Vergi Uyumu ve Ödül Etkisi: Gelir ve Kurumlar Vergisinde Uygulanan İndirim

Bu çalışmada gelir ve kurumlar vergisinde vergiye uyumlu mükellefleri teşvik etmek için uygulanan vergi indirimi, vergi uyumuna etkisi bakımından ele alınmaktadır. Bu konuda literatürdeki teorik çalışmalar ile farklı ülkelerde gerçekleştirilen ampirik çalışmalar ve bu çalışmaların bulguları incelendikten sonra Türk vergi sisteminde gönüllü vergi uyumunu artırmaya yönelik bu uygulamanın olası sonuçları değerlendirilmiştir.

Tax Compliance and Reward Effect: Tax Rate Reduction in Income and Corporation Tax

The effect of tax reduction, which is applied to compliant income and corporation taxpayers, on tax compliance is analysed in this study. After the findings of theoretical and empirical studies that have been carried out in different countries are presented, possible effects of this practice to enhance voluntary tax compliance in the Turkish tax system are evaluated.

PDF

___

Aktan, C.C. (2012), “Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı”, “Yeni” Maliye Değişim Çağında Kamu Maliyesi: Yeni Trendler, Yeni Paradigmalar, Yeni Öğretiler, Yeni Perspektifler, (Ed) Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik, Dilek Dileyici, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2012/420, Ankara.
Allingham, M.G. ve Sandmo, A. (1972), “Income Tax Evasion: A Theoretical Analysis”, Journal of Public Economics, 1, 323-338. Barberis, N. (2018), “Richard Thaler and the Rise of Behavioral Economics”, Scand. J. of Economics, 120(3), 661-684.
Bazart, C. ve Pickhardt, M. (2011), “Fighting Income Tax Evasion with Positive Rewards”, Public Finance Review, 39(1), 124-149, doi: 10.1177/1091142110381639
Bıyık, R. (2019), “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndiriminde Yapılan Değişiklik Yeterli mi?”, https://www.pwc.com.tr/tr/medya/koseyazilari/ recep-biyik/vergiye-uyumlu-mukelleflere-vergi-indirimindeyapilan- degisiklik-yeterli-mi.html (Erişim Tarihi: 30.04.2021)
Bornman, M. ve Stack, L. (2015a), “Rewarding Tax Compliance: Taxpayers’ Attitudes and Beliefs”, Journal of Economics and Financial Sciences, 8(3), 790-807.
Bornman, M. ve Stack, L. (2015b), “Specific Rewards for Tax Compliance: Responses of Small Business Owners in Ekurhuleni, South Africa”, eJournal of Tax Research, 13(3), 799-818.
Brockmann, H., Genschel, P. ve Seelkopf, L. (2016), “Happy Taxation: Increasing Tax Compliance Through Positive Rewards?”, Journal of Public Policy, 36(3), 381-406, doi:10.1017/S0143814X15000331
Camerer, C.F. ve Malmendier, U. (2007), “Behavioral Orgazinational Economics”, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=4A4BF315B82 653C2214DB222794DA12B?doi=10.1.1.195.7475&rep=rep1&type=pdf (Erişim Tarihi: 15.02.2021)
Camerer, C.F. (2005), “Behavioral Economics”, https://www.researchgate. net/publication/294444849_Behavioral_Economics (Erişim Tarihi: 15.02.2021)
Carrillo, P.E, Castro, E. ve Scartascini, C.G. (2017), “Do Rewards Work? Evidence from the Randomization of Public Works”, IDB Working Paper Series, No. IDB-WP-794, Inter-American Development Bank (IDB), Washington, DC, http://dx.doi.org/10.18235/0000673
Çakar, T. ve Neyse, L. (2018), “İktisadi Kararların Biyolojik Temelleri: Nöroiktisat”, İktisatta Davranışlar Yaklaşımlar, Derleyenler: Devrim Dumludağ vd., İmge Kitabevi, 2.Baskı, Ankara, 405-426.
Dwenger, N., Kleven, H., Rasul, I. ve Rincke, J. (2016), “Extrinsic and Intrinsic Motivations for Tax Compliance: Evidence from a Field Experiment in Germany”, American Economic Journal: Economic Policy, 8(3), 203-232, http://dx.doi.org/10.1257/pol.20150083
Edlund, J. ve Aberg, R. (2002), “Social Norms and Tax Compliance”, Swedish Economic Policy Review, 9, 201-228.
Ergin, N.E. (2020), “Vergiye Uyumlu Mükellefler Cezalandırılıyor mu?”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/vergiye-uyumlu-mukelleflercezalandiriliyor- mu/480604 (Erişim Tarihi: 30.04.2021)
Erkan, B. (2016), “Ana Akım (Ortodoks-Neoklasik) İktisat Öğretisi Eleştirisi: Heteredoks Yaklaşım İhtiyacı”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14), 25-40.
Fatas, E., Nosenzo, D., Sefton, M. ve Zizzo, D.J. (2015), “A Self-Funding Reward Mechanism for Tax Compliance”, https://papers.ssrn.com/ sol3/papers.cfm?abstract_id=2650265 (Erişim Tarihi: 19.04.2021)
Falkinger, J. ve Walther, H. (1991), “Rewards Versus Penalties: On a New Policy Against Tax Evasion”, Public Finance Quarterly, 19(1), 67-79.
Fochmann, M. ve Kroll, E.B. (2016), “The Effects of Rewards on Tax Compliance Decisions”, Journal of Economic Psychology, 52, 38-55, http://dx.doi.org/10.1016/j.joep.2015.09.009
Gelir Vergisi Genel Tebliği (312 Seri No.lu), https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2020/05/20200527-11.htm (Erişim Tarihi: 06.02.2021) İpek, S. ve Kaynar, İ. (2009), “Vergiye Gönüllü Uyum Konusunda Çanakkale İline Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 173-190.
Iskandar, D.D. ve Wuenscher, T. (2012), “Finding the Stronger Impact among Bribery, Financial Reward, and Religious Attitude: The Insights of Experiment on Environmental Tax Compliance in Indonesia”, https://ideas.repec.org/p/ags/aare12/124316.html (Erişim Tarihi: 19.04.2021)
James, S. ve Alley, C. (2002), “Tax Compliance, Self-.Assessment and Tax Administration”, Journal of Finance and Management in Public Services, 2(2), 27-42.
Kastlunger, B., Muelbacher, S., Kirchler, E. ve Mittone, L. (2011), “What Goes Around? Experimental Evidence of the Effect of Rewards on Tax Compliance”, Public Finance -Review, 39 (1), 150-167, doi: 10.1177/1091142110376518
Koessler, A., Torgler, B., Feld, L.P. ve Frey, B.S. (2019), “Commitment to Pay Taxes: Results from Field and Laboratory Experiments”, European Economic Review, 115, 78-98, https://doi.org/10.1016/j.euroecorev. 2019.02.006
Kurtoğlu, R. (2014), “Davranış Ekonomisi ve Nöro-Finans”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 1-25.
Mearman, A. (2007), “Teaching Heterodox Economics Concepts”, The Handbook for Economics Lecturers. The Economics Network, 1-40. Mohr, P.N.C., Li, S. ve Heekeren, H.R. (2010), “Neuroeconomics and Aging: Neuromodulation of Economic Decision Making in Old Age”, Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 34, 678–688, doi:10.1016/j.neubiorev.2009.05.010
Putra, P.F.D. ve Firmansyah, A. (2018), “The Effect of Tax Knowledge, Reward, and Enforcement Strategies on SMEs Tax Compliance Behavior”, https://www.researchgate.net/publication/327382123_The_Effect_of_Tax _Knowledge_Reward_and_Enforcement_Strategies_on_SMEs_Tax_Co mpliance_Behavior (Erişim Tarihi: 19.04.2021)
Rahman, A. (2019), “Increasing Tax Morale by Reward and Punishment Mechanism to Support Green Economy and Sustainable Development in the Tax Sector”, https://eudl.eu/doi/10.4108/eai.21-10-2019.2294344 (Erişim Tarihi: 19.04.2020)
Sağlam, E. (2021), “Uyumlu Vergi Mükellefine Yüzde 5 Vergi İndiriminde Sorunlar Bitmiyor”, https://t24.com.tr/yazarlar/erdogan-saglam/uyumluvergi- mukellefine-yuzde-5-vergi-indiriminde-sorunlar-bitmiyor,30258 (Erişim Tarihi: 30.04.2021)
Saruç, N.T. (2015), Vergi Uyumu Teori ve Uygulama, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Silvani, C. ve Baer, K. (2000), “Vergi İdaresi Reform Stratejisinin Planlanması: Tecrübe ve İlkeler”, Türk İdare Dergisi, (Çev: Özgür Saraç), 72(426), 189-220.
Soyer, E. (2018), “Davranışsal İktisat ve Politika Geliştirme”, İktisatta Davranışlar Yaklaşımlar, Derleyenler: Devrim Dumludağ vd, İmge Kitabevi, 2.Baskı, Ankara.
Ekonomi Bakanlığı (2018), “Senin Kararın! (mı?), https://ticaret.gov.tr/data/5b8ec3ce13b8761b8471c1f9/1ebc0d8a6a572cd 0a7f4ab084eb63831.pdf (Erişim Tarihi: 10.05.2021)
Ticaret Bakanlığı (2019), I. Ulusal Davranışsal Kamu Politikaları Konferansı, https://ticaret.gov.tr/haberler/1-ulusal-davranissal-kamupolitikalari- konferansi (Erişim Tarihi: 10.05.2021)
Tekin, B. (2018), “Bilişsel Önyargı ve Hevristik Bağlamında Finansın İnsani Boyutu Olarak “Davranışsal Finans”: Bir Literatür İncelemesi ve Derleme Çalışması, Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 2, 131-156, https://doi.org/10.35235/uicd.462794
Thaler, R.H. (2019), Akıllı İnsanların Mantıksız Kararları, Çev. Zafer Akın, Pegasus Yayınları, İstanbul.
Thaler, R.H. ve Sunstein, C.R. (2019), Dürtme, Çev. Enver Günsel, Pegasus Yayınları, 7.Baskı, İstanbul.
Tolu, A. (2021), “Uyumlu Mükellef Değişikliği Tamam Ama Yetmez!”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/uyumlu-mukellef-degisikligi-tamamama- yetmez/635648 (Erişim Tarihi: 13.12.2021)
Torgler, B. (2003), “Beyond Punishment: A Tax Compliance Experiment With Taxpayers in Costa Rica”, Revista de Análisis Económico, 18(1), 27-56, http://ssrn.com/abstract=1255342
Tversky, A., Slovic, P. ve Kahneman, D. (1990), “The Causes of Preference Reversal”, The American Economic Review, 80(1), 204-217.
Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211026-1.htm (Erişim Tarihi: 01.12.2021)
Zak, P.J. (2004), “Neuroeconomics”, Phil. Trans. R. Soc. Lond. B, 359, 1737-1748, doi: 10.1098/rstb.2004.1544