Erken Dönem Türk Düşüncesinde 'zaman' Kavrayışı

Bu çalışmada, Türk kültür tarihine müracaatla, XII. yüzyıla dek olan dönemde Türk Düşüncesinde 'zaman' kavramının nasıl şekillendiği ve ilgili kavramlarla birlikte ne tür bir anlayışın miras bırakıldığı incelenmeye çalışılmıştır.

The Evolution of the Concept of Time in Early Turkish Thought

This study, with reference to cultural history of Turks, aims to investigate the evolution of the concept of 'time' in Turkish thought until the XIIth century and in what way the understanding of this concept, as well as the related concepts, was inherited.

___

Abdullah, Kemal, Gizli Dede Korkut, Ötüken Yayınları, İstanbul 1997.

Aksoy, Ömer Asım, Deyimler Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1988.

Arat, R. Rahmeti, "Türklerde Cihet Mefhumu ve Bunun İle İlgili Tâbirler", Makaleler, cilt I, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1987.

Arat, Reşit Rahmeti, "Türklerde Tarih Zaptı", Makaleleri, Ankara, 1987.

Bang, W. ve Rahmeti, G. R., "Oğuz Kağan Destanı", Reşit Rahmeti Arat, Makaleler I, Ankara 1987.

Banguoğlu, Tahsin, Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara 1990.

Bayçarov, S. Ya., Avrupa'nın Eski Türk Runik Abideleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996.

Beşevliyev, V., "Proto-Bulgar Dini", Belleten, cilt IX, sayı: 34, Nisan 1945.

Caferoğlu, Ahmet, Türk Dili Tarihi I-II (3. bsk.), Enderun Kitabevi, İstanbul 1984..

Caferoğlu, Ahmet, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (3. bsk.), Enderun Kitabevi, İstanbul 1933.

Caferoğlu, A., "Tukyu ve Uygurlarda Han Ünvanları", Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, cilt 1, İstanbul 1931.

Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisinin Anahatları, Kabala Yayınevi, İstanbul 2002.

Deer, Jozsef, "İstep Kültürü", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, cilt XII, sayı: 1, 2, Mart-Haziran 1954.

Demirel, Hamide, Türk Destanlarında Güzellik, Destan, Masal ve Din Unsurları ile Yabancı Destanlarda Türk Kahramanlar, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1995.

Derleme Sözlüğü IX (2. bsk.), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1993.

Divitçioğlu, Sencer, Kök Türkler (2. bsk.), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.

Ebulgazi Bahadır Han, Şecere-i Terâkime (Türkmenlerin Soykütüğü), haz. Zuhal Kargı Ölmez, Simurg Yayıncılık, Ankara 1996.

Edip Ahmed B. Mahmud Yüknekî, Atabetü'l-Hakayık (2. bsk.), TDK Yayınları,Ankara 1992,

Eliade, Mircea, Şamanizm, İmge Kitabevi, Ankara 1999.

Eliade, Mircea, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, cilt II, Kabala Yayınevi, İstanbul 2003.

Eliade, Mircea - Couliano, loan P., Dinler Tarihi Sözlüğü, İnsan Yayınları, İstanbul 1997.

Ergin, Muharrem, Orhun Abideleri (3. bsk.), Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1975.

Erhat, Azra, Mitoloji Sözlüğü (5. bsk.), Remzi Kitabevi, İstanbul l993.

Esin, Emel, Islâmiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş (Türk Kültürü El Kitabı, II. cilt, 1 /b'den ayrı basım), Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul 1978.

Esin, Emel, Türk Kosmolojisi (İlk Devir Üzerine Araştırmalar), Ed. Fak. Matbaası, İstanbul 1979.

Esin, Emel, Türk Kültür Tarihi İç Asya'daki Erken Safhalar, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1985.

Gabaın, A. von, Eski Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara 1995.

Giraud, René, Göktürk İmparatorluğu, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1999.

Giraud, René, "Tonyukuk'un Orhon'dan Temir Kapı'ya Gidiş Yolu", V: Türk Tarih Kongresi Tebliğler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1960.

Gökyay, Orhan Şaik (haz.), Dedem Korkudun Kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2000.

Gömeç, Saadettin, Kök Türk Tarihi, Türksoy Yayınları, Ankara 1997.

Grimal, Pierre, Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma, Sosyal Yayınları, İstanbul 1997.

Gumilöv, L. N., Eski Türkler, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1999.

Günay, Ünver - GÜNGÖR, Harun, Başlangıçtan Günümüze Türklerin Dini Tarihi, Ocak Yayınları, Ankara 1997.

Güngör, Harun, "La Religion Des Turcs Et Des Mongols (Türklerin ve Moğolların Eski Dini)", Türk Budun Bilimi Araştırmaları, Kıvılcım Yayınları, Kayseri 1998.

İbn Fazlan, Seyahatname, Bedir Yayınları, İstanbul 1995.

İbnü-Mühennâ Lügati (İstanbul Nüshasının Türkçe Bölüğününün Endeksidir), haz. Abtullah Battal, TDK Yayınları, Ankara 1988.

İnan, Abdülkadir, Eski Türk Dini Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1976.

İnan, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Aaştırmalar, TTK Yayınları, Ankara 1986.

İzgi, Özkan, "Hunlar, Göktürkler ve Uygurlarda Geleneksel Festival ve Eğlenceler", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, sayı 31, 1977.

Kafesoğlu, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1988.

Kaşgarlı Mahmut, Divanü Lûgat-it-Türk (3. bsk.), çev. Besim Atalay, TDK Yayınları, Ankara 1992.

Kaya, Kornan, Hint Mitolojisi Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara 1997.

Kindî, Felsefî risaleler, İz Yayıncılık, İstanbul 1994.

Klyashtornıy, S. G. / Sultanov, T.İ., Türk'ün Üç Bin Yılı, Selenge Yayınları, İstanbul 2003.

Klyashtornıy, S. G. "Orta Asya Milletlerinin Araplara Karşı Mücadelelerine Dair (Orhun Yazıtlarına Göre)", Belleten, cilt XXVI, sayı 104, Ekim 1962.

Köprülü, Fuad, Edebiyat Araştırmaları (3. bsk.), TTK Yayınları, Ankara 1999.

Marco Polo, Marco Polo'nun Geziler Kitabı, Yol Yayınları, İstanbul 1985.

Mohaghegh, M., "Beyrûnî'nin Rüyasının Gazanfer-i Tabrîzî Tarafından Açıklanması", Uluslararası İbn Türk, Harezmî, Fârâbî, Beyrûnî ve İbn Sînâ Sempozyumu Bildirileri (Ankara, 9-12 Eylül 1985), Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1990.

Nasr, Seyyid Hüseyin, İslâm Kozmoloji Öğretilerine Giriş, İnsan Yayınları, İstanbul 1985.

Needham, Joseph, Doğulu İnsan ve Zaman & Beşerî Hukuk ve Tabiat Kanunları, İz Yayıncılık, İstanbul 2000.

Nizâmü'1-Mülk, Siyâset-nâme, TTK Yayınları, Ankara 1999.

Orkun, Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, TDK Yayınları, Ankara 1986.

Ögel, Bahaeddin, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi II, Kültür Bakanlığı Yayın¬ları, Ankara 1981.

Ögel, Bahaeddin, Türklerde Devlet Anlayışı (13. Yüzyıl Sonlarına Kadar), Ankara 1982.

Ögel, Bahaeddin, İslâmiyeten Önce Türk Kültür Tarihi Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre (3. bsk.), TTK Yayınları, Ankara 1988.

Ögel, Bahaeddin, Türk Kültürünün Gelişme Çağları (3. bsk.), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.

Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), I. cilt, TTK Yayınları, Ankara 1993.

Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), II. cilt, TTK Yayınları, Ankara 1995.

Radloff, Wilhelm, Manas Destanı, haz. Emine Gürsoy Naskali, Türksoy Yayınları, Ankara 1995.

Roux, Jean-Paul, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İşaret Yayınları, İstanbul 1994.

Roux, Jean-Paul, Altay Türklerinde Ölüm, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1999.

Roux, Jean-Paul, Orta Asya Tarih ve Uygarlık, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2001.

Schımmel, Annemarie, Sayıların Esrarı, Verka Yayınları, İstanbul 1997.

Schmıdth, P. W., "Tukue'lerin Dini", İ.Ü. Ed. Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XIV'den ayrı basım, İstanbul 1966.

Sertkaya, Osman Fikri, "Kül Tigin mi ~ Köl Tigin mi?", Göktürk Tarihinin Meseleleri, T.K.A.E. Yayınları, Ankara 1995.

Sümer, Faruk, Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilâtı -Destanları, T.D.A.V. Yayınları, İstanbul 1992.

Şeşen, Ramazan, İslâm Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri (2. bsk.), T.K.A.E. Yayınları, Ankara 1998.

Şeşen, Ramazan, "Klasik İslâm Kaynaklanna Göre Eski Türklerin Dini ve Şaman Kelimesinin Menşei", İbn Fazlan Seyahatnamesi, Bedir Yayınevi, İstanbul 1995.

Tarama Sözlüğü, V, 2. bsk., TDK Yayınları, Ankara 1996;

Tekin, Talat, Orhon Yazıtları, Simurg Yayıncılık, İstanbul 1998.

Tekin, Talat, "Köktürk Yazıtlarındaki Deyimler Üzerine II", Türk Dili, c. VI, sayı: 68, 1 Mayıs 1957.

Tekin, Talat, "İslâm Öncesi Türk Şiiri", Türk Dili, c. LI, sayı: .409, Ocak 1986.

Tekin, Talat, "Karahanlı Dönemi Türk Şiiri", Türk Dili, Cilt: LI, Sayı: 409, Ocak 1986.

Thomsen, V., Orhon Yazıtları Araştırmaları, çev. ve haz. Vedat Köken, TDK Yayınları, Ankara 2002.

Togan, A. Zeki Velidi, Oğuz Destanı Reşideddin Oğuznamesi Tercüme ve Tahlili, (2. bsk.), Enderun Kitabevi, İstanbul 1982.

Tuna, Osman Nedim, "Köktürk Yazıtlarında 'ölüm' Kavramı İle İlgili Kelimeler ve 'kergek bol-' Deyiminin İzahı", VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara 1960.

Turan, Osman, Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, D.T.C.F. Yayınlarından, İstanbul 1941.

Türker-Küyel, Mübahat, "Türklerde Adalet Kavramının Ontolojik Bir Temeli Var mıdır?", X. Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildiriler, III. cilt, TTK Yayınları, Ankara 1991.

Yıldırım, Dursun, "Köktürk Çağında Tanrı mı Tanrılar mı Vardı?" Türk Bitiği, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.

Yıldırım, Dursun, "Köktürk Yazıtlarında Öd Tenri Aymaz, Yag(g)ıl, 'Katıl' Olmaz" Türk Bitiği, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.

Yılmaz, Gökhan, Kutadgu Bilig'de ve Kutadgu Bilig Öncesinde Devlet Düşüncesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul 2001.

Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, I. Metin (3. bsk.), haz. Reşit Rahmeti Arat, TDK Yayınları, Ankara 1991; II, Çeviri (4. bsk.), çev. Reşid Rahmeti Arat, TTK Yayınları, Ankara 1988.