Palyatif Bakım ve Yaşam Kalitesi
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de beklenen yaşam süresiartmıştır. Bununla birlikte tıp alanındaki gelişmeler sonucunda hastalıklara bağlı akutölümler azalırken, ciddi kronik hastalığı olan insan nüfusu artmaktadır. Yaşamı tehditeden kronik hastalıklar ve beraberindeki komplikasyonlar hasta ve aile bireyleri için ciddisıkıntılar oluşturmakta ve yaşam kalitelerini ciddi derecede bozabilmektedir. Palyatifbakım hasta ve aile bireylerinin hastalığa bağlı çektikleri acıların rahatlatılması ve yaşamkalitelerin yükseltilmesini amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu nedenle palyatif bakımtüm dünyanın gündeminde olan bir konudur. Bu makalede, palyatif bakım ve yaşam kalitesiile ilgili kavramlar ve güncel yaklaşımlar tartışılmıştır.
___
- 1. Ahmedzai SH, Costa A, Blengini C, Bosch A, Sanz-Ortiz J, et.al.
A New International Framework for Palliative Care. European
Journal of Cancer 2004; 40: 2192-2200.
2. Taylor GJ, Kurent JE. A Clinician’s Guide to Palliative Care.
Oxford, UK, Blackwell Science, 2003.
3. Peykerli, G. Ölümcül Hastalıklara Psikolojik Yaklaşım. Cumhuriyet
Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 25(4 Özel ek): 62-65.
4. Saxena S, Orley J. Quality of life assessment: The World Health
Organization perspective. Eur Psychiatry 1997; 12:263-266.
5. Eser SY, Fidaner H, Elbi H, Fidaner C, Elbi H, Göker E. Yaşam
kalitesinin ölçülmesi, WHOQOL- 100 ve WHOQOLBREF.
3P Dergisi 1999; 7(Ek.2):5-13.
6. Fidaner C. Sağlıkta yaşam kalitesi kavramı. Birinci Sağlıkta
Yaşam Kalitesi Sempozyumu Program ve Özet Kitabı, 2004,
s.1-3.
7. Carr J A, Gibson B, Robinson P G: Measuring of life is quality
of life determined by expectations or experience. BMJ 322:
1240-1243.
8. Malak AT, Dramalı A. Terminal dönem hasta bakımı. Ulusal Cerrahi
Kongresi-Cerrahi Hemşireliği Seksiyonu Panel ve Bildirileri
Kitabı, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi; 2004; s. 271-4. 2.
9. National Cancer Institute, National Institutes of Health. J Pain
Palliat Care Pharmacother 2006; 20(2): 65-67.
10. Onan Gonce N. Terminal dönemdeki kanser hastalarına bakım
veren hemşirelerin karşılaştıkları güçlükler ve başa çıkma
yolları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] İstanbul: İstanbul
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2001. s. 20-5.
11. Hoch JS. Improving efficiency and value in palliative care with
net benefit regression: an introduction to a simple method for
cost-effectiveness analysis with person-level data. J Pain
Symptom Manage 2009; 38(1): 54-61.
12. Gultekin M, Ozgul N, Olcayto E, Tuncer M. Türkiye’de palyatif
bakım hizmetlerinin mevcut durumu. Türk Jinekolojik Onkoloji
Dergisi 2010; 1: 1-6.
13. Graham F, Clark D. WHO definition of palliative care. Medicine
2008; 2(36): 64-66.
14. Sucaklı MH. Palyatif Bakım ve Yaşam Kalitesi. Turkiye Klinikleri
Journal of Family Medicine Special Topics 2014; 5(3):
109-113.
15. White Paper on Standards and norms for hospice and palliative
care in Europe Part I. Recommendations from the European
Association for Palliative Care. Eur J Palliative Care
2009; 16(6): 278-289.
16. Gómez-Batiste X, Paz S, Porta-Sales J, Espinosa J, Trelis J
and Esperalba J. Basic Principles, Definitions and Concepts
on the Organization of Public Health Palliative Care Programmes
and Services. The World Health Organization Collaborating
Centre for Public Health Palliative Care Programmes,
2009.
17. Aydoğan F, Uygun K. Kanser hastalarında palyatif tedaviler.
Klinik Gelişim 2011; 24: 4-9.
18. Lagman R, Walsh D. Integration of palliative medicine into
comprehensive cancer care. Semin Oncol 2005; 32: 134-138.
19. Robinson J, Gott M, Ingleton C. Patient and family experiences
of palliative care in hospital: what do we know? An integrative
review. Palliat Med 2014; 28: 18-33.
20. Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H. Yaşam sonu bakım organizasyonu:
Palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi 2013; 11(2):
56-70.
21. Last Days of Life Health Professional Version PDQ Supportive
and Palliative Care Editorial Board. Published online AND
February 9,2016. Created : June 8,2007
22. Oh H, Seo Y, Jeong H, Seo W. The identification of multiple
symptom clusters and their effects on functional performance
in cancer patients. J Clin Nurs 2012; 21(19-20): 2832-2842.
23. Davidson's Principles and Practice of Medicine. Oxenham D.
2014; 283-292.
24. Practical Management of Pain Fifth Edition 2013; 1023-1039.
25. Fine PG. The evolving and important role of anesthesiology
in palliative care. Anesth Analg 2005; 100: 183-188.
26. Caraceni A, Weinstein SM. Classification of cancer pain
syndromes. Oncology 2001; 15: 1627-1640.
27. Goldman-Cecil Medicine, Twenty-Fifth Edition Elsevier Inc,
2016.
28. Berenstein EG, Ortiz Z. Megesterol acetate for the treatment
of anorexia/cachexia syndrome. Concrane Database Syst Rev
2005; 18(2): CD004310.
29. Palliative Medicine, First Edition, Walsh Declan, Elsevier Inc.
2009.
30. Stone P, Richardson A, Ream E, et al. Cancer-related fatigue:
Inevitable, unimportant and untreatable? Results of a multicentre
patient survey. Ann Oncol 2000; 11: 971-975.
31. American Thoracic Society : Dyspnea: mechanisms, assessment,
and management: a consensus statement. Am J Respir
Crit Care Med 1999; 159: 321-340.
32. Palliative Medicine First Edition, Walsh Declan, Elsevier Inc.
2009. Dyspnea, Joshua Shadd and Deborah Dudgeon, chapter
159, 877-881.
33. Palliative Care Core Skills and Clinical Competencies Second
Edition Linda LE, Lawrence Librach. 2011. Dyspnea, Corinne
DS, Deborah JD. Palliative Care Core Skills and Clinical
Competencies, chapter 15, 196-212.
38 www.kliniktipdergisi.com
34. Skilbeck J, Mott L, Page H, et al. Palliative care in chronic
obstructive airways disease: a needs assessment. Palliat Med
1998; 12: 245-254.
35. Goldstein NE, Morrison RS. Evidence-Based Practice in Palliative
Medicine, Elsevier Inc, 2013, chapter 69, 402-406.
36. Abernethy AP, McDonald CF, Frith PA, et al. Effect of palliative
oxygen versus room air in relief of breathlessness in
patients with refractory dyspnoea: a double-blind, randomized
controlled trial. Lancet 2010; 326: 784-793.
37. Currow DC, Ward AM, Abernethy AP. Advances in the pharmacological
management of breathlessness. Curr Opin Support
Palliat Care 2009; 3: 103-106.
38. Simon ST, Higginson IJ, Booth S, et al. Benzodiazepines for
the relief of breathlessness in advanced malignant and nonmalignant
diseases in adults. Wiley Publishers, 2010.
39. Clemens KE, Klaschik E. Dyspnoea associated with anxietysymptomatic
therapy with opioids in combination with lorazepam
and its effect on ventilation in palliative care patients.
Support Care Cancer 2010; 19: 2027-2033.
40. Andreoli TE, Benjamin IJ, Griggs RC, Wing EJ. Andreoli and
Carpenter's Cecil Essentials of Medicine, Elsevier Inc. 2010,
1116-1123.
41. Walsh D, Caraceni AT, Fainsinger R et al. Palliative Medicine,
Elsevier Inc. 2009. Firth P. Spiritual Distress, chapter
12, 59-63.
42. Kostak MA, Akan M. Terminal dönemdeki çocuğun palyatif
bakımı. Turkish Journal of Oncology 2011; 26(4): 182-192.
43. Dedeli Ö, Karadeniz G. Kanser ağrısının kontrolü ile psikososyal-
spiritüel modelin birleştirilmesi. Ağrı Dergisi 2009;
21(2): 45-53.
44. Phelps A.C., Maciejewski P.K., Nilsson M., et al: Religious coping
and use of intensive life-prolonging care near death in patients
with advanced cancer. JAMA 2009; 301: pp. 1140-1147.
45. Walsh D, Caraceni AT, Fainsinger R et al. Palliative Medicine,
Elsevier Inc. 2009. Puchalski CM. Spiritual Care,
chapter 55, 289-293.
46. Emanuel LL, Librach SL. Palliative Care Core Skills and Clinical
Competencies, Elsevier Inc. 2011. Goldman R, Home Palliative
Care, 611-619.
47. Walsh D, Caraceni AT, Fainsinger R et al. Palliative Medicine,
Elsevier Inc. 2009. Clemens KE, Jaspers B, Cleachik E.
The History of Hospice, chapter 4, 18-23.
48. Walsh D, Caraceni AT, Fainsinger R et al. Palliative Medicine,
Elsevier Inc. 2009. Clemens KE, Jaspers B, Cleachik E.
The History of Hospice, chapter 4, 18-23.
49. Walsh D, Caraceni AT, Fainsinger R et al. Palliative Medicine,
Elsevier Inc. 2009. Clemens KE, Jaspers B, Cleachik E.
The History of Hospice, chapter 4, 18-23.
50. Emanuel LL, Librach SL. Palliative Care Core Skills and Clinical
Competencies, Elsevier Inc. 2011. Cintron A, Meier DE.
Palliative Care Services and Programs, 633-647.