Katavân Savaşı'nda Karlukların Rolü / The Role of Karluks in the Battle of Qatawān

Büyük Selçuklu Devleti ile Karahıtaylar arasında 1141 yılında cereyan eden Katavân Savaşı, gerek Mâverâünnehir'in Karahıtaylar'ın eline geçmesi, gerekse savaşta yenilgiye uğrayan Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılışına zemin hazırlamış olması açısından Batı Asya tarihinde son derece önemli bir yere sahiptir. Karahanlılar'a tâbi Türk boylarından biri olan Karluklar, savaşa giden süreçte, savaşın cereyanında ve savaş sonrasındaki gelişmelerde önemli rol oynamışlardır. Bu çalışmada Karluklar'ın Katavân Savaşı'ndaki rolü farklı açılardan incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Karluklar; Karahanlılar; Selçuklular; Karahıtaylar; Katavân Savaşı; Mâverâünnehir

-

The battle of Qatawān, which took place between the Great Saljukids and the Karakhitays in 1141, is of great importance in the history of Western Asia; it prepared the way for the collapse of the Great Saljukids who were defeated in this battle. The Karluks, one of the Turkish tribes and subjects of the Karakhanid state, played an important role in the process leading to the war and in its aftermath. In this study, the role of the Karluks in the battle of Qatawān will be examined from different perspectives

Keywords:

Karluks, Karakhanids, Seljuks, Karahitays, the battle of Qatawān Transoxiana,

PDF

___

Bang, W. - Arat, R. Rahmeti, “Oğuz Kağan Destanı”, Makaleler, I, yay. haz. Osman F. Sertkaya, Ankara 1987, s. 626-628.
Chavannes, Edouard, Documents sur les Tou-kiue Occidentaux, Paris 1941.
el-Bundârî, Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, Türkçe terc. Kıvameddin Burslan, TTK Yayınları, Ankara 1999.
er-Râvendî, Râhatu’s-sudûr ve Âyetu’s-surûr, I-II, Türkçe terc. Ahmed Ateş, TTK Yayınları, Ankara 19992.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fî’t-târîh, XI, Türkçe terc. Abdülkerim Özaydın, Bahar Yayınları, İstanbul 1991.
Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul 1983.
Merçil, Erdoğan, “Sebüktegin’in Pend-namesi”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, VI/1-2, (1975), s. 203-233.
Orkun, Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, I, İstanbul 1936.
Özgüdenli, Osman G., Selçuklular I: Büyük Selçuklu Devleti Tarihi (1040-1157), TDV İSAM Yayınları, İstanbul 2013.
Özgüdenli, Osman G., Sultan Sencer ve Karahıtaylar: Katavan Savaşı (536/1141), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1994.
Özkuzugüdenli, Bülent, Hasan-ı Yezdî’nin Câmi‘u’t-Tevârîh-i Hasenî İsimli Eserinin Selçuklular Kısmı (Giriş- Farsça Metin-Türkçe Tercüme), Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2014.
Pritsak, Omelyan, “Karahanlılar”, İA, VI, s. 251-273.
Reşîdü’d-dîn Fazlullah, Cami‘ü’t-tevârih: Selçuklu Devleti, Türkçe terc. Erkan Göksu-H. Hüseyin Güneş, not. Erkan Göksu, Selenge Yayınları, İstanbul 20112.
Sadru’d-dîn el-Huseynî, Ahbârü’d-devleti’s-Selçukiyye, Türkçe terc. Necati Lügal, TTK Yayınları, Ankara 19992.
Taşağıl, Ahmet, Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, Ankara 2004.
Taşağıl, Ahmet, Gök-Türkler, I, Ankara 2003.
Togan, Zeki Velidi, Karahanlılar, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü 1966-1967 Ders Dönemi Basılmamış Ders Notları, İstanbul 1967.
Turan, Osman, Selçuklular ve Türk-İslâm Medeniyeti, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010.
Yıldız, Hakkı Dursun, “Talas Savaşı Hakkında Bazı Düşünceler”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, 50.Yıl Armağanı, İstanbul 1973, s. 71-82.