Faruk URAK, Abdulbaki BILGIC, VEDAT DAĞDEMİR

Türkiye’de Hane Halkı Süt ve Süt Ürünleri İle Yenilebilir Yağların Harcama Tutarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Bu araştırmada 2015 yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)tarafından toplam 11491 hane halkından derlenen hane halkı bütçeanketi verileri kullanılmıştır. Araştırmada, Heckman ÖrneklemSeçim Sistemi (HÖSS) kullanılarak, hanelerin ve hane reisinin sosyodemografik ve ekonomik faktörlerinin süt ve süt ürünleri ileyenilebilir yağların hem tüketim harcama olasılıklarındaki hem detüketim harcama tutarındaki etkileri analiz edilmiştir. Yenilebiliryağ harcamalarının süt ve süt ürünleri harcamalarıyla birlikte birsistem için tahmin edilmesi gerektiği yapılan istatistiki testsonuçlarıyla ortaya konulmuştur. Ayrıca sistemdeki tüm korelasyonkatsayılarının pozitif ve istatistiki açıdan önemli çıkması, sistemdekontrol dışı faktörlerin her iki ürün grubu harcamaları arasındapozitif yönlü bir ilişkinin varlığını zorunlu kılmıştır. Diğer taraftanhanelerin ve hane reisinin sosyo-demografik ve ekonomikfaktörlerinin çoğunluğunun hem yenilebilir yağ harcama olasılığı veharcama tutarı hem de süt ve süt ürünleri harcamaları üzerindekayda değer etkileri söz konusu olmuştur. Bu etkiler uygun olarakpazarlama stratejileri ve politika önerileri sunulmuştur.

Analysis of Factors Affecting Spending Levels of Households Milk and Milk Products and Edible Oils Products in Turkey

The household budget survey conducted in 2015 by Turkish Statistical Institute (TSI) with a total of 11491 households were used in this study. The effects of the socio-demographic and economic factors of household heads and households both on the probability of edible oils and spending levels of edible oils and milk-dairy products were analyzed by using the Heckman Sampling Selection System (HSSS). The results of the statistical analysis show that the edible oil likelihood should be estimated together with the expenditures of edible oils and milk-dairy products in a system. In addition, the positive and statistical significance of all the correlation coefficients in the system necessitated the positive relationship between noncontrollable factors and the two product group expenditures in the system. On the other hand, the majority of the socio-demographic and economic factors of households and household heads have had significant impacts on both the amount of spending levels of edible oil and milk-dairy products with likelihood level of edible oils. We have presented possible marketing strategies and policy recommendations in accordance with these impacts.

PDF

___

Agbola FW 2003. Estimation of food demand patterns in South Africa based on a survey of households. Journal of Agricultural and Applied Economics 35(3): 663–670.

Akbay C, Tiryaki YG 2007. Tüketicilerin Ambalajlı ve Açık Süt Tüketim Alışkanlıklarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Kahramanmaraş Örneği KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 10(1): 89–96.

Alexandratos N, Bruinsma J 2012. World agriculture towards 2030/2050: The 2012 revision. http://www.fao.org/docrep/016/ap106e/ap106e.pdf (Erişim tarihi: 31.03.2016).

Aybek E 2011. Kahramanmaraş İli Kentsel Alanda Süt ve Süt Ürünlerine İlişkin Tüketici Davranışlarının Belirlenmesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi ABD, Yüksek Lisans Tezi. 60 s.

Bashir KA 2011. Consumption of dairy products in the UAE: A comparison of nationals and expatriates. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences 10: 121–125.

Bearden WO, Ingram TN, Laforge RW 1995. Marketing. Pinciples and Perspectives. Irwın. Bilgic A, Yen ST 2013. Household food demand in Turkey: A two-step demand system approach.Food Policy 43(6): 267–277.

Bilgic A, Yen ST 2014. Demand for meat and dairy products by Turkish households: A Bayesian censored system approach. Agricultural Economics 45(2): 117–127.

Boniface B, Umberger WJ 2012. Factor influencing Malaysian consumer’s consumption of dairy products.

Brazdova Z 1994. Nutritional behavior: Principles and theory. Hygienia 39: 120–128.

Canadian Dairy Information Centre 2016. http://www.dairyinfo.gc.ca/index_e.php.

Çelik Y, Şengül T 2001. Şanlıurfa İli Kentsel Alanında Tüketicilerin Yumurta Tüketim Düzeyleri ve Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 42(2): 53–62.

Davis CG, Blayney D, Muhammad A, Yen ST, Cooper J 2010. A cross-sectional analysis of U.S. yoghurt demand. Journal of Food Distribution Research 41(2): 36–45.

Fuller F, Behgin J, Rozelle S 2007. Consumption of dairy products in urban China: Results from Beijing, Shangai and Guangzhou. The Australian Journal of Agricultural Resource Economics 51: 459–474.

Gürer B 2013. Türkiye’de Hayvansal Ürünlerde Gıda Güvencesinin Analizi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi ABD, Doktora Tezi, 206 s.

IOC 2016. International Olive Council “World olive oil figures” http://www.internationaloliveoil.org /estaticos/view/131-world-olive-oil-figures

Karakaya E, İnci H, Söğüt B, Şengül T 2014. Bingöl İl Merkezinde Yaşayan Hane Halklarının Yumurta Tüketim Durumu Üzerine Bir Araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(2): 239–247.

Kayahan M 1981. The importance of vegetables oils in terms of nutrition and human health. Journal of Food 6(5): 23–30.

Krebs-Smith SM, Cleveland LE, Ballard-Barbash R, Cook DA, Kahle LL 1997. Characterizing food intake patterns of American Adults. The American Journal of Clinical Nutrition 65(4): 1264–1268.

Metin, M 1996. Süt Teknolojisi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları: 33, 623.s, Bornova-İzmir.

Miftari I, Ahmeti S, Gjonbalaj M, Shkodra J 2011. The role of demographic and socio-economic factors on consumption patterns and demand for dairy products in Kosova. EconAnadolu. Anadolu International conference in Economics II 15–17.

Olubiyo SO, Elufisan MO 1999. Household egg consumption expenditure pattern and income distribution in Kwara State, Nigeria, Agro search 5: 1–15.

OECD 2015. İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, https//stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=HIC P_COICOP.

Phuong NV, Cuong TH, Mergenthaler M 2015. Effects of household characteristics on expenditure for dairy products in Vietnam. International journal of Research Studies in Agricultural Sciences 1: 1–13.

Robb CA, Reynolds LM, Ghany MA 2007. Consumer preference among fluid milks: low-fat vs. high-fat milk consumption in the United States. International Journal of Consumer Studies 31–94.

Rodolfo M, Nayga J, Siebert JW 1999. Analysis of athome consumption of dairy.

Roos E, Lahelma E, Virtanen M, Prattala R, Pietinen P 1998. Gender, socioeconomic status and family status as determinants of food behavior. Soc. Sci. Med. 46(12):1519–1529.

Stefanikova Z, Sevcikova L, Jurkovicova J, Sobotova L, Aghova L 2006. Positive and negative trends in university students’ food intake. Bratisl Lek Listy 107(5): 217–220.

Terin M, Bilgiç A, Güler Oİ, Yavuz F 2015. Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi 21: 500–515.

Trung TQ, Giam DQ, Hai VT, Thao LP, Hang NTT, Son LTK, Linh BTM 2014. Factor influencing milk consumption of rural household in Northern Vietnam. Greener Journal of Business and Management Studies 4(2): 31–40.

Tunalıoğlu R, Tiryaki GY, Tan S, Taşkaya B, 2003. Developments consumption of olive oil in the world; supporting the development studies and changes olive oil consumption in Turkey. 1th. Olive Oil and Table Olive Symposium 02-03 October Izmir Turkey.

Urak F, Dağdemir V, Bilgic A 2017. Türkiye'de Bazı Hayvansal Ürünlere Yapılan Harcamaları Etkileyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi 23(1): 43–53.

YUM-BİR 2016. Yumurta Üreticileri Merkezi Birliği, http://www.yum-bir.org