Mülkiyet hakkına haksız bir müdahale, iptali ve yeni hukuki zemin: Fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerin iadesinde süre sorunu

Devlet egemenliğine dayanan en önemli yetkilerden vergilendirme yetkisinin kullanımı sırasında kişinin temel haklarından mülkiyet hakkının ihlali söz konusu olabilmekte bu da kamu yararı-bireysel yarar arasında “ölçülülük ilkesine” uygun olarak kurulması gereken adil dengeyi mükellef aleyhine bozmakta, mükellef haklarını zedelemekte ve sonuçta “demokratik sosyal hukuk devleti ilkesinden” sapma yaratmaktadır. Çalışmada bu tür bir ihlale spesifik bir örnek olarak “fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerle vergi kanunlarınca iadesi gereken vergilerde” devletin faiz ödemesine ilişkin yükümlülüğünü düzenleyen kural, vergi hukukundaki yeri, anayasal altyapısı, uluslararası sözleşme hükümleri ve yargı kararları çerçevesindeki boyutu da dahil olmak üzere çeşitli açılardan tartışılmakta, Anayasa Mahkemesinin iptal kararıyla birlikte vergi iadelerinde faiz ödenmesine ilişkin düzenlenen yeni kural incelenmekte ve değerlendirilmektedir.

Intrusion to property right, cancellation and new legal background: Problem of time at the returning of taxes overpaid or unnecessarily collected

During the using of the power of taxation, which is one of the most important authorities depending on the state sovereignty, it may be possible to breach the property rights, which is one of the basic rights of the persons, and that may reverse the legal equilibrium, which shall be established in compliance with the “fair balance” among the public interest and the personal interests, for the disadvantage of the taxpayer, damages the rights of the taxpayers, and as a result causes a deviation from the principle of “democratic -social constitutional state.” At our work, as a specific example of such a breach, we are discussing the rules organizing the liability of the state in connection with charging interests for “overpaid or unnecessarily collected taxes and the taxes that shall be returned in accordance with the taxation laws” at various dimensions including its place at taxation codes, its constitutional infrastructure, and its dimensions within the framework of the provisions of international covenants and adjudications; and we assess and evaluate the new rule regarding the charging of interest for the tax returns upon the cancellation decision of the Constitutional Court.

PDF

___

Akıntürk, T. (2008), Medeni Hukuk, 13. B., Beta Yayınları, İstanbul, 2008.

Başaran Yavaşlar, F. (2007), “Anayasal Bir Hak Olarak Vergi İadelerinde Faiz”, Vergi Dünyası, S. 316, Aralık, 84-101.

Çağan, N. (1982), Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul.

Demirkol, S. (2011), “Haksız Olarak Ödendiği Tespitle İadesine Hükmolunan Vergi Aslına, Vergi Yargı(sının)/cının Faiz Yürütmeme Çelişkisi–Anayasa Yargısının Vergi Yargı(sına)/cına Yön Vermesi Sürecınde Vergi Usulü–İdari Yargılama Usulü Uygulamasının Yargıç Tercihine Bırakılamazlığı Üzerıne Bir Deneme”, Mali Çözüm, Eylül-Ekim, 45-84.

Er, S. (2011), “Fazla veya Yersiz Tahsil Edilen Vergilerin İadesinde Faiz Ödenebilir mi?”, Yaklaşım, S. 222, Haziran, 277-282.

Eroğul, C. (2004), Anatüzeye Giriş (“Anayasa Hukuku”na Giriş), 7.B., İmaj Yayıncılık, Ankara.

Gözler, K. (2005), İdare Hukuku Dersleri, 3.B., Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.

http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&hig hlight=36677&sessionid=99905209&skin=hudoc-en (E.T. 25/5/2012)

http://www.gib.gov.tr/fileadmin/mevzuatek/gerekceler/6183/tvk_4369_sayili_kanun _1.pdf E.T (25/5/2011)

https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=975847&Site=COE (E.T. 25/05/2012)

https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=PR377(2004)&Language=lanEnglish&Ver=or iginal&Site=COE&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864 &BackColorLogged=FDC864 (E.T. 25/05/2012)

https://yenianayasa.tbmm.gov.tr/docs/gerekceli_1982_anayasasi.pdf (E.T. 30/5/2012)

Nazalı, E. (2009), “Mülkiyet Hakkı ve Vergilendirme (II)”, Vergi Dünyası, S. 335, Temmuz, 126-134.

Nazalı, E. ve Demirci, M. (2009), “Mülkiyet Hakkı ve Vergilendirme (I)”, Vergi Dünyası, S. 334, Haziran, 83-93.

Nohutçu, A. (2001), İdare Hukuku, 5. B., Savaş Yayınevi, Ankara.

Odyakmaz, Z., Kaymak, Ü. ve Ercan, İ. (2009), Anayasa Hukuku-İdare Hukuku, İkinci Sayfa Basım, İkinci Sayfa Dizisi: 8, 10. B., İstanbul.

Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N. (2000), Vergi Hukuku, 8. B., Turhan Kitabevi, Ankara.

Özbudun, E. (2001), Türk Anayasa Hukuku, 12. B., Yetkin Yayınları, Ankara.

Özyer, M.A. (1998), “İadesinde Geciken Vergilerde Mükelleflere Ödenecek Faiz”, Vergi Dünyası, S. 204, Ağustos, 38-42.

Yaltı Soydan, B. (2000), “Mülkiyet Hakkı Versus Vergilendirme Yetkisi: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesine Göre Mülkiyet Hakkına Müdahalenin Sınırı”, Vergi Dünyası, 227, Temmuz, 103-114.

Yaltı, B. (2007), “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Yargıçları-Türk Vergi Yargıçları: Mülkiyet Hakkı İhlali Okumalarından Bir Örnek: Vergi İadelerinde Zaman/Değer Kayıpları”, Vergi Dünyası, S. 310, Haziran, 21- 40.

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.1988/16, K.1988/29, T. 27/9/1988 (RG, T.26/12/1988, S.20031).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.1988/34, K.1989/26, T.21/06/1989 (RG, T.05/12/1989, S.20363).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.1988/7, K.1988/27, T.27/9/1988 (RG, T.26/12/1988, S.20031).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.1988/9, K.1988/28, T.27/9/1988 (RG, T.26/12/1988, S.20031).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2010/90, K.2012/4, T.12/1/2012 (RG, T.19/05/2012, S.28297).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.1992/13, K.1992/50, T.21/10/1992 (RG, T.30/06/1993, S.21623).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2003/48, K.2003/76, T.23/07/2003 (RG, T.11/09/2004, S.25580).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2008/58, K.2011/37, T.10/02/2011 (RG, T.14/05/2011, S.27934).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2009/39, K.2011/68, T.28/4/2011 (RG, T.15/10/2011, S.28085).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2009/9, K.2011/103, T.16/6/2011 (RG, T.19/05/2012, S.28297).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2009/93, K.2011/73, T.28/4/2011 (RG, T.15/10/2011, S.28085).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2010/46, K.2011/60, T.30/3/2011 (RG, T.21/10/2011, S.28091).

Anayasa Mahkemesi Kararı, E.2010/65, K.2011/169, T.22/12/2011 (RG, T.25/01/2012, S.28184).

C Seri No.lu, 2 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği, RG, T. 21/10/2010, S. 27736.

RG T. 29/7/1998, S. 23417(M).

RG, T. 15/6/2012, S. 28324 .

RG, T. 16/6/2006, S. 26200.