Memlûk Tahtında Moğol Asıllı Bir Sultan: Zeyneddin Ketboğa ve Saltanat Dönemi (694-696/1294-1296)

Sultan Zeyneddin Ketboğa Memlûk sultanları içerisinde çok özel bir kimliğe sahiptir. Moğol-İlhanlı ordusundaasker iken esir olarak geldiği Mısır-Kahire’de memlûk nizâmında yetişerek emirliğe hatta şartlar elverince de el-Melikü’l-Âdil unvanıyla sultanlığa kadar yükselmiştir. Türk Devleti’nin Moğol asıllı bir sultanıdır. Saltanat dönemikuraklıktan kaynaklı kıtlıkların, vebanın Mısır ve Suriye halkını kırıp geçirdiği felaket günleridir. Bunun yanındaİlhanlı taht mücadelesinden kaçan soydaşlarına kol kanat gerip ülke topraklarında iskân etmesi nefretleri üzerineçekmiştir. Memlûklerini de üst düzey mevkilere ataması kendisini iktidara taşıyan hûşdâşlarının bu kez kendisinitahttan indirmeleriyle sonuçlanmıştır. Ancak o, hal´ edildikten sonra hastalanarak eceliyle ölünceye kadar nâib olarakhayatını idame ettirmiştir. İlhanlı Hükümdarı Gâzan’ın Suriye’yi işgali sırasında Hama nâibi olarak askerlerinin başındaülkesine sadakatle hizmet etmiştir.Makalemizde Sultan Ketboğa’yı ele alırken bir yerde Moğollar ve Haçlılar karşısında Memlûkleri zafere taşıyanönemli bir hususu yani farklı ırkların bir merkezde toplanıp eğitilerek aynı ülkü uğruna nasıl hizmet ettiklerini, dirayet,cesaret ve yetenekleri sayesinde sultanlığa kadar yükselebildiklerini hatta tahttan indirilen birisinin yaşamınınsonuna kadar sadakatle hizmetini ele alacağız.

___

  • Ayaz, Fatih Yahya, Türk Memlûkler Döneminde Saray Ağalığı: Üstâdârlık (1250-1382), Marmara