DEDEM KORKUT KİTABI’NDA BİR YAPI ÇÖZÜMLEMESİ II: VİRE KİM

Dedem Korkut Kitabı’nda tespit ettiğimiz bir dizeyi oluşturan sözcükler, kimi araştırmacılar tarafından metinde yazıldığı gibi çevriyazıya aktarılmamıştır. Bu durum da söz konusu dize ile ilgili birbirlerinden farklı okumaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bir sözcüğün metinde yazıldığı gibi çevriyazıya geçirilmemesinin temel nedeni, söz konusu sözcüğün metinde doğru yazılmadığı yaklaşımıdır. Üzerinde durduğumuz örnekte de kimi yapıların metinde yanlış yazıldığı düşüncesiyle düzeltilerek çevriyazıya aktarıldığı görülür. Bu incelemede söz konusu dizedeki bütün sözcüklerin yazıldığı gibi çevriyazıya aktarılması gerektiği savunulmaktadır. Bu bağlamda belli bir işaretin herhangi bir görev üstlenmeden kullanılamayacağı düşüncesiyle mercek altına aldığımız ögeler üzerindeki ötre, esre, üstün ve med (uzunluk) gibi bütün işaretler okuma sürecinde dikkate alındı. Dedem Korkut Kitabı üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde üzerinde duracağımız dize ile ilgili ikinci bir sorun daha dikkat çekiyor. Dizede iki ayrı sözcükten oluşan bir kalıp ifade, araştırmacılar tarafından tek bir sözcük olarak ele alınmıştır. Araştırmacılar iki farklı ögeden oluşan bu kalıp ifadenin tek sözcük olduğu konusunda hemfikirler. Ancak tek bir sözcük olarak ele aldıkları bu kalıp ifadeyi birbirinden farklı üç biçimde okumuşlardır: zīregüm /diregüm /viregüm. Oysa burada araştırmacıların sandığı gibi tek bir sözcük değil de iki sözcükten oluşan VYRH KM kalıp ifadesi söz konusudur.   

___

  • Abik, Ayşehan Deniz (2014), On the Word Bolay ki in Anatolian Turkish Text / Anadolu Türkçesi Metinlerinde ‘bolay ki’ Sözü Üzerine, Discussions On Turkology (Questions and Develeopments Of Modern Turkology Studies) / Türkoloji Tartışmaları (Başarı ve Zaaflarıyla Çağdaş Türkoloji), 664-679, editör: Öztürk Emiroğlu, Marzena Godzinska, Filip Majkowski, Warsaw.
  • Elizade, S. ve Hacıyev T. (2004), Kitabi- Dede Korkut, Bakü, Önder Neşriyat.
  • Ergin, Muharrem (2008), Dede Korkut Kitabı, Boğaziçi Yay.
  • Ergin, Muharrem (2016), Dede Korkut Kitabı 1 – 2, Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
  • Gökyay, Orhan Ş. (2007), Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul, Kabalcı Yayın evi.
  • Kazak Tilinin Tüsindirme Sözdigi (2008), Dayk Press, Almatı.
  • Özçelik, Sadettin (2016), Dede Korkut II -Dresden Nüshası- Metin, Dizin, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Orkun, Hüseyin Namık (1994), Eski Türk Yazıtları, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • TEKİN, Talat (1995), Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler, Ankara, Simurg Kitapçılık ve yayıncılık.
  • Türkçe Sözlük (1998), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Derleme Sözlüğü (2009), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Tezcan Semih ve Boeschoten, Hendrik (2012), Dede Korkut Oğuznameleri, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.