Türkiye'de bütçe açığı, para arzı ve enflasyon ilişkisi

Geleneksel yaklaşıma göre enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgudur. Bununla birlikte yapılan araştırmaların çok bir kısmı, fiyat istikrarının sağlanmasında para politikasının tek başına yeterli olmadığını ve uygun maliye politikaları ile bir arada yürütülmesi gerektiğini ileri sürmektedir. Geleneksel yaklaşımın tersine fiyat düzeyinin mali teorisi (FTPL), maliye politikalarının, özellikle de bütçe açıklarının, enflasyonun belirleyicileri olduğunu iddia etmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de 1987-2009 döneminde bütçe açıkları, para arzı artışı ve enflasyon arasındaki ilişki, eşbütünleşme teknikleri kullanılarak araştırılmaktadır. Elde edilen bulgular Türkiye’de olası bir FTPL yaklaşımını uzun dönemde destekler nitelikte olabilir.

Budget deficits, monetary growth and inflation relationship in Turkey

According to conventional approach, inflation is purely and entirely a monetary phenomenon. The great majority of researches, however, assert that monetary policy is not sufficient for price stability by itself and need to be supported by compatible fiscal policies. Contrary to the traditional approach, fiscal theory of price levels claims that fiscal policy especially budget deficits are the determinants of inflation. This paper investigates the long-run relationships between budget deficits, monetary growth and inflation in Turkey for the period 1987-2009 by using cointegration techniques. The findings of the evidence may indicate a possible fiscal theory of price levels in Turkey in the long run.

PDF

___

Akçay, O. C. vd. (2001), “Budget Deficit, Inflation and Debt Sustainability: Evidence From Turkey (1970-2000)”, Bogaziçi University Institute of Social Sciences Working Paper, 90-112.

Barro, R. J. (1974), “Are Government Bonds Net Wealth?” Journal of Political Economy, 82 (6),1095–1117.

Canzoneri, M., Cumby, R. ve Diba, B. (2001), “Is the Price Level Determined by the Needs of Fiscal Solvency?" American Economic Review, Vol.91 (5, Dec),1221- 1238.

Çetintas, H. (2005), “Türkiye’de Bütçe Açıkları Enflasyonun Nedeni midir?”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, S. 229, 115-127.

Enders, W. (2004), Applied Econometric Time Series, Canada: John Wiley and Sons Inc.

Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987), “Cointegration and Error-Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55, 251-76.

Friedman, M. (1968), “The Role of Monetary Policy”, The American Economic Review, 58, 1-17.

Gujarati, D. N. (1999), Temel Ekonometri, çev. Ümit Şenesen, Gülay G. Şenesen. 3. bs. İstanbul: Literatür Yayıncılık.

Johansen, S. (1991), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models”, Econometrica, 59, 1551-1580.

Johansen, S. ve Juselius, K. (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-With Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol. 52, 169-210.

Kazgan, G. (2005), Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929-2001): Ekonomi Politika Açısından Bir İrdeleme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Kazgan, G. (2006), Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Kepenek, Y. ve Nurhan, Y. (2001), Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.

Kesriyeli, M. (1997), 1980’li Yıllardan Günümüze Para Politikası Gelişmeleri, T.C. Merkez Bankası Araştırma Genel Müdürlüğü, Yayın No: 97/4, Ankara.

Koru, A. T. ve Özmen, E. (2003), “Budget Deficits, Money Growth and Inflation: The Turkish Evidence”, Applied Economics, Vol. 35, No. 5, 591-596.

Neyaptı, B. (2003), “Budget Deficits and Inflation: The Roles of Central Bank Independence and Financial Market Development”, Contemporary Economic Policy, Vol. 21, No. 4, 458-475.

Sargent, T. ve Wallace, N. (1981), “Some Unpleasant Monetarist Arithmetic”, Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, Fall, 1-17.

Sims, C. A. (1994), “A Simple Model for the Study of the Determination of the Price Level and the Interaction of Monetary and Fiscal Policy," Economic Theory, 4, 63, 381-399.

Sims, C. A. (1998), “Econometric Implications of the Government Budget Constraint," Journal of Econometrics, 83, 9-19.

Şahin, H. (2006), Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi, Bursa.

Telatar, E. (2002), “Para ve Maliye Politikası Dominant Rejimlerde Fiyat Belirlenemezlik Problemi ve Merkez Bankası Bagımsızlıgı”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, C. 10, S. 35, 5–20.

TCMB (2006), Finansal İstikrar Raporu, Ankara, Haziran 2006.

Uygur, E. (2001), “Enflasyon, Para ve Mali Baskı: İktisat Politikasında Geri Kalmışlık”, İktisat, İşletme ve Finans, Yıl: 16, Sayı. 189, Aralık 2001.

Ülgen, G. (2005), Türkiye’de Piyasa Ekonomisine Geçiş ve Sürdürülebilirliği, Derin Yayınları, İstanbul.

Woodford, M. (1994), “Monetary Policy and Price-Level Determinacy in a Cash-in- Advance Economy," Economic Theory 4, 345-380.

Woodford, M. (1995), Price-level Determinacy Without Control of a Monetary Aggregate, Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy 43, 1-46.

Woodford, M. (1996), Control of the Public Debt: A Requirement for Price Stability? NBER Working Paper No. 5684, July.

Woodford, M. (2001), “Fiscal Requirements for Price Stability”, Journal of Money, Credit, and Banking, 33(3), August.

Yeldan, E. (2003), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yayınları, İstanbul.

Yentürk, N. (2005), Körlerin Yürüyüşü: Türkiye Ekonomisi ve 1990 Sonrası Krizler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Yay, Turan, Yay, G. ve Yılmaz, E. (2001), Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Finansal Düzenlemeler, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2001-47, İstanbul.