DAVID HUME’DA AHLÂKIN KAPSAMI VE KONUMU

Bu çalışmada David Hume’un ahlâk anlayışını, olgu-değer ayrımı ışığında elealmaya çalışacağız. Hume için böyle bir ayrımın yapılıp yapılamayacağı hususugerek epistemoloji gerek ahlâk hakkındaki görüşlerinden çıkarılmaya çalışıla-caktır. İnsan doğasının bilimini tesis etmeye çalışan Hume’un metodolojik ilke-leri uyarınca böyle bir ayrımı kabul etmesinin mümkün olmadığı gösterilmeyeçalışılacaktır. Bunu yapmaya çalışırken söz konusu husus natüralizm bağlamın-da da değerlendirilecektir. Temel amaçlardan biri de ahlâkın yalıtılmış veya özelbir alan olmaktan ziyade, kapsamının ekonomiyi de içerecek biçimde son derecegeniş olduğunu göstermektir. Sonuç olarak ise Hume için ahlâkın kapsamı vekonumu açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

THE STATUS AND SCOPE OF MORALITY IN DAVID HUME

In this work, we will try to examine David Hume’s moral understanding in the light of so-called “the fact and the value distinction”. According to Hume’s views on epistemology and ethics, such a distinction is not possible. We will try to show that if we follow his methodological principles, which are trying to establish the science of human nature, it is not possible to accept such a distinction. While we are trying to do this, the matter will also be considered in the context of naturalism. One of the main aims is to show that the scope of morality is very broad, including the economy, rather than being isolated or private. As a result, we will try to elaborate the scope and status of morality in Hume’s philosophy.

___

Bashkar, Roy; Natüralizmin Olanaklılığı: Çağdaş İnsan Bilimlerinin Felsefi Bir Eleştirisi, 1. Baskı çev. Vefa Saygın Öğütle, Ankara, Pratika Kitap, 2013.

Copleston, Frederick; Felsefe Tarihi, Berkeley-Hume, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul, İdea Ya- yınları, 1999, c.5.

Hume, David; İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme: Deneysel Akıl Yürütme Yöntemini Moral Konulara Uygulamaya Yönelik Bir Çalışma,1. Baskı, çev. Ergün Baylan, Ankara, 2009.

Hume, David; İntihar Üzerine ve Diğer Denemeler, 1. Basım, çev. Aylin Pekanık v.dğr.,Bursa, Biblos Yayınları, 2017.

Hume, David; “Standart of Taste”, ed. C.W. Eliot, English Essays from Sir Philip Sidney to Macaulay s. 215-236. P F Collier & Son. 1910 (orijinal eser yılı 1757), http://bradleymurray.ca.

Hume, David; A Treatise of Human Nature: Being and Attempt to İntroduce the Experimental Method Reasoning into Moral Objects, ed. L.A. Selby-Bigge, London, Oxford at the Clarendon Press, 1888

Hume, David; İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev. Oruç Aruoba, Ankara, Ha- cettepe Üniversitesi Yayınları, 1975.

Hume, David; A Dissertation On The Passions, ed. Tom Beauchamp, London, Oxford Uni- versity Press, 2006.

Ferry, Luc; Homo Esteticus Demokrasi Çağında Beğeninin İcadı, 1. Baskı, çev. Dev- rim Çetinkasap, İstanbul, Pinhan Yayıncılık, 2012.

Moore, George Edward; Principia Ethica, New York, Prometheus Books, 1988.

Poyraz, Hakan; Dil ve Ahlâk, 1. Baskı. İstanbul, Dergâh Yayınları, 2016.

Yakar, Tanzer; “Machiavelli’de İnsan Doğası”, Felsefelogos, Sayı 54, 2014.