OSMANLICA KİTABI YAZMAK VEYA BİR KİTABI TENKİT: HÂL-İ PÜR-MELÂL YÂHÛD KİTÂB-I İNHİLÂL

Türkiye Cumhuriyeti üniversitelerinin ilgili bölümlerinde uzun yıllardır Osmanlıca öğretilmektedir. 2000’li yılların başına kadar bu öğretimin temel kaynakları, Türkiye Türkolojisinin iki büyük dil bilgini olan Muharrem Ergin ve Faruk Kadri Timurtaş’ın yazdığı kitaplar olmuştur. 2000 yılından beri de büyük bir gelenek oluşturmuş o kitaplardan yöntem olarak farklı ve dil bilgisi kitabı olmayan Osmanlıcayı öğretme kitapları yayımlanmaktadır. Bunların bazıları; dil bilgini olmayan, hatta akademisyen dahi olmayan kimselerce yazılıp yayımlanmaktadır. Oysa herhangi bir dili grameriyle, söz varlığıyla veya yazı ve imlasıyla öğretme işinin dil uzmanlarının işi olduğu herhalde tartışılamayacak bir doğrudur. Bilimsel ya da akademik bir bilgiye sahip olmak, o bilgiyi doğru ve uygun şekilde öğretebilmek yeterliliğini doğrudan sağlamaz. Osmanlıca bilgisi de böyledir. Ancak özellikle son yıllarda Osmanlıca bilgisi, sadece yazıya indirgenmiş ve bu durum, Arap harflerini bilen herkesin Osmanlıcayı öğretebileceği yanılgısını doğurmuştur.  Öte yandan Türk dilinin tarihsel dönemlerinden birisi olan Osmanlıcayı öğretirken doğrudan gramer bilgilerine ihtiyaç olduğu, sözcüklerin kök ve eklerinin, anlam, işlev ve ses özelliklerine değinmeden Osmanlıcayı yazı olarak dahi öğretmenin imkânsız olduğu da tartışılamaz. Bu yüzden de amatörce yazılan kitaplar, amacına hizmet etmemektedir. Aksine, içerdikleri yanlışlıklar ve eksikliklerle doğru öğrenmeyi geciktirmekte ya da engellemektedir. Bu makale de - maalesef - akademik bir unvanı olsa da dil uzmanı olmayan bir yazar tarafından yazılmış ve 2018 yılında yayımlanmış böyle bir kitabın yanlışlıklarının bir kısmı ele alınmaktadır. 

TO WRITE A BOOK OF THE OTTOMAN LANGUAGE OR A BOOK REVIEW: Hâl-i Pür-Melâl yâhûd Kitâb-ı İnhilâl

For many years, The Ottoman language is taught in the universities of Turkish Republic.  Until the early 2000s, the main sources of this teaching has been the books that have been written by Muharrem Ergin and Faruk Kadri Timurtaş, who are two important linguists of Turkology in Turkey. Since 2000, the guides of teaching book for Ottoman language are published and they are very different as method from Ergin’s and Timurtaş’s books, which have been a great tradition. Some of them is written and published by persons who are not linguists or even academics. Whereas, it is indisputable fact, surely that the teaching any language in terms of grammar, vocabulary, or writing and spelling is duty of linguists. Having a scientific or academic knowledge does not directly provide the competence to teach that knowledge correctly and properly. The knowing Ottoman language is also like this. However, especially in recent years, to know the Ottoman language is reduced only to writing, and this case is causing the misconception that anyone who knows Arabic letters can teach Ottoman language. On the other hand, to teach the Ottoman language which is one of the historical periods of the Turkish language even as writing is impossible without the semantic, functional or phonetic features of the words and suffixes. Therefore, amateurish books do not serve their purpose. On the contrary, they prevent or delay correct learning with the inaccuracies and deficiencies of them. In this article, some of the mistakes of a book published in 2018 is discussed, which is written by a writer who is not a linguist, unfortunately even if he has an academic title.

___

  • BÖLER, Tuncay. (2017). “Osmanlı Türkçesi Ders Kitapları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. 1st International Black Sea Conference on Language and Language Education - ‘Current Trends in Language Education’, September 22-23, 2017, Samsun - TURKEY - Book of Proceedings (ISBN: 978-605-85197-2-5), 461-504.
  • DEVELİ, Hayati. (2006), Osmanlı Türkçesi Kılavuzu-1, İstanbul: 3F.
  • ERGİN, Muharrem. (2006). Osmanlıca Dersleri. 33. Baskı, İstanbul: Boğaziçi.
  • EMRE, Ahmet Cevat. (1947). Osmanlı Edebiyatına Hazırlık Dersleri. İstanbul: Üçler Basımevi.
  • İLASLAN-TUNAY, Serap. (2012). “Prof. Dr. Muharrem Ergin'in Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 28, 17-30.
  • MANSUROĞLU, Mecdut. (1959a). “Muharrem Ergin, Osmanlıca Dersleri I. Türk Dil Bilgisi, İstanbul 1958 (Edebiyat Fakültesi yayınlarından)”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 160-163.
  • MANSUROĞLU, Mecdut. (1959b). “Muharrem Ergin, Osmanlıca Dersleri II. Eski Yazı-Arapça Unsurlar-Farsça Unsurlar-Aruz-Metinler, İstanbul 1958 (Edebiyat Fakültesi yayınlarından)”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 163-164.
  • TİMURTAŞ, Faruk Kadri. (1991). Tarihî Türkiye Türkçesi Araştırmaları-III: Osmanlı Türkçesi Grameri Eski Yazı ve İmlâ - Arapça - Farsça – Eski Anadolu Türkçesi. 6. Baskı. İstanbul: Umur Reklâmcılık ve Matbaacılık.
  • ÜNVER, İsmail. (1996). “Türkiye'de Osmanlıca Öğreniminin Dünü ve Bu Günü”, Uluslararası Türk Dili Kongresi-1988, Ankara: Türk Dil Kurumu, 413-421.
  • YAZIR, Mahmud. (1942). Eski Yazıları Okuma Anahtarı. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.