Seyyid Kutub’un Câhiliye Anlayışı

Hiç kuşkusuz İslam âleminde dini metinleri lafızcı okuma yöntemine tabi tutan çeşitli dini akımlar olmuştur. Aktivist selefilik akımı bunlardan birisidir. Câhiliye ile küfür kavramını anlam bakımından özdeş gören bu akımın mensupları, kaynak olarak Seyyid Kutub’u işaret etmişlerdir. Hâlbuki yaptığımız bu çalışmada Seyyid Kutub’un câhiliye, hâkimiyet, hicret ve tekfir gibi konulardaki görüşleri, aktivist selefi hareketin iddialarıyla uyuşmamaktadır. Seyyid Kutub, câhiliye kavramına itikadi değil, sosyolojik anlamda yaklaşmak suretiyle bir durum değerlendirmesinde bulunmuştur. Dolayısıyla kendilerini Seyyid Kutub’un takipçisi ilan eden bu ve benzeri akımlar, onun söylemediğini söylettirme mantığından hareketle tekfir anlayışını ileri sürmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Selefiyye, Câhiliye, Tekfir, Küfür, Mescit, Hicret, Hâkimiyet, Seyyid Kutup

The Concept of Jahiliyya (Ignorance) According to Sayyid Qutub

There have been various religious movements, which subjected religious texts to literalist way of reading in Islamic world. Activist salafiyya movement is one of these. The members of this movement, who regarded the notions of disbelief (kufr) and ignorance (jahiliyya) identical with each other, pointed at Sayyid Qutub as their origin. However, in this study Qutub’s views concerning some certain subjects such as jahiliyya (ignorance), hakimiyya (sovereignty), hijra (exodus or holy flight), and takfîr (excommunication) do not correspond with the views belonging to activist salafî movement. Sayyid Qutub examined jahiliyya from the point of sociology rather than the point of creed. Thus, this group and also many other similar ones which accept themselves as the followers of Sayyid Qutub, asserted their claims via the logic of letting him say something which he never said.

Keywords:

Salafiyya, Jahiliyya, Takfîr, Kufr, Masjid, Hijra, Hakimiyya, Sayyid Qutub,

PDF

___

Altıntaş, Ramazan, Bütün Yönleriyle Câhiliyye, İstanbul, 1988.
Behnesavi, Sâlim Ali, el-Hukm ve Kadıyyetu Tekfîri’l-Müslim, Dâru’l-Ensâr, 1977.
Bereket, Muhammed, Seyyid Kutub, (çev. M. Beşir Eryarsoy), İstanbul, 1987.
Dârimî, Ebu Muhammed, Sünen, Dâru İhyâi’s-Sünne, Kahire,ts.
Fayda, Mustafa, “Câhiliye” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, 1993, VII, 17.
Firuzâbâdî, Necmuddîn Muhammed b. Yahya, el-Kâmûsu’l-Muhît, Kahire, ts.
Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, (çev. Salih Tuğ), İstanbul, 1995.
Hudaybi, Hasan, Du’ât lâ Kudât, Dâru’t-Tıba’a, 1977.
İbn Hibban, Sahih, (tahk. Ş. El-Arnavud), Beyrut, 1993.
İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, Sünen, Kahire, ts.
İsfehânî, Râgıb, el-Müfredat fî Garîbi’l-Kur’ân, İstanbul, 1986.
İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev. Süleyman Ateş, Ankara, 1975.
Kaya, Sıbğatullah, “Muhammed Kutub'la Seyyid Kutub üzerine bir söyleşi”, Girişim Dergisi, Sayı: 12, İstanbul–1986.
Kutub, Seyyid, Fızılâli’l-Kur’an, Kahire, 1986.................................................
Kutub, Seyyid, Meâlimu fi’t-Tarîk, İstanbul, 1986.
M. Mehdî Şemseddîn, Beyne’l-Câhiliyye ve’l-İslâm, Beyrut, 1987.
Mevdûdî, Ebu’l-A’la, el-İslâm ve’l-Câhiliyye, Mısır, ts.
Müslim, Sahih, İstanbul, 1981.................................................................................
Numan Abdurrezzak, Samerrâî, et-Tekfîr, Cuzûruhu, Esbâbuhu, Muberraratuhu, Bağdat, 1984.
Said Havva, İslam, Beyrut, ts.......................................................................
Sarmış, İbrahim, Bir Düşünür Olarak Seyyid Kutub, Ankara, 1992.
Tirmizi, Ebû İsa b. Muhammed, Sünen, İstanbul, 1981.