Palyatif Bakım ve Bası Yarası
Yaşamı tehdit eden bir hastalığa sahip hastada semptomların erken tanılama ve değerlendirilmesisonrası acı çekmenin önlenmesi ve yaşam kalitesini artırmanın hedeflendiğimultidisipliner bir yaklaşım olan palyatif bakım günümüzde hızlı bir gelişme göstermektedir.Palyatif sürecde hastalığın neden olduğu ağrı, bası ülseri gibi semptomlarınönlenmesinde uygulanan farmakolojik ve non-farmakolojik yöntemler terminal dönemdekihastaya son ana kadar kaliteli bir yaşam sunmaktadır. Hastanede yatış süresinimorbidite ve mortalite oranlarını arttırarak yaşam kalitesini oldukça düşüren bası ülserlerininönlenmesi palyatif bakımda en öncül hedeflerdendir. Bu çalışmamızda terminaldönemdeki hastalarda bası ülseri oluşumunu önleme, ağrı ve acısının azaltılmasındasağlık sisteminde uygulanan güncel uygulamalar derlenmeye çalışılmıştır.
___
- 1. Rakel RE, Strauch EM. Care of the dying patient. In RE Rakel,
DP Rakel, eds., Textbook of Family Medicine; 2011,8th
ed., pp. 53–72. Philadelphia: Saunders.
2. WHO Definition of Palliative Care: 2002 http://www.who.
int/cancer/palliative/definition/en/ Erişim:03.01.2016
3. WHO/WPCA Global Atlas of Palliative Care; http://www.who.
int/mediacentre/news/releases/2014/palliative-care-
20140128/en/2014 Erişim:03.01.2016
4. Gültekin M, Özgül N, Olcayto E, Tuncer M. Türkiye’de Palyatif
Bakım Hizmetlerinin Mevcut Durumu. Türk Jinekolojik
Onkoloji Dergisi 2010; 1: 1-6.
5. Ozgul N, Gültekin M, Koc O, Goksel F, Bayraktar G, Ekinci
H, et al. Turkish community-based palliative care model: a unique
design. Oxford Journals Medicine and Health Annals of
Oncology Volume 23, Issue suppl 2012; 23(3): 76-78.
6. Borasio GD. Palliative and Supportive Care. Palliative & Supportive
Care 2011; 9(1): 1-2.
7. Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H. Yaşam Sonu Bakım Organizasyonu;
Palyatif Bakım. Yoğun Bakım Dergisi 2013; 11(2):
56-70.
8. Hoch JS. Improving effeciency and value in palliative care with
net benefit regression: an introduction to a simple method for
cost – effectiveness analysis with person – level data. J Pain
Symptom Manage. 2009; 38(1): 54-61.
9. O’Neill SM, Ettner SL, Lorenz KA. Paying the prize at the end
of life: a consideration of factors that affect the profit ability
of hospice. J Palliat Med 2008; 11(7): 1002-1008.
10. Ferris FD, Gomez-Batiste X, Fürst CJ, Connor S. Implementing
quality palliative care. Pain Symptom Manage 2007; 33(5):
533-541.
11. Gülhan M. Palyatif Bakım.http://file.lookus.net/ tghyk/tgyhk.
39.pdf Erişim tarihi: 10.01.2016
12. Agrawal K. Pressure ulcers :back to the basics Indian J Plast
Surg 2012; 45(2): 244–254.
13. Pressure Sore Prevention Paperback Oct 1996 by Alison Simpson(
author), Kate Bowers(author) Dickon Weir-Hughes
14. Cooney TG, Reuler JB. Pressure sores. West J Med 1984;
140(4): 622–624.
15. Gencer Z.E, Özkan Ö. Basınç Ülserleri Sürveyans Raporu. Türk
Yoğun Bakım Derneği Dergisi (2015)13: 26-30
16. Allman RM, Eng N. Pressure ulcers among the elderly. J Med
1989; 320(13): 850-853.
17. Karadağ A, Karabağ A.A. Basınç Ülserlerinde Etyoloji ve Fizyopatoloji
Kronik Yarada Güncel Yaklaşımlar. 1. Baskı, İstanbul:
İstanbul Tıp Fakültesi Kronik Yara Konseyi, Kasım
2013:116-37
18. Baydar M, Peker Ö. Epidemiology of pressure ulcers Türkiye
klinikleri J Int Med Sci 2007; 3: 1-5.
19. Kurtuluş Z, Pınar R. Braden Skalası İle Belirlenen Yüksek Riskli
Hasta Grubunda Albümin Düzeyleri İle Bası Yaraları Arasındaki
İlişki. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003; 7(2): 1-3.
20. Efteli EÜ, Güneş Ü. Basınç Yarası Gelişiminde Perfüzyon Değerlerinin
Etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi
2014; 17(3): 14-44.
21. Katran HB. Bir Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi’nde Bası Yarası
Görülme Sıklığı ve Bası Yarası Gelişimini Etkileyen Risk
Faktörlerinin İrdelenmesi G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN
2015; 1(1): 8-14.
22. Uzun O, Tan M. A prospective, descriptive pressure ulcer risk
factor and prevalence study at a university hospital in Turkey.
Ostomy Wound Manage 2007; 53(2): 44-56.
23. Braden B, Bergstorm N. A conceptual schema forthe study of
the etiology of pressure sores. Rehabilitation Nursing 2000;
25(3): 105-110.
24. Hug E, Ünalan H, Karamehmetoğlu SS, Tüzün S, Gürgöze M,
Tüzün F. Bir eğitim hastanesinde bası yaraları prevalansı ve
bası yarası gelişiminde etkili risk faktörleri. Türkiye Fiziksel
Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2001; 47(6): 3-11.
25. KOSIAK. Etiologyand pathology of ischemic ulcers. Arch Phys
Med Rehabil 1959; 40(2): 62-69.
26. İnan DG, Öztunç G. Pressure ulcer Prevelance in Turkey. J
Wound Ostomy Continence Nurs 2012; 39: 409-413.
27. Washington DC: National Pressure Ulcer Advisory Panel;
2009. (Çev. Yara Ostomi inkontinans Hemşireleri Derneği).
Basınç Ülserlerini Önleme: Hızlı Başvuru Kılavuzu. Aralık
2010, Ankara.
28. Cichowitz A, Pan WR, Ashton M. The heel: anatomy, blood
supply, and the pathophysiology of pressure ulcers. Ann Plast
Surg 2009; 62(4): 423-429.
29. Yücel A. Bası Yaraları Tanı ve Tedavisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp
Fakültesi sürekli tıp eğitimi etkinlikleri yara bakımı ve tedavisi
sempozyum dizisi no:67, 37-57.
30. Arman D, Baskın S. Bası Yaraları. Bilimsel Tıp Yayınevi 2007;
25-30..
31. Balzer K, Pohl C, Dassen T, Halfens R. The Norton, Waterlow,
Braden and care dependency scales: comparing their validity
when identifying patients pressure sore risk. Journal of
Wound Ostomy Continence Nursing 2007; 34(4): 38.
32. Pınar R, Oğuz S. Norton ve Braden Bası Yarası Değerlendirme
Ölçeklerinin Yatağa Bağımlı Aynı Hasta Grubunda Güvenirlik
ve Geçerliğinin Sınanması: Uluslar arası Katılımlı VI.
Ulusal Hemşirelik Kongresi(1998), Kongre Kitabı, Ankara,s:
172-175
33. Kucukardali H, Top C, Onem Y, Celik S, Oktenli C. Risk assessment
study of the pressure ulcers in intensive care unit patients.
Eur J Intern Med 2009; 20: 394-397.
34. Cooney TG, Reule JBr. Pressure sores. West J Med 1984;
140(4): 622-624.
35. Beğe T. Yoğun Bakımda Dekübit Ülserleri: Risk Faktörleri ve
Önlenmesi. Yoğun Bakım Dergisi 2004; 4(4): 244-253.
36. Melcher RE, longe RL,Gelbart AO. Pressure sores in the elderly.
A ssystematic approach to management. Postgrad Med
1988; 83: 299-308.
24 www.kliniktipdergisi.com
37. Mancoll JS, Phillips LG. Pressure sores. Aston SJ, Beasley RW,
Thorne CNM, eds. Grabb and Smith's Plastic Surgery. Philadelphia:
Lippincott-Raven,1997: 1083-1097.
38. Heym B, Rimareix F, Lortat-Jacob A. Nicolas-Chanoine MH
Bacteriological investigation of infected pressure ulcers in spinal
cord-injured patients and impact on antibiotic therapy. Spinal
Cord 2004; 42(4): 230-234.
39. Wall BM, Mangold T, Huch KM, Corbett C, Cooke CR. Bacteremia
in the chronic spinal cord injury population: risk factors
for mortality. J Spinal Cord Med 2003; 26(3): 248-253.
40. Allman RM, Goode PS, Patrick MM, Burst N, Bartolucci AA.
Pressure ulcer risk factors among hospitalized patients with
activity limitations. JAMA 1995; 273: 865–870.
41. Tokgöz OS, Demir O. Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesinde Bası
Yara İnsidansı ve Risk Faktörleri. Selçuk Üniversitesi Tıp Derg
2010; 26(3): 95-98.
42. Magnan MA, Maklebust J. The nursing process and pressure
ulcer prevention:making the connection. Adv Skin Wound
Care 2009; 22(2): 83-92.
43. Keller BP, Wille J, van Ramshorts B,van der Werken C Pressure
ulcers in intensive care patients: a review of risks and
prevention intensive care medicine. October 2002; 28: 1379-
1388.
44. Prevention and Treatment Pressure Ulcers: Clinical practice
Guideline www.npuap.org/resources/educational-and-clinical-
resources/prevention-and-treatment-of-pressure-ulcersclinical-
practice-guieline/ Erişim:6.01.2016
45. Schultz GS, Sibbald RG, Falanga V, Ayello EA,Dowselt C, Harding
K. et al. Wound bed preparation: a systematic approac
to wound management. Wound Repair and Regenation 2003;
11(2); 1–28.
46. Ozkaya H, Bahat G, Tufan A, Doğan H, Bilicen Z, Karan M.A.
Successful treatment of non-healing pressure ulcers with topical
n-acetyl cysteine. Journal of Wound Care 2015; 24(12):
606-611.
47. Zaulvanov L, Kirsner RS. A review of a bi-layered living cell
treatment in the treatment of venous leg ulcers and diabetic
foot ulcers. Clin Interv Aging 2007; 2(1): 93–98.