Sınıf öğretmenlerinin denetim sürecine ilişkin algı ve beklentilerinin metaforlar aracılığı ile belirlenmesi*

Denetim sürecinin öğretmenin yargılanması olduğu düşüncesi, artık yerini çağdaş denetim yaklaşımının özünü oluşturan öğretmene meslekte yol göstericilik ve yardım düşüncesine bırakmıştır. Denetim sürecinin sağlıklı bir şekilde işlemesi, öğretmenlerin bu sürece ilişkin algılarının ne olduğunun bilinmesiyle mümkün olmaktadır. Bu araştırmada öğretmenlerin denetim sürecine ilişkin algıları ile denetim sürecinden beklentileri metaforlar aracılığı ile belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerin cinsiyet, eğitim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre öne sürmüş oldukları metaforların denetim modelleriyle ilişkisi sorgulanmıştır. Nitel araştırma ile desenlenen bu çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elazığ il merkezinde yer alan okullardan rasgele yöntemle seçilen 60 sınıf öğretmeni örneklem olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin algılarını belirlemeye yönelik olarak hazırlanan Denetim... gibidir. Çünkü... ve beklentilerine ilişkin algılarını belirlemeye yönelik olarak Denetim... gibi olmalıdır. Çünkü... açık uçlu soruları görüşleri alınmak üzere öğretmenlere sorulmuştur. Öğretmenlerin sorulara vermiş oldukları yanıtlar incelenmiş ve temalar oluşturulmuştur. Sonuç olarak; öğretmenlerin denetim sürecine ilişkin daha çok olumsuz algıya sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenler olumsuz algının gerekçesi olarak denetimi açık arama davranışı olarak gördüklerini, ayrıca yaşadıkları baskı ve korkunun da olumsuz algıya neden olduğunu belirtmişlerdir. Denetim sürecini olumlu algılayan öğretmenler; denetimin yapılan çalışmaların değerlendirilmesi konusunda fayda sağladığını bildirmişlerdir. Öğretmenlerin denetim sürecinden beklentilerine ilişkin algılarında ise, denetimin ilkelere uygunluk ve öğretmene yol göstericilik yönü ön plana çıkmıştır.

Examination of supervision-related perceptions and expectations of classroom teachers through metaphors

The idea that supervision is the process whereby teacher competency is judged has turned intonotion that it is rather a guidance and assistance for teacher, which underlies the contemporary supervision approach. Smooth functioning of the process of supervision may only be possiblethe perceptions of teachers regarding this process are known. In this study, it was aimed to identify the supervision-related perceptions of teachers as well as their expectations from the process of supervision through metaphors. With this purpose in mind, the relation between supervision models and the metaphors put forward by teachers based on such factors as gender, educational background and professional seniority was examined. Content analysis methodology was used in the study which was designed with qualitative research. 60 form teachers randomly selected from schools near Elazığ city center were specified as the sample. In order to get their opinions, the teachers were asked to answer such open-ended questions as Supervision is like ... Because ... aimed at identifying their perceptions as well as Supervision shall be like ... Because ... for identifying their expectations. The answers were assessed and themes were formed accordingly. Consequently, it was seen that teachers have negative ideas regarding the process of supervision. The reason for this negative perception was that teachers regarded the process of supervision as a search for mistakes; moreover, it was stated by them that the oppression and fear experienced by them also contributed to this negative perception. The teachers who perceived the process of supervision in a positive way stated that supervision provided benefit in terms of assessing the works done. Regarding their expectations from the process of supervision, such aspects of supervision as pertinence to principles and guidance for teachers stood out. a if

___

Altun, S. A., & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 7-24. Aydın, İ. (2008). Öğretimde denetim (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Aydın, M. (1986). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Eğitim Araştırma Yayın Danışmanlık. Aydın, M. (2011). Çağdaş eğitim denetimi (6. Baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınevi. Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi. Ankara: PegemA Yayıncılık. Britton, P. J., Goodman, J. M. & Rak, C. F. (2002). Presenting workshops on supervision: a didactic- eperiential format, Counselor Education & Supervision, 42(1), 31-39. Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 164, 112-122. Ekinci, A., & Karakuş, M. (2011). İlköğretim okullarında müfettişlerce yapılan rehberlik ve denetim çalışmalarının işlevselliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1849-1867. Erdem, A. R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: sürekli geliştirme temeline dayalı öğretimin denetimi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 275294. Glatthorn, A. A. (1997). Differentiated supervision. (2nd Edition). Virginia: ASCD. Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ro-Gordon, J. M. (2005). The basic guide to supervision and teaching leadership. Boston: Allyn-Bacon. Goldhammer, R., Anderson, R. H., & Krajewski, R. (1980). Clinical supervision: special methods for the supervision of teachers. (2nd Ed.) USA: Holt, Rinehart and Winston Inc. Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: kuramsal bir çalışma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34. Hyrkas, K. (2005). Clinical supervision, burnout and job satisfaction among mental health and psychiatric nurses in Finland, Issues in Mental Health Nursing, 26(5), 531-556. İlğan, A. (2008). İlköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve uygulanabilir bulma düzeyleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 389-422. Jeffrey, B., & Woods, P. (1996). Feeling deprofessionalised: the social construction of emotions during an OFSTED inspection. Cambridge Journal of Education, 26(3), 325-343. Kapusuzoğlu, Ş. (2008). Okula dayalı yönetimde denetim sisteminin işlevselliği ve katkısının değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16),143-155. Karakuş, M. (2010). Çağdaş denetim yaklaşımları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 181-200. Lee, J. (1998). Improving student learning. İstanbul: Kalder Yayınları. Mcmahon, M., & Patton, W. (2000). Conversations on clinical supervision: benefits perceived by school counsellors, British Journal of Guidance & Counselling, 28(3), 339-351. Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiyede eğitim denetimi sorunsalı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156. Memduhoğlu, H. B., & Zengin, M. (2011). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği, Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(1), 131-142. Ouston, J., Fidler, B. & Early, P. (1997). What do schools do after OFSTED school inspection-or before, School Leadership and Management: Formerly School Organisation, 17(1), 95-104. Özdayı, N., & Özcan, Ş. (2002). Teftiş sürecindeki geri bildirimlere göre teftişin öğrenen örgüt kültürüne katkılarının öğretmen görüşleriyle değerlendirilmesi. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul. Özmen, F. & Özdemir, T. Y. (2012). Anlatılan öykülere dayalı olarak, denetçilerin denetlenenlerle yüz yüze iletişimlerinde yaşadıkları sorunlar, Milli Eğitim Dergisi, 195, 43-66. Perryman, J. (2007). Inspection and emotion, Cambridge Journal of Education, 37(2), 173-190. Sullivan, S., & Glanz, J. (2000). Alternatives approaches to supervision: case from the field, Journal of Curriculum and Supervision, 15(3), 212-235. Tunç, B., İnandı, Y., Öksüz, F. & Çal, S. (2013). Eğitimde çok bileşenli değerlendirme: velilerin okul yöneticilerinin performans değerlendirmesine katılımı, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 90-99. White, D. (2006). Cognitive coaching when used alongside proven management techniques can increase in technical organisations. Jossey Bass, 1-6. Yalçınkaya, M. (1993). Klinik teftiş farklı bir model mi? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26(2), 379-386. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, K. (2004). Sanatsal denetim, Kuramdan Uygulamaya Eğitim Yönetimi, 38, 292-311. Yüksel, G. (2011). Teftiş uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stres düzeyinin incelenmesi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 367-388.