HAKAN ADANACIOĞLU, Gamze SANER, HASAN BURAK AĞIR

Sürdürülebilir Gıda Değer Zinciri Yaklaşımı

Bir gıda değer zinciri, gıda ürünlerinin üretilmesi için gerekli olankoordineli üretim ve katma değerli faaliyetlere katılan tümpaydaşlardan oluşmaktadır. Girdileri ve kaynakları daha etkin birşekilde yönetmek açısından gıda değer zincirlerine sürdürülebilirlikilkelerinin uygulanması küçük çiftçilerin ve gıda işletmelerinin daharekabetçi ve yenilikçi olabilmeleri açısından önemlidir. Sürdürülebilirgıda değer zinciri çerçevesi, son yıllarda düşünce ve uygulamaaçısından kalkınmada popüler duruma gelen sürdürülebilirlik vedeğer zincirleri kavramlarını birleştirmektedir. Değer zincirininsürdürülebilirliği eş zamanlı olarak ekonomik, sosyal ve çevreselolmak üzere üç boyutta ortaya çıkmaktadır. Sürdürülebilir bir gıdadeğer zinciri; tüm zincir boyunca kar elde edilmesi, toplum için geniştabanlı fayda sağlanması ve kalıcı olarak doğal kaynaklarıntüketilmemesi esaslarından hareket ederek, belirli tarımsalhammaddelerin üretilmesi, bu hammaddelerin belirli gıdamaddelerine dönüştürülerek nihai tüketicilere satılması ve bunlarınatıklarının bertaraf edilmesi aşamalarında yer alan tüm tarımsalişletmeler ile firmaların birbirini izleyen koordineli katma değerlifaaliyetleri olarak tanımlanmaktadır. Sürdürülebilir gıda değerzincirinin nihai hedefi, hem mevcut hem de gelecek nesiller için birtoplumun refahında geniş tabanlı bir iyileşmeye önemli ölçüdekatkıda bulunmaktır. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir gıda değerzincirinin çerçevesini ortaya koyarak ekonomik, sosyal ve çevreselolmak üzere üç boyutta sürdürülebilir değer zinciri için belirlenenhedefleri açıklamaktır. Çalışmada esas olarak, sürdürülebilir gıdadeğer zinciri kapsamında dünyada yapılan bazı örnek girişimlerincelenerek tartışılmış ve bazı öneriler getirilmiştir.

Sustainable Food Value Chain Approach

A food value chain (FVC) consists of all the stakeholders who participate in the coordinated production and value-adding activities that are needed to make food products. Applying sustainability lens to food value chains means also that small farmers and food enterprises can become more competitive and innovative as they identify ways to manage inputs and resources more efficiently. The sustainable food value chain (SFVC) framework integrates two concepts that have become popular in development thinking and practice over the last decade as sustainability and value chains. The sustainability of the value chain plays out simultaneously along three dimensions: economic, social and environmental. A sustainable food value chain is defined as the full range of farms and firms and their successive coordinated value-adding activities that produce particular raw agricultural materials and transform them into particular food products that are sold to final consumers and disposed of after use, in a manner that is profitable throughout, has broad-based benefits for society, and does not permanently deplete natural resources. The ultimate objective of sustainable food value chain is to contribute significantly to a broad-based improvement in the welfare of a society, for both the current and future generations. The purpose of this study was to introduce the framework of sustainable food value chain and to explain the goals set for sustainable value chain in three dimensions: economic, social and environmental. Essentially, the some sample initiatives made in the world within the scope of the sustainable food value chain were discussed in the study and some suggestions were put forward.

PDF

___

Anonim 2013. Anadolu Efes Sürdürülebilirlik Raporu. (http://www.anadoluefes.com.tr/content/uploads/A EFES SurdurulebilirlikRaporu2013.pdf).(Erişim tarihi : 28.08.2018)

Anonim 2017a. Unilever Sürdürülebilir Yaşam Planı, Türkiye İlerleme Raporu.https://www.unilever.com .tr/Images/turkiye-uslp-rapor-2017_tcm1316-5238 54_tr.pdf. (Erişim tarihi. 08.12.2018)

Anonim 2017b. Türkiye Sürdürülebilirlik Dosyası. https://www.pepsico.com.tr/media/pdf/Sustainabilit y_Report.pdf. (Erişim tarihi: 08.12.2018).

Anonim 2018a. Sustainable Sourcing of Palm Oil. http://supply-chain. unglobalcompact.org /site/ article /120. (Erişim tarihi: 28.08.2018).

Anonim 2018b. Tetra Pak: Forestry Guideline. http://supply-chain.unglobalcompact.org /site/ article / 84. (Erişim tarihi: 28.08.2018).

Anonim 2018c. Restaurantes Toks: Integrating Poor Communities Into The Companies Value Chain. http://supply-chain.unglobalcompact.org/site/ article/76. (Erişim tarihi: 28.08.2018).

FAO 2018. Sustainable Food Value Chains Knowledge Platform.http://www.fao.org/sustainable-food-value -chains/what-is-it/en/. (Erişim tarihi: 29.08.2018).

Fearne A, Martinez MG, Dent B 2012. Dimensions of Sustainable Value Chains: Implications for Value Chain Analysis, Supply Chain Management: An International Journal, 17 (6): 575-581.

Kelly S, Ilie E 2017. Inclusive and Coordinated Approaches for Sustainable Food Value Chains: Lessons and examples from the field. FAO, http://www.unece.org/fileadmin/DAM/trade/agr/me etings/wp.07/2017/4_SKelly_FAO.pdf. (Erişim tarihi: 29.08.2018).

Lentink A, Senders A, Safa A, Franchi V, Lambert S, Laub R 2016. FAO’s Approach to Gender Sensitive and Sustainable Food Value Chains. Sustainable Value Chains for Sustainable Food Systems (edited by Meybeck, A. and Redfern, S.), A workshop of the FAO/UNEP Programme on Sustainable Food Systems, Rome, 8-9 June, 117-127.

Monastyrnaya E, Le Bris GY, Yannou B, Petit G 2017. A Template for Sustainable Food Value Chains. International Food and Agribusiness Management Review, 20 (4): 461-475.

Neven D 2014. Developing Sustainable Food Value Chains-Guiding Principles. FAO, E-ISBN 978-92-5- 108482-3, Rome, 89p.

Punjabi M 2015. The Potato Supply Chain to PepsiCo’s Frito Lay, India. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). P:1-13.

Soosay C, Fearne A, Dent B 2018. Sustainable Value Chain Analysis - A Case Study of Oxford Landing From “Vine To Dine”. Supply Chain Management: An International Journal, 17 (1): 68-77.

Swisher M, Ruiz-Menjivar J, Koenig R 2017. Value Chains in Renewable and Sustainable Food Systems. Renewable Agriculture and Food Systems, 33 (1): 1-5.

Ta, NV, Tam PT 2017. Assessing Factors Affecting Sustainable Food Value Chain Development: A Case of the Agricultural Sector in Dong Nai Province. Social Science Learning Education Journal, 2: 1-10.