Kentsel planlama sürecinde oluşan kamusal rantın vergilendirilmesi

Kamusal bir zenginlik olan toprağın, elde ettiği gelir bakımından, üretim faktörleri arasında ayrı bir önemi bulunmaktadır. Oluşan değer artışı (rant) gelirinden bütçeye pay verilip verilmeyeceği, toplumun refah düzeyi açısından önemlidir. Kentsel planlama ile yaşanılan alanların iyileştirilmesine çalışılmaktadır. Bu nedenle ortaya çıkan toprak rantının da belirli kişilere sağlanması yerine, vergilendirilerek toplumda yeniden dağıtılması gerekir. Ülkemizde değeri artan gayrimenkullerin satışından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin mevcut yasal düzenlemelerde bazı değişiklikler yapılması planlanmaktadır. Çalışmamızda, rant ve kentsel rant kavramları ile kentsel planlama sonucunda oluşan gelirlerin vergilendirilme gereği ortaya konulmaya çalışılacak, bazı ülkelerdeki toprak rantının vergilendirilmesi örnekleri verilerek, rantların vergilendirilmesi konusu karşılaştırılmalı olarak irdelenecektir.

Taxation of public rent formed in the process of urban planning

Land as public wealth holds importance among the factors of production in terms of supplying revenue. It is quite siginificant whether the revenue of increase in value (rent) will get its share of the budget or not in terms of the wealth for public. Living spaces are tried to be improved through urban planing. Therefore, it is more sensible to distribute the land rent among the community by taxation instead of leaving it in the hand of a particular group of people. In our country, several changes are intented to be made in existing legal arrangements regarding the taxation of the revenue derived from the sale of properties with increasing values. In our study, we will try to display the conceptions of rent and urban rent in addition to the need for taxation of the revenues resulting from urban planning. Moreover, we will exemplify cases of the taxation on lend rent in some countries and comperatively explicate the subject of taxation on rents.

PDF

___

Andelson, R. V. (2001), Land-Value Taxation Around the World, Studies in Economic Reform and Social Justice, Wiley Blackwell, ISBN 978-0631226130.

Arısoy, N. S. (2005), “Yerel Yönetimlerde Reformun Gerekliliği”, Sonbaskı Sanal Dergi, Yıl: 2, Sayı: 2, www.sonbaski.com.

Arslan, R (1997), Arazi Kullanış Ekonomisi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.

Bayram, A. M (2009), “Kentleşme ve Konut Sorunumuz Üzerine Bir İnceleme”, www.yayed.org.tr/resimler/ekler/c221309746013ac_ek.doc?...(20/10/2009).

Bilici, N. (2009), Vergi Hukuku, 21. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.

Boratav, K.(1980), Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No.454, Ankara.

Çelik, K. (2007), “Tarım Topraklarının Kentsel Arsa Olarak İmara Açılmasının Getirmiş Olduğu Sorunlar”, TMMOB, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.

Dünya Gazetesi, http://www.dunya.com/haber.asp?id=59819,(05/09/2009).

Dye, R. F. ve Richard, W. E. (2009), Land Value Taxation, Theory, Evidence, and Practice, May, USA.

Ekonomi Sözlüğü (1989), Verso Yayınları, Ankara.

Ertürk, H. ve Sam, N. (2009), Kent Ekonomisi, Ekin Yayınları, Bursa.

Gökbunar, A. R. (1997), “Türk Vergi Sisteminde Reform Gereği”, Prof.Dr. Nezihe Sönmez’e Armağan, DEÜ, İİBF Maliye Bölümü Yayını, İzmir.

Güler, B. A. (1992), Yerel Yönetimler, TODAİE Yayını, Ankara.

Ilgın, Y. (2002), “Kayıtdışı Ekonomiyi Tahmin Yöntemleri ve Türkiye’de Durum”, Planlama Dergisi, Özel Sayı, DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı, http://ekutup.dpt.gov.tr/planlama/42nciyil/ilginy/kayitdis.pdf (10/10/2009).

İrem A., “Arsada Özel Mülkiyetin Kamu ve Toplum Yararına Düzenlenmemesinin Yarattığı Sorunlar”, www.hkmo.org.tr. (15/05/2010).

Karaman, Z. T. (1995), Kent Yönetimi ve Politikası, Anadolu Matbaacılık, İzmir.

Kaya, E. (2008) “Kentsel Rantların Vergilendirilmesi”, http://www.yerelsiyaset.com (26/10/2009).

Keleş, R. (1980), Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınevi, Ankara.

Koethenbuerger, M. ve Poutvaara, P. (2007) “Rent Taxation in a Small Open Economy:The Effect on Transitional Generations”, Discussion Paper No. 2559, January.

Köktürk, E. ve Köktürk, E., “Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Almanya Deneyimi”, İstanbul, www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/8N6E_ffaca95e3e5242b_ek.doc (01/11/2009).

Land, Manifesto for a Sustainable Society, (2000), http://policy.greenparty.org. uk.pdf. (10/10/2009)

Land Value Tax, wikipedia, http://en.wikipedia.org/iki/Land_value_tax# Economic_effects, (01/10/2009).

Land Value Taxation, (2009) http://www.landvaluetax.org/introduction-to-landvalue-tax-campaign.html (20/10/2009).

Land Value Taxation Around the World, http://www.henrygeorge.org/rem4.htm. (25/10/2009).

Mengi, A. ve Keleş, R. (2003), İmar Hukukuna Giriş, İmge Kitabevi, Ankara.

Nadaroğlu, H.(1996), Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Yayınları, İstanbul.

Nasiboğlu, S., Bektaş, H. ve Önal, İ. (2008), “Kentsel Dönüşüm ve Demiryolu Uygulamaları”, 2. Uluslararası Demiryolu Sempozyumu, www.ulasim2023.org. (01/11/2009).

Ökmen, M. (2003), Kent, Çevre ve Globalleşme, Alfa Yayını, İstanbul.

Reuter, F. (2004), Bodenordnung bei Stadtumbau und Stadtrückbau, www.gi.geo.tudresden. de/bo/Hauptseite/veroeffentlichung/stadtumbau.pdf, (01/09/2009).

Sevindik, S. (2009), “İmar Planlarıyla Oluşan Kentsel Rantın Kamuya Kazandırılması için Ülkemizde Kullanılan Araçlar”, Mahalli İdareler Dergisi, Sayı:175, Mart, 53-64.

Sırma R., Turgut E. ve Çaçtaş, C. (2009), “Gecekondu Alanlarında Kentsel Dönüşüm Uygulamasına Bir Örnek: Küçükçekmece/Ayazma Tepüstü Kentsel Dönüşüm Projesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt:18, Sayı:3.

Spiegel, W. H. (1971), The Growth of Economic Thought, Duke University Pres, Durhan, North Carolina.

Şentürk, H. (2003), Belediyeler İçin Etkin Kaynak Yönetimi Rehberi, Belediye Yönetim Dizisi, İstanbul, www.platodanismanlik.com/v2/images/k6.doc, (01/10/2009).

Tabakoğlu, A., “Klasik Kapitalist İktisat”, www.enfal.de/sosyalbilimler/k/038.htm, (15/03/2010).

Tekeli, İ. (1982), Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitapevi, Ankara.

Tekeli, İ. (2001), Modernite Aşılırken Kent Planlaması, İmge Yayını, Ankara.

Turut, Ş. (2009), Vergisel ve Hukuki Boyutlarıyla Arsa Karşılığı İnşaat İşleri, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara.

Türk Dil Kurumu Sözlüğü, http://tdkterim.gov.tr&kelime=rant&ayn=tam (26/10/2009).

Ulusoy A. ve Aydemir T. (2006), Mahalli İdareler, Seçkin Yayınları, Ankara.

Umay, M. A. (2006) “Kentsel Rantlar Nedeniyle Oluşan Gelirlerden Kamunun Pay Alması Gerekmez mi?”, Mali Kılavuz Dergisi, Sayı:31.

Wetzel, D. (2004), “The Case For Taxing Land”, http://www.newstatesman.com, (26/11/2009).

Yılmaz, N. (2008) “Bir Otokontrol Sistemi Olarak Belediyelerde Harcamalara Katılma Payı”, Sayıştay Dergisi, Sayı:71.