27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında Yassıada’da kurulan darbe mahkemesinin başlayacağı sıralarda Süreyya Ağaoğlu ve Turgut Bayar; Paris barosuna bağlı, siyasî davalarda isim yapmış bir avukat olan Maurice Garçon (1889-1967) ile Paris’te buluşmuşlar ve kendisinden Türkiye’deki hukukî durum ve Yassıada mahkemesi hakkında bir mütalaa istemişlerdi. Maurice Garçon, konuyu Amme Hukuku açısından ele alan bir mütalaa hazırlamış ve darbe hukukunun kabul edilemez olduğunu, darbe mahkemesinin kararlarının adil olmasının mümkün olmadığını, siyasî mahkemelerin verdiği idam cezalarının karşısında olduğunu belirtmişti. Bu mütalaa olayların akışını ve mahkemenin seyrini değiştirememişti ama bu rapor uluslararası hukuk çevrelerinde Yassıada mahkemesinin ne tür bir görüntü verdiğini ortaya koymuştu. Yassıada mahkemesi avukatları Maurice Garçon’un mütalaasına Anayasa Davasının toplu savunmasında yer vermemişlerdir. Yassıada mahkemesinin siyasi bir mahkeme olduğunu sadece Avukat Burhan Apaydın beyan etmiş ve Adnan Menderes’in savunmasında Maurice Garçon’dan bahsetmiştir. Bu yazıda Maurice Garçon’un hazırladığı rapor ve raporun Türkçeye çevirisi yer almaktadır.

After the 27th May 1960 military coup in Turkey, around the time when the Yassiada trials were about to start, Sureyya Agaoglu and Turgut Bayar visited Jurisprudent Maurice Garçon in Paris and requested from him to write a legal report on the legal state of affairs in Turkey and the status of the Yassiada court. Maurice Garçon wrote a report saying that courts set up by coups cannot be expected to deal justice and that he strongly opposes death sentences in political trials. His report did not change the strategy of the military regime nor the verdict dispensed by the Yassiada court but it presented a legal view of how things look from an international perspective. The defence lawyers of the Yassiada Court do not refer to Maurice Garçon’s legal analysis in their joint defence of the Constitution Case. It is only Burhan Apaydın who explicitly voices that the Yassiada trials are of a political nature, he is the only lawyer who refers to Maurice Garçon in his defence of Adnan Menderes. This article gives the full text of Maurice Garçon’s report and its translation