Müslüman Araplar Tarafından Bizans Başkenti İstanbul’a Düzenlenen Askerî Seferler

Gerek tabiî güzellikleri ve stratejik konumu gerekse tarihi önemi bakımından “şehirlerin kraliçesi” sayılan Bizansbaşkenti İstanbul, tarihin çeşitli dönemlerinde Sâsânîler, Avarlar, Bulgarlar, Ruslar ve Lâtinler gibi milletlerden başkaMüslüman Araplar ve daha sonra da Müslüman Türkler tarafından kuşatılmıştır. Müslüman Araplar üçü Emevîler vebiri de Abbâsîler’in ilk döneminde olmak üzere toplam dört defa Bizans başkenti İstanbul’a sefer düzenlemişlerdir.Bunlardan ilk üçünde İstanbul müslümanlar tarafından kuşatılmış, dördüncüsünde ise İslâm ordusu Üsküdar’a kadarulaşmış ve burada Bizans’tan gelen barış teklifini kabul ederek geri dönmüştür. Bu seferler başarısızlıkla sonuçlanmışolmakla birlikte, müslümanların Bizans İmparatorluğu karşısında ciddî bir güç olduğunu göstermiş, İslâm ordularınınkara ve deniz savaşlarında gerekli donanım ve taktik bakımından tecrübe kazanmasına imkân sağlamıştır. Bizansaçısından ise imparatorluğun gücü ve başkentin önemi bir kez daha anlaşılmış, ordunun dış tehlikelere karşı dinamikbir şekilde mukavemet göstermesine yardımcı olmuştur.Hadis kaynaklarında yer alan pek çok rivayet müslümanların daha Hz. Peygamber’in sağlığında, dönemin ikisüper gücünü teşkil eden Bizans ve Sâsânî topraklarının bir gün fethedileceğine inandıklarını göstermektedir. Bumakalede Müslüman Araplar tarafından İstanbul’a düzenlenen seferler ele alınmaktadır.

Military Expeditions Launched by Muslim Arabs to the Byzantine Capital of Constantinople

Constantinople as “queen of cities” in respect to both natural beauties and strategic location and historical significancebecame the target of not only nations like Sasanids, Avars, Bulgars, Russians and Latins but also MuslimArabs and Muslim Turks afterwards in different terms of history. Muslim Arabs launched expeditions to the Byzantinecapital of Constantinople four times in total; three times in the Umayyad period and once in the very beginning ofAbbasid period. In the first three, Constantinople was besieged by Muslims, in the forth the army of Islam reached upto Uskudar and returned by accepting the peace offer of Byzantine. Although these expeditions failed, they showedthat Muslims were a serious power against the Byzantine Empire and provided the opportunity for the armies ofIslam to gain experience in land and sea warfares in terms of necessary equipment and tactics. From the viewpoint ofByzantine, imperial power and the importance of the capital were understood once again that they helped the armyshow resistance dynamically against external threats.Many narratives located in the hadith sources shows that in Prophet’s lifetime Muslims believed that one day theterritories of the two super powers of the period, Byzantine and Sasanid, would be conquered. This article examinesthe expeditions launched by Muslim Arab armies to Constantinople during Byzantine era.

___

  • Algül, Hüseyin, “Ebû Eyyûb el-Ensârî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), X,