Üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özellikleri için ölçek: faktör yapısı, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

Bu çalışmada, ilköğretim öğretmenlerinin, sınıflarında bulunan olası üstün yetenekli öğrencileri davranışsal özelliklerine göre değerlendirebileceği bir aday gösterme aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. ÜYÖDÖ’nin geçerlilik analizi sonucunda; sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrenci algısının yaratıcılık, liderlik, akademik özellikler ve sanat olarak adlandırılan dört faktörlü bir yapıda olduğu belirlenmiştir. Ölçek toplam varyansın %50.54’ünü açıklayabilmektedir. ÜYÖDÖ’nin güvenilirlik analizleri sonucunda Cronbach α içgeçerlilik katsayısı yaratıcılık için .82, liderlik özelliği için .85, akademik özellikler için .71 ve sanat için .69’dur. Ölçek geneli ise .82 olarak belirlenmiştir. Güvenilirlik analizi sonucuna göre yaratıcılık, liderlik alt boyutları ile ölçek genelinin oldukça yüksek derecede güvenilir olduğu; sanat ve genel zihinsel özellikler alt boyutlarının oldukça güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenilirlik sonuçlarının her ikisi birlikte değerlendirildiğinde; geliştirilen ölçeğin tanılama sürecinde destekleyici bir ölçme aracı olarak kullanılabilmesi için psikometrik özelliklerinin gerekli ölçütleri karşılamada oldukça yeterli olduğu ve bu aracın kullanılmasıyla sınıf öğretmenlerinin sınıflarında bulunan olası üstün yetenekli öğrenciler ile ilgili bir kanıya ulaşabilecekleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Üstün yetenek, üstün zekâ, öğretmen dereceleme ölçeği, aday gösterme süreci, tanılama, ilkokul öğretmenleri

The Scale for Rating the Behavioral Characteristics of Gifted and Talented Students: Study of Factor Structure, Reliability and Validity

Th is study aims to develop a nomination scale that helps primary class teachers assessthe possible gift ed and talented students in their classes with their behavioral characteristics.Within this scope, validity check and reliability analysis studies were done.Th e study was fulfi lled based on descriptive survey model. As a result of the validitycheck of the Scale for Rating the Behavioral Characteristics of the Gift ed and TalentedStudents (SRBCGTS), it was realized that the gift ed and talented individual perceptionof the primary teachers had four factors: creativity, leadership, general cognitive characteristicsand arts. It was also stated that the scale could explain 50.54 %of the totalvariance. As a result of the reliability analysis, it was found out that the general scale withthe creativity and leadership sub-dimensions were highly reliable, and with academiccharacteristics and arts sub-dimensions were quite reliable.When the validity and reliability results of the scale are evaluated together, it can be saidthat psychometric qualities are quite suffi cient for meeting the necessary criteria so that thedeveloped scale can be used in the identifi cation process as a supportive instrument and thatclassroom teachers can reach an opinion about the potential gift ed students in their classesby means of using this instrument.Keywords: Talented, gift ed, teacher rating scales, nomination process, identifi cation,primary school teachers.

Keywords:

Talented, gift ed, teacher rating scales, nomination process, identifi cation, primary school teachers.,

___

Akgül, A. & Çevik, O. (2005). İstatistiksel analiz teknikleri: Spss’te işletme yönetimi uygulamaları [Statistics analysis techniques, business management applications in SPSS], (2nd ed.), Emek Press, Ankara.
Busse, T. V., Dahme, G., Wagner, T. V. & Wieczerkowski, W. (1986). Teacher perceptions of highly gift ed students ın the United States and West Germany, Gift ed Child Quarterly, 30(2), 55-60.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı [Statistics analysis techniques handle book in social sciences], Pegem Publishing, (7nd ed.) Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research technique]. Pegem Publishing, (4th ed.), Ankara.
Chan, D. W. (2000). Exploring identification procedures of gift ed students by teacher ratings: Parent ratings and students self-reports in Hong Kong. High Ability Studies, 11(1), 69-82.
Darga, H. (2010). Brigance k&1 Screen II ile ilköğretim 1.sınıft a saptanan üstün yetenekli çocuklara ve sınıf arkadaşlarına uygulanan zenginleştirme programının çoklu zekâ alanlarındaki performans düzeylerini arttırmaya etkisi [Th e eff ect of enrichment programme applied to gift ed/ highly superior intelligent children and their classmates determined from primary education 1st class level via Brigance K&1 Screen II, on improving their performance levels in multiple intelligence field] (Unpublished doctoral thesis), Gazi University Educational Science of Institute.
Elhoweris, H., Mutua, K., Alsheikh, N. & Halloway, P. (2005). Eff ect of children’s ethnicity on teachers’ referral recommedations decision in gift ed and talented programs. Remedial and Special Education, 26(1), 25-31.
Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü gelişim ve eğitimleri [Developing and training of highly superior intelligent students], (2nd ed.). Gündüz Training & Publishing, Ankara.
Endepohls-Ulpe, M. & Ruf, H. (2005). Primary school teachers’ criteria for the identification of gift ed pupils. High Ability Studies, 16(2), 219-228.
Gagne, F. (1994). Are teachers really poor talent detectors? Comments on Pegnato and Birch’s (1959) study of the eff ectiveness and eff iciency of various identification techniques. Gift ed Child Quarterly, 38(3), 124-126.
Gagne, F. (1993). Constucts and models pertaining to exceptional human abilities, in K. A. Heller, F. J. Mönks & A. H. Passow (Eds) International handbook of research and development of gift edness and talented (Oxford, Pergamon Press), 69-87.
Gardner, H. (1983). Frames of mind: Th e theory of multiple intelligence (New York, Basic Books).
Gear, G. H. (1978). Eff ects of training on teachers’ accuracy in the identification of gift ed child. Gift ed Child Quarterly, 22(1), 90-97.
Gökdere, M. (2004). Üstün yetenekli çocukların fen bilimleri öğretmenlerin eğitimine yönelik bir model geliştirme çalışması [A study of developing a model for the education of science teachers of gift ed children], (Unpublished doctoral thesis), Th e Graduate School of Natural and Applied Science of Karadeniz Technical University.
Guskin, S. L., Peng, S. Y. J. & Majd-Jabbari, M. (1988). Teachers’ perceptions of gift edness. Gift ed Child Quarterly, 32(1), 216-221.
Guskin, S. L., Peng, S. Y. J. & Simon, M. (1992). Do teachers react to “Multiple intelligences?” stereotypes on judgements and expectancies for students with diverse patterns of gift edness/ talent. Gift ed Child Quarterly, 36(1),32-36.
Heller, K. A. (2004). Identification of gift edness and talented students, Psychology Science, 46(3), 302-323.
Heller, K. A. (2007). Scientific ability and creativity, High Ability Studies, 18(2), 209-234.
Heller, K. A. & Perleth, C. (2008). Th e munich high ability test battery (mhbt): a multidimensional, multimethod approach. Psychology Science Quarterly, 50(2), 173-188.
Heller, K., A., Perleth, C. & Lim, T. K. (2005). Th e munich model of gift edness designed to identify and promote gift ed students, In Sternberg R., J., Davidson, J., E., (Eds) Conceptions of gift edness, (2nd ed, 327-342), Cambridge University Press.
Hunsaker, S. L., Finley, V. S. & Frank, E. I. (1997). An Analysis of teacher nominations and student performance in gift ed programs. Gift ed Child Quarterly, 4(2), 19-24.
İnan, H. Z., Bayındır N. & Demir, S. (2009). Awareness level of teachers about the charactaristics of gift ed children. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(3), 2519-2527.
Jarosewich, T., Pfeiff er S. I. & Morris, J. (2002). Identifying gift ed students using teacher rating scales: a review of existing ınstruments. Journal of Psychoeducational Assessment, 20, 322- 336.
Jost, M. (2006). İleri zekâlı çocukları tespit etmek ve desteklemek [Th e identifi cation and supporting highly intelligence children] (A.Kanat, Trans.). İlya Publishing, İzmir. (Original work published, 2005).
Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri [SPSS applied multi-variety statistics technique], (3rd ed), Asil Press, Ankara.
Kaner, S. (2003). Aile destek ölçeği: faktör yapısı, güvenilirlik ve geçerlik çalışmaları [Family support scale: factor structure, reliability and validity]. Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education, 4 (1), 57-72.
Kitano, M. & Kirby D. F. (1986). Gift ed education a comprehensive view. USA: Little, Brown & Company Ltd. Şti.
Mayfield, B. (1979). Teacher perception of creativity, intelligence and achievement, Gift ed Child Quarterly, 23(4), 812-817.
MEB. (2007). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi [Th e directive of scientific and arts center]. Retrieved August 20, 2011. From www.meb.gov.tr.
Pfeiff er, S. I., Kumtepe, A. & Rosado, J. (2006). Gift ed identification: Measuring change in a student’s profile of abilities using the gift ed rating scales. Retrived August 24, 2011, from http:// ed.pearsonassessments.com/hai/Images/Products/GRS/GRS-school_psychologist_summer2006.pdf.
Renzulli, J. R. & Reis, S. M. (2008). Enriching curriculum for all students. (2nd ed.), Corwin Press.
Renzulli, J. R., Smith, L. H., White, A. J., Callahan, C. M.& Hartman, R. K. (2002). Scale for rating behavioral characteristics of superior students, ERIC.
Renzulli, J. R., Siegle, D., Reis, M. S., Gavin, M. K. & Reed, R. E. S. (2009). An investigation of the reliability and factor structure of four new scales for rating the behavioral characteristics of sperior students. Journal of Advanced Academics, 21(1), 84-108.
Rohrer, J. C. (1995). Primary teacher conceptions of gift eddness: Image, evidence, and nonevidence, Journal for Th e Education of the Gift ed, 18(3), 269-283.
Siegle, D. & Powell, T. (2004). Exphoring teacher biases when nominating students for gift ed programs. Gift ed Child Quarterly, 48(1), 21-29.
Sak, U. (2011). Prevalence of misconceptions, dogmas and popular views about gift edness and intelligence: a case from Turkey. High Abitility Studies, 22(2), 179-197.
Sternberg, R. J. (2003). WICS as a model of gift edness, High Ability Studies, 14, 109-137.
Şahin, F., & Çetinkaya, Ç. (2013). Th e investigation of eff ectiveness and effi ciency of classroom teachers in the identifi cation of gift ed students. Croatian Journal of Education (in review).