Planlama Eğitiminde Stüdyo Deneyimleri: Muğla (Menteşe) Stüdyosu

Kent planlama eğitimi, sosyo-ekonomik bağlamlar üzerinden teori ve uygulamayı mekânsal çözümler eşliğinde bütünleştiren disiplinler– arası çalışma/bilim alanı olarak ifade edilebilir (Keleş, 1987). Bu bakışla kent planlamada eğitim süreci, kent–kentleşme ve kent modelleri gibi temel kavramsal–kuramsal konular, imar ve yapılaşma gibi uygulamaya yönelik konular ve stüdyo olarak tanımlanan yazılı–çizili ve görsel çalışmalar ile sorgulamayı içermektedir. Bu açıdan, stüdyo derslerinin teorik bilgilendirmeler ve pratik deneyimlerin birlikteliği bağlamında planlama eğitiminin omurgasını oluşturduğu söylenebilir. Bu çalışma, kent planlama stüdyo sürecinde deneyimlenen tecrübenin aktarılmasını amaçlamakta ve sistem yaklaşımının stüdyo çalışmalarının temelinde kullanılan bilimsel araştırma tekniği olduğu hipotezine dayanmaktadır. Çalışmanın amacı; Muğla (Menteşe) yerleşmesi örneklem araştırma alanında gerçekleştirilen planlama çalışmalarının kapsam–içerik kurgusu bağlamında yöntem izlencesi ve değerlendirme sürecinin sistem yaklaşımı üzerinden tartışılmasıdır. Bu tartışmaların odak noktası; kuramsal bilgilendirmeler ile yerinde tespit–gözlem çalışmaları ile edinilen izlenimlerin öngörülen senaryo kurgusu temelinde mekânsal ve işlevsel kimlik arayışlarının tanımlanmasına yönelik planlama yaklaşımı–modelleri üretilmesi olarak görülmelidir. Çalışmanın, stratejik mekânsal planlama yaklaşımı bağlamında senaryo kurgusu ve kentsel vizyonu öne alarak, kentsel yerleşmelerin üst ölçekte mekânsal–işlevsel kimliklerin tanımlanması ve stratejik öncelikli planlama alanlarının belirlenmesi alt ölçekte ise ünite tasarımını esas alan yöntem kurgusu ile kent planlama eğitimine farklı bir bakış açısı sunacağı düşünülmektedir.

Studio Experiences in Planning Education: Muğla (Menteşe) Studio

Urban planning education can be expressed as an interdisciplinary science field that integrates socio-economic contexts, theory and practice in the context of spatial analyzers (Keleş, 1987). With this view studios are defined the education process in urban planning; basic conceptual-theoretical issues such as urban-urbanization and urban models, practical issues such as reconstruction and reconstruction, and questioning with visual studies. From this point of view, it can be said that studios constitute the main frame of planning education in the context of the combination of theoretical knowledge and practical experience. This study is based on the hypothesis that urban planning aims to convey the experience gained in the studio process and that the system approach is the scientific research technique used at the basis of studio studies. The aim of this study is to discuss within system approach the methodology and evaluation process in the scope of context-content construct of the planning studies research conducted in Muğla (Menteşe) settlement sample research area. The focal point of these discussions should be seen as the present of planning approaches-models for the identification of spatial and functional identities searches based on the basis of the scenario script foreseen by the impressions obtained with the theoretical information, on-site and observation studies and on the foreseen scenario design. In the context of strategic spatial planning approach of this study, it is thought that defining the spatial-functional identities of the urban settlements in the upper scale and determining the strategic priority planning areas by taking the scenario design and the urban vision as a foreground and the subscale is going to present a different perspective to the urban planning education with the method design based on unit design.

PDF

___

3194 sayılı İmar Kanunu,(1985),T. C. Resmi Gazete, 03 Mayıs 1985.
6360 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2012), T. C. Resmi Gazete, 28489, 06 Aralık 2012.
ACKOFF, R.L. (1960), Systems, Organizations, and Interdisciplinary Research, In General Systems Yearbook, Vol. 5 (1960), s. 1-8
ACKOFF, R.L. (1999), Ackoff’s Best: His Classic Writings on Management, Wiley, New York.
AKBULUT F. (2016). Kentsel Ulaşim Hizmetlerinin Planlanmasi Ve Yönetiminde Sürdürülebilir Politika Önerileri. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 336-355.
AKTUĞLU AKTAN, E. Ö. (2006). “Kent biçimi-ulaşım etkileşimine ilişkin (tarihsel ve güncel) yaklaşımlar ve İstanbul örneği”, Doktora tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
ALANGOYA, K. A. (2016). Tasarımcı Düşünce’Geleneğinin Maceracı Yapısı Ve Kentsel Tasarım Eğitimine Katkısı Üzerine Deneysel Bir Kentsel Tasarım Stüdyosu:“İz Üstünde Taksim Meydanı. METU Journal of the Faculty of Architecture, 32(1).
ALKAN E., (2004), Şehir Planlamada Analiz ve Değerlendirme Teknikleri, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
ALLEN, P. M. (1998) Cities and Regions as Self-Organizing Systems: Models of Complexity, Taylor and Francis, London.
ATABAY. S.,( 2003). Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye Sempozyum Kitabı, Editör: Prof. Dr. Semra Atabay, Y.T.Ü. Basım-Yayım Merkezi, Üniversite Yayın No: MF. SBP-03.0705, Fakülte Yayın No: MF. ŞBP-03.001,İstanbul.
AYAŞLIGİL, T. (1998). “Kent gelişimi sürecinde açık ve yeşil mekan gereksiniminin Çanakkale örneğinde incelenmesi”, Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University| İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 48(2), 39-70.
AYDIN, O. (2015). Karmaşık kent sistemi, kentsel büyüme kavramlarının anlaşılması ve kent modelleme teknikleri. Türk Coğrafya Dergisi, (64).
AYDINLI, S. ve YALÇIN, P., (2007). How to Transform Visual Thinking into Critical Thinking, International Symposium Entitled Ingenieur des 21. Jahrhunderts, 2, St.Petersburg, s.275-283
AYDINLI, S., (2015). Tasarım Eğitiminde Yapılandırıcı Paradigma: ‘Öğrenmeyi Öğrenme’,Tasarım ve Kuram Dergisi, Aralık, 20, s.1-18.
BAI, X., McALLISTER, R. R., BEATY, R. M., & TAYLOR, B. (2010). Urban policy and governance in a global environment: complex systems, scale mismatches and public participation. Current Opinion in Environmental Sustainability, 2(3), 129-135.
BAKAN, K. ve KONUK, G.; (1987), Türkiye’de Kentsel Dış Mekânların Düzenlenmesi, TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
BAŞKAYA, Z., (1997). Sistem Dinamiğinin İşletmelerde Uygulanması, Ekin Kitabevi, Bursa.
BATTY, M. (2007). Cities and complexity: understanding cities with cellular automata, agent-based models, and fractals. The MIT press.
BREHENY MJ (1992) “Sustainable Development and Urban Form: An Introduction.” In: Breheny MJ (ed), Sustainable Development and Urban Form, Pion Ltd, London, 1-23.
BRETAGNOLLE, A., DAUDE, E., & PUMAIN, D. (2006). From theory to modelling: urban systems as complex systems. CyberGeo: European Journal of Geography
CERVERO R. and M. DUNCAN (2002), “Land Value Impacts of Rail Transit Services in Los Angles County”, Report prepared for National Association of Realtors Urban Land Institute.
CHECKLAND, P. (1981), Systems Thinking, Systems Practice, Wiley, Chichester.
CHEN H., Rufolo A. and K. J. DUEKER (1997), “Measuring the Impact of Light Rail Systems on Single Family Home Values: A Hedonic Approach with GIS Application”, Discussion Paper 97-3, Center for Urban Studies, Portland State University, Portland, Oregon.
CIAM, Charter of Athens, 1933. (http://www.getty.edu/conservation/publications_resources/research_resources/charters/charter04.html ).
DIMITRIOU, (1992) Urban Transportation Planning, Routledge, London.
DODSON, J.; MEES, P.; STONE, J. ve BURK, M., (2011), The Principles of Public Transport Network Planning: A Review of the Emerging Literature With Select Examples, Urban Research Program, Issues Paper: 15.
DROR, Y., (1973), “The planning process: a facet design.” A Reader in Planning Theory (1973): 323-343.
ENGELEN, G. (1988). The theory of self-organization and modelling complex urban systems. European Journal of Operational Research, 37(1), 42-57.
ERDOGAN, G., ve CUBUKCU, K. M. (2014). Explaining fractal dimension in populous cities. EURAU 2014-Composite Cities, 12-14.
ERDOĞAN, E. ve ÇELİK, F. (2015). Temel Tasarım. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Yayın No: 1622, Ders Kitabı: 574.
ERSOY M., (2016), Kentsel Planlama Kuramları, İmge Kitapevi, İstanbul.
FLOOD, R. L. ve Jackson, M. C. (1991), Creative Problem Solving: Total Systems Intervention, Wiley, Chichester.
FREY, H., (1999), Designing the City: Towards a More Sustainable Urban Form. E and FN Spon Press, New York.
FRIEDMAN, J., (1987), Planning in the Public Domain:From Knowledge to Action, Princeton University, New Jersey.
FRIEND, J.K. AND JESSOP, W.N., (1969), Local Government and Strategic Choice: an Operational Research Approach to the Processes of Public Planning. London: Tavistock.
FUJITA M. (1989), Urban Economic Theory: Land Use and City Size, Cambridge University Press, Cambridge, New York, Sidney.
GÖKGÜR, P., ALTAY, İ. K., & ALPAY, B. U. (2016). Çok Merkezlilik/ Orta Ölçekli Kent Kavramı Söke Kenti Örneği. Artium, 4(2).
GÜL, A., ve KÜÇÜK, V. (2001),. “Kentsel Açik-Yeşil Alanlar Ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2001, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 27-48.
GÜMÜŞ, M. (1995). Yönetimde Başarı İçin Altın Kurallar, Alfa Yayınları, İstanbul.
HALL P., (1974), Urban and Regıonal Plannıng, Harmons Worths, Penguın Books.
HAUGHTON. G.,(1997), “Developing sustainable urban development model”, Cities 14, 1, 189-195
HENDERSON V. J. (1988), Urban Development: Theory, Fact and Illusion, Oxford University Press, Oxford, New York.
http://www.semrakutluayplanlama.com.tr/, Erişim : Ocak 2017
IOANNIDES, Y. M., & OVERMAN, H. G. (2004). Spatial evolution of the US urban system. Journal of economic geography, 4(2), 131-156.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Planlama Müdürlüğü (İBBŞP) (2009). 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu.
KARAKURT E., (2006), “Kentsel Mekanı Düzenleme Önerileri: Modern Kent Planlama Anlayışı Ve Postmodern Kent Planlama Anlayışı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 26, Ocak – Haziran 2006.
KELEŞ, R. (1987). Türkiye’de Kentbilim Eğitim, AÜ SBF Yayınları, Ankara.
KELEŞ, R. (2002) Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
KÖROĞLU N.T., (2011), Şehir ve Bölge Planlama Eğitimine Eleştirel Bir Bakış: Karar Odaklı Eğitim KBAM 2. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyum Kitabı, Ankara : 605-614.
LAWHON L.L., (2009). The neighborhood unit: physical design or physical determinism?. Journal of Planning History, 8(2), 111-132.
LI, F., LIU, X., ZHANG, X., ZHAO, D., LIU, H., ZHOU, C., & WANG, R. (2017). Urban ecological infrastructure: An integrated network for ecosystem services and sustainable urban systems. Journal of Cleaner Production, 163, S12-S18.
LI, X., & YEH, A. G. O. (2001). Calibration of cellular automata by using neural networks for the simulation of complex urban systems. Environment and Planning A, 33(8), 1445-1462.
LYNCH, K. (1960) Kent İmgesi, çev. İ.Başaran (2011) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
MARIN, M. C., & ALTINTAŞ, H. (2004). “Konut yer seçimi-ulaşım etkileşim teorileri: kritik bir literatür incelenmesi.” Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(1).
MEHAFFY, M. W., PORTA, S., & ROMİCE, O. (2015). The “neighborhood unit” on trial: a case study in the impacts of urban morphology. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 8(2), 199-217.
Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, (2014), T. C. Resmi Gazete, 29030, 14 Haziran 2014.
MEYER D. M. & MILLER E. J. (1984) Urban Transportation Planning: A Decision Oriented Approach, Mc Gray-Hill Publishing Company, U.S.
MITCHELL, R.B., & RAPKIN C. (1954) Urban traffic: A function of Land Use, New York: Columbia University Press.
MUMFORD L. (1954). The neighborhood and the neighborhood unit. Town Planning Review, 24(4), 256.
O’CONNOR, J. ve Mcdermott, I. (1997), The Art of Systems Thinking, Thorsons, San Francisco.
O’SULLIVAN, E. (2001) Transformative Learning, Educational Visions for the 21st Century, Zed Books, University of Toronto Press.
ONUR D. ve ZORLU, T. (2017), TASARIM STÜDYOLARINDA UYGULANAN EĞİTİM METOTLARI VE YARATICILIK İLİŞKİSİ. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 7(4), 542-555.
ÖZCAN, F. K. (2006). “Konut Alanı Yer Seçimi Ve Hanehalkı Hareketliliğine Yönelik Kuramsal Bir İnceleme”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı : 21 Yıl : 2006/2, s.73-95.
ÖZCAN, K. (2006). Sürdürülebilir Kentsel Gelişmede Açık-Yeşil Alanların Rolü, Kırıkkale, Türkiye Örneği. Ekoloji, 15(60), 37- 45.
ÖZCAN, K. (2009). “Sürdürülebilir Kentsel Korumanın Olabilirliği Üzerine Bir Yaklaşım Önerisi: Konya Tarihi Kent Merkezi Örneği”, METU Journal of the Faculty of Architecture, 26(2).
ÖZGÜR, Hüseyin. (2005), “Türkiye’de Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimi Sorunu”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-1: Reform, (Ed.), Hüseyin Özgür ve Muhammet Kösecik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss. 471-498.
ÖZTÜRK, S., & ÖZDEMİR, Z. (2013). “Kentsel açık ve yeşil alanların yaşam kalitesine etkisi “Kastamonu Örneği”. Journal of Kastamonu University Faculty of Forestry, 13(1), 109-116.
PERRY, C. A. 1929a. “The Neighborhood Unit: A Scheme of Arrangement for the Family Life Community.” In A Regional Plan for New York and Its Environs, vii. New York: 1929.
REGİONAL PLAN ASSOCİATİON (New York, & NY). New York. (1929). A Close-up of the Regional Plan of New York and Its Environs: What the Plan is and Does for the Communities and Citizens of the Region. Regional Plan Association, Incorporated.
SARI, A. (2004), “Kent ve Bölgesel Gelişimde Ulaşımın Etkileri”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt II, s.185-191.
SARIASLAN, H., (1984). Sistem Analizinin Temelleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi.
SENGE, P. M., (2011). Beşinci Disiplin: Öğrenen Organizasyon Düşünüşü ve Uygulaması, Çeviren: Ayşegül İldeniz, Ahmet Doğukan, 16. baskı. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
SINMAZ, S. (2015), “Enerji Verimliliği Temasının Türkiye Şehir Planlama Sistemine Entegrasyonu: Lapseki Kenti İçin Bir Yaklaşım”, Planlama, 2015;15(2):195–204.
ŞBP 201 Stüdyo 3 Dersleri, Ders Programı, Pamukkale Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, 2016-2017 Öğretim Yılı, Denizli.
ŞENARAS, A. E., & SEZEN, H. K. (2017). “Sistem Düşüncesi”. Journal of Life Economics, 4(1), 39-58.
TDK, www.tdk.gov.tr, Erişim- Ocak 2017.
TECİM, V. (2004). SİSTEM YAKLAŞIMI VE SOFT SİSTEM DÜŞÜNCESİ. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2)., ss:75-100.
TER Ü. Ve DERMAN, S. (2018). Şehir Planlama Eğitiminde Temel Tasarım Öğretisi: Planlama Stüdyosu 1 Dersi Deneyimi. Online Journal of Art and Design, 6(2).
TOPTAŞ, T. E., & TÜDEŞ, Ş. (2014) “Planlamada Uzaktan Algılama Esaslı Arazi Kullanım Analizi Ve Tematik Sınıflama”, 5. Uzaktan Algılama-Cbs Sempozyumu (UZAL-CBS 2014), 14-17 Ekim 2014, İstanbul Bildiriler Kitabı.
TUPOB (Türkiye Planlama Okulları Birliği III. Dönem Çalışmaları), (2007), Türkiye Planlama Okulları Birliği III. Koordinasyon Toplantısı, İstanbul Teknik Üniversitesi Buluşması Notları, Türkiye’de Şehir ve Bölge Planlama Eğitiminde Kalite Geliştirme ve Akreditasyon ve Mesleki Yetkinlik ve Yeterlilik, http://www.spo.org.tr/resimler/ekler/be3bc32e6564055_ ek.pdf?tipi=76&turu=H&sube=0
ULUOĞLU B.,1988, “Tasarım Stüdyosuna Bir Bakış”, Planlama,88/2, s21-26.
WHITE, R., & ENGELEN, G. (1994). Urban systems dynamics and cellular automata: fractal structures between order and chaos. Chaos, Solitons & Fractals, 4(4), 563-583.
WHYTE, W.H. (1980) The Social Life of Small Urban Spaces, Ingram books, USA.
WOLFRAM, S. (1988) Complex Systems Theory, Emerging Syntheses in Science: Proceedings of the Foundaing Workshops of the santa Fe Institute, Adisson-Wesley, Reading, MA.
www.ogm.gov.tr, Erişim : Ocak 2017
YALÇINER, Ö., SAT, A., & VAROL, Ç. (2004). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Şehir Planlama Eğitimindeki Rolü. 3. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13-14.
YANKAYA, U., & ÇELİK, H. M. (2013). “İzmir Metrosunun Konut Fiyatları Üzerindeki Etkilerinin Hedonik Fiyat Yöntemi İle Modellenmesi.” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2).
ZORLU, F. (2008). KENTSEL DOKU-ULAŞIM SİSTEMİ İLİŞKİLERİ. METU Journal of the Faculty of Architecture, 25(1).