Okul öncesi öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin görüş ve tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi*

Özet Kitap okumak her insan için önemli olmanın yanında, özellikle yeni kuşakların eğitiminde söz sahibi olacak öğretmen adayları için daha da önemlidir. Yaygın kanaat, ülkemizdeki okuma alışkanlığının çok düşük olduğu yönündedir. Bu çalışmada, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Bülent Ecevit Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği programında öğrenim gören 383 okul öncesi öğretmen adayının kitap okuma alışkanlığına ilişkin görüş ve tutumlarının çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bunun için araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile Gömleksiz (2004) tarafından geliştirilen Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler, SPSS programı ile t testi, ANOVA ve Scheffe Testi gibi istatistiksel yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Okul öncesi öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine göre kitap okuma alışkanlığında, kızların lehine anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Mezun oldukları liseye göre kitap okuma alışkanlığında, Anadolu/Fen Lisesi ve Düz Lise mezunları arasında, Anadolu/Fen Lisesi mezunlarının lehine anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmeni adaylarının annelerinin çocuk yetiştirme ile ilgili genel tutumlarına göre kitap okuma alışkanlığında, otoriter ve demokrat olanlar arasında, demokrat olanların lehine anlamlı ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin babalarının çocuk yetiştirme ile ilgili genel tutumlarına göre kitap okuma alışkanlığında ise anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Okul öncesi öğretmeni adaylarının ekonomik durumlarına göre kitap okuma alışkanlığında, ekonomik durumu orta olanlar ile yüksek olanlar arasında, yüksek olanların lehine anlamlı ilişki bulunmuştur.

Investigating of pre-school teacher candidates opinions and attitudes on the reading habits in terms of several variables

Reading books is a significant gain for every human being. It is even more important for the teacher candidates who will have a say in the education of new generation. It is commonly believed that the rate of reading habit in our country is significantly low. This study aims at determining and identifying the opinions and attitudes of 383 pre-school teacher candidates studying at Marmara University Atatürk Education Faculty & Uludag University Faculty of Education and Bulent Ecevit University Eregli Faculty of Education in the Primary Education Preschool Education Programs with regard to different variables. To serve for this aim, Personal Information Form -prepared by the researchers- and Reading Habit Attitudes Scale developed by Gömleksiz in 2004 were used. The data collected in the study were analyzed by using statistical methods such as t-test with an SPSS program, ANOVA and Scheffe Test. The analyses show a significant relationship in favor of the females on the pre-school teachers reading habit. In accordance with the habit of reading books in the school they graduated, among the Anatolian/Science High School and State Schools, the data revealed a significant relationship on the side of the Anatolian/Science High School graduates. Regarding the general attitudes that the mothers of the preschool teachers have toward raising children in the habit of reading; democratic families, among the authoritarian and the democratic ones, were significantly designated. However, there was found no significant correlation regarding the attitude of the fathers of candidate teachers on raising children in the habit of reading. When the pre-school teachers reading habits is considered according to their economic situation, there occurred a significant correlation on the side of those with high economic situation when compared to the ones with moderate economic situation.

PDF

___

Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.

Akyol, H. (2007). “Okuma”, (Ed. A. Kırkkılıç ve H. Akyol), İlköğretimde Türkçe öğretimi. Ankara: Pegema Yayıncılık.

Akyol, H. (2007a). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi (Yeni programa uygun 6. Baskı), Ankara: Pegema Yayıncılık.

Applegate, A. J. & Applegate, M. D. (2004). The Peter Effect: Reading habits and attitudes of preservice teachers. The Reading Teacher, 57(6), 554-563.

Argan, M. T., Argan, M. & Kurulgan, M. (2008). Kitaplara ilişkin biçimsel özelliklerin okuyucu tutumları üzerine etkisi. Bilgi Dünyası, 9(1),179-206.

Arı, E. & Demir, M.K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.

Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(2), 251-265.

Arslan, Y., Çelik, Z. & Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-124.

Benevides, T. & Peterson, S. S. (2010). Literacy attitudes, habits and achievements of future teachers. Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 36(3), 291-302.

Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks,ZfWT, 2(1), 411-428.

Burgess, S. R., Sargent, S., Smith, M., Hill, N. & Morrison, S. (2011). Teachers’ leisure reading habits and knowledge of children’s books: do they relate to the teaching practices of elementary school teachers? Reading Improvement, 48(2),88-102.

Cemiloğlu, M. (2001). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. (Ekli 3. Baskı) İstanbul: Alfa.

Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Belleten, 1, 55-80.

Demirel, Ö. & Şahinel, M. (2006). Türkçe öğretimi (7. Baskı), Ankara: Pegema Yayıncılık.

Draper, M. C., Barksdale-Ladd, M. A. & Radencich, M. C. (2000). Reading and writing habits of preservice teachers. Reading Horizons, 40, 185-204.

Duran, E. & Alevli, O. (2014). Öğrenci görüşleri: dijital metin mi basılı metin mi? International Journal of Language Academy,2, 110-126.

Elder, L. & Paul, R. (2010). Reading, writing, thinking, education in a competitive and globalizing World, Michael F. Shaughnessy (Ed.), Reading in 2010: A comprehensive review of a changing field. New York: Nova Science Publishers, Inc.

Fisher, H. (1958). Teachers reading habits-a sign of professional interest. Journal of Educational Sociology, 32(3), 127-132. http://www.jstor.org/stable/2264712?origin=JSTOR-pdf adresinden 23.11.2013 tarihinde edinilmiştir.

Fletcher, J., Grimley, M., Greenwood, J. & Parkhill, F. (2012). Motivating and improving attitudes to reading in the final years of primary schooling in five New Zealand schools. Literacy, 46(1), 3-16.

Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2),185-195.

Ivanov, R. D. (2009). Reading at risk: A survey of literary reading in America, D. R. Thompson and L. E. Bushnell (Ed.), Reading: learning, writing, and disorders. New York: Nova Science Publishers, Inc.

Jadal, M. M. (2013). Study of the reading habits of the b.ed.students. Indian Streams Research Journal, 3(1), www.isrj.net adresinden 23.02.2014 tarihinde edinilmiştir.

Karaman, M. K. (2010). Öğretmen adaylarının tv ve internet teknolojilerini kullanma amaç ve beklentilerinin medya okuryazarlığı bağlamında değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 51-62.

Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayınları.

Kavcar, C., Oğuzkan, F. & Sever, S. (ty). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.Keskinkılıç, K. &

Keskinkılıç, S. (2007). Türkçe ve ilk okuma yazma öğretimi (3.baskı), Ankara: Pegema Yayıncılık.

Kuş, Z. & Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri. Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.

MEB. (2007). Öğrencilerin okuma düzeyleri. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). Ankara.

MEB. (2012). Ortaokul ve imam-hatip ortaokulu okuma becerileri dersi öğretim programı. Ankara.

Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66.

Odabaş, H., Odabaş, Z. Y. & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.

Ong, W. J. (2002). Orality and literacy: The technologizing of the word. Routledge.

Ortaş, İ. (ty). Kitap okuru bir toplum muyuz-1? http://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/ibrahim-_ortas_kitap_okuru pdf adresinden 10.12.2013 tarihinde edinilmiştir.

Özbay, M., Bağcı, H. & Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117-136.

Sağlam, M., Suna, Ç. & Çengelci, T. (2008). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıklarını etkileyen etmenlere ilişkin görüş ve önerileri. Milli Eğitim, 178, 8-23.

Saracaloğlu, A. S. & Aslantürk, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 155-176.

Sukhram, D. P. & Hsu, A. (2012). Developing reading partnerships between parents and children: a reflection on the reading together program. Early Childhood Education Journal, 40, 115–121.

Susar Kırmızı, F. (2012). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 2353-2366.

Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 218-228.

Ülper, H. & Çeliktürk, Z. (2013). Öğretmen adaylarının okuma motivasyonlarının değerlendirilmesi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 1033-1057.

Wiener, H. S. (1996). Any child can read better: developing your child’s reading skills outside the classroom. Cary, NC, USA: Oxford University Press.

Yılmaz, B. (1989). Okuryazarlık ve okuma alışkanlığı üzerine. Türk Kütüphaneciliği, 3(1), 48-53.

Yılmaz, B. (2002). Bilgi toplum ilişkisi ve Türkiye. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 101-114.

Yılmaz, B., Köse, E. & Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.

Yılmaz, M. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir inceleme (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü Örneği). Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37),144-167.

Yılmaz, M. & Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 281-291.