Hristiyan Malları ve Ziraat Bankası (1914-1919)

1888 tarihli Ziraat Bankası Nizamnamesi'nin yerini, 1914-17 arasında düzenlenen biri geçici iki yasayla ardından gelen yeni bir nizamname alır. Yenilenen maddeler özellikle kredi alabileceklerin statüsü, borç miktarı, Banka'nın faaliyet alanı, kanunen makbul teminat türleri and borç takip ve tahsil muamelesi hakkındadır. Söz konusu dönem, Bulgar, Rum ve Ermeni nüfus mübadelesi veya tehciri ile ardından gelen taşınır ve taşınmaz, bireysel ve kolektif mallarının tasfiyesi gibi çarpıcı gelişmelerle maruftur. 19. yüzyılın sonunda Banka'nın "toprak meselesi"ndeki rolünden yola çıkan bu yazı, 1. Dünya Savaşı sırasındaki bu yasal değişiklikle-rin Hristiyan emval-i metrukesinin tasfiyesi ve hükümet içindeki paylaşım ihtilafı üzerindeki etkilerini irdelemeyi hedefliyor.

Christian Properties and The Agricultural Bank 1914-1919

The 1888 Regulation of the Agricultural Bank was substituted with a temporary law, a permanent one and then a novel regulation, all issued between 1914 and 1917, with major changes especially in the status of the creditees, quantity of loan, range of activities of the Bank, types of guarantee legally accepted and legal proceedings for debt recovery. The said period is dramatically marked by the exchange or deportation of Ottoman Bulgarian, Greek and Armenian populations and by the consequent liquidation of their personal, real and collective estate. Taking the role of the Bank in the so-called "agrarian question" at the end of 19th century as a point of departure, this article aims to elaborate the effects of these legislations on the liquidation of the abandoned Christian properties and on the intra-governmental conflict for its partition during WW1.

___

  • Arşiv Belgeleri
  • BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi) Babıali Evrak Odası
  • Dahiliye Nezareti Asayiş Kalemi Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Hukuk Kısmı Belgeleri
  • Dahiliye Nezâreti Hukuk Müşavirliği Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye ve Hapishaneler Müdüriyeti Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Muhasebe Kalemi Belgeleri
  • Dahiliye Nezareti Şifre Kalemi
  • Dahiliye Nezareti Tesri-i Muamelat
  • Dahiliye Nezareti Umur-ı Mahalliye-i Vilayat Müdüriyeti Belgeleri
  • Hariciye Nezareti Evrakı
  • Hariciye Nezareti Siyasi Kısmı Belgeleri
  • Ürünü hasar görenler ve makbul mazeret gösterenler de tecilden yararlanır
  • (BOA.DH.İ.UM 58-2/2-1, 22.3.1916).
  • BCA, 272-0-0-12_60-169-18.
  • Adana Ticaret Rehberi, s. 102 (http://issuu.com/atodergi/docs/). İrade Dosya Usulü
  • Meclis-i Vükela Mazbataları
  • Mukavelename ve Mukavelat Defterleri Mühimme Kalemi
  • Sadaret Mektubi Mühimme Kalemi Evrakı
  • Şura-yı Devlet Defterleri
  • Yıldız Perakende Evrakı Hazine-i Hassa
  • BCA (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi)
  • Adana Ticaret Rehberi
  • Adana Pamuk Kongresi Zabıtnamesi, İstanbul, 1925.
  • İstanbul Muahedenamesi, İstanbul: Matbaa-ı Amire, 1329.
  • Meclis-i Mebusan Maliye Encümeni Mazbatası, Hicaz ve Askeri Demiryollar ve Limanlar Müdüriyeti, İstanbul, 1333.
  • Türkiye Ziraat Bankası'na Müteallik Mücmel Malumat, Ankara. Süreli Yayınlar
  • Düstur, T2/C5, T2/C9, T2/C10
  • İktisadiyyat, 14.4.-12.5.1332 ve 26.7.1333 (27.4 -25.5.1916 ve 26.7.1917)
  • Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi (MACZ), 28 Haziran 1330 (11.7.1914)
  • Tasvir-i Efkar, 1916-18
  • Araştırma ve İnceleme Eserler
  • Akçam, Taner. 'Ermeni Meselesi Hallolunmuştur', İstanbul: İletişim, 2008.
  • Arıkoğlu, Damar. Hatıralarım, İstanbul: Tan Gazetesi, 1961.
  • Astourian, Stephan H. "The Silence of the Land", A Question of Genocide, R.G. Suny, F. M. Göçek, N. M. Naimark (ed.) içinde, 55-81. NY: Oxford Uni. Press, 2011.
  • Atasağun, Yusuf Saim. T.C. Ziraat Bankası, 1888-1939, İstanbul: Kenan Matbaası, 1939.
  • Çetin, Emrah. "Türk Basınında Hicaz Demiryolu (1900-1918)", yüksek lisans tezi, Erciyes Üni., 2009.
  • Çetin, Nurten. "Osmanlı-Yunan Nüfus Mübadelesi Girişimleri", Selçuk Üni. Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 24 (2010): 149-72.
  • Çetinoğlu, Said. "Diyarbakır'da Ermeni Mallarını Kim Aldı?", Diyarbakır Tebliğleri, Bülent Doğan (ed.) içinde, 368-406. İstanbul: Hrant Dink Vakfı, 2013.
  • Dündar, Fuat. Modern Türkiye'nin Şifresi, İstanbul: İletişim, 2008.
  • Ediz, İsmail. "Batı Anadolu'da Yunan İşgali (1919-1922)", Doktora tezi, İstanbul Üni., 2011.
  • Efiloğlu, Ahmet ve İvecan, Raif. "Rum Emval-i Metrukesinin İdaresi", History Studies, Volume 2/3 (2010): 125-46.
  • Ehrenberg, Victor. From Solon to Socrates, NY/Londra: Methuen, 1973.
  • Ergenç, Özer. "Osmanlı Şehrinde 'Mahalle'nin İşlev ve Nitelikleri Üzerine", Osmanlı Araş- tırmaları IV (1984): 69-78.
  • Gözel, Oya. "The Implementation of the Ottoman Land Code of 1858 in Eastern Anatolia", yüksek lisans tezi, ODTÜ, 2007.
  • Güran, Tevfik. "Tanzimat Döneminde Tarım Politikası", Türkiye'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920), Osman Okyar, Halil İnalcık (ed.) içinde, 271-7. Ankara: Hacettepe Üni., 1980.
  • Hazar, Nurettin. T.C. Ziraat Bankası 1863-1983, Ankara: Fon Matbaası, 1986.
  • Issawi, Charles. The Economic History of Turkey: 1800-1914, Chicago: Uni. of Chicago Press, 1980.
  • Karaca, Ali. Anadolu Islahatı ve Ahmet Şakir Paşa, İstanbul: Eren, 1993.
  • Kerimoğlu, Hasan T. İttihat-Terakki ve Rumlar:1908-1914, İstanbul: Libra, 2009.
  • Kevorkian, Raymond H. "Demographic Changes in the Armenian Population of Diarbekir, 1895-1914", Armenian Tigranakert, Richard Hovannisian (ed.) içinde, 251-284. Costa Mesa: Mazda, 2006.
  • Klein, Janet. The Margins of Empire, Stanford: Stanford Uni. Press, 2011.
  • Mann, Michael. Demokrasinin Karanlık Yüzü. İstanbul: İthaki, 2012.
  • Mann, Michael. İktidarın Tarihi Cilt 1. İstanbul: Phoenix, 2013.
  • Marttin, Volkan. "AMMU Teşkilat Tarihi", doktora tezi, Gazi Üni., 2012.
  • Melson, Robert. "A Theoretical Inquiry into the Armenian Massacres of 1894-1896", Comparative Studies in Society and History, Volume 24/3 (1982): 481-509.
  • Onaran, Nevzat. Osmanlı'da Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi, İstanbul: Evrensel, 2013.
  • Onuş, Sinan. Kızılca Kıyamet, İstanbul: Kırmızıkedi, 2015.
  • Ökçün, Gündüz. "1909-1930'da Türkiye'de Bankacılık Alanında Kurulan Anonim Şirketler", Türkiye İktisat Tarihi Semineri, Osman Okyar, Ünal Nalbantoğlu (ed.) içinde 409-84. Ankara: Hacettepe Üni., 1973.
  • Ökçün, Gündüz. Tarımda Çalışma ve Ekme Yükümlülüğü, Ankara: AÜSBF Yayınları, 1983.
  • Pentzopoulos, Dimitri. The Balkan Exchange of Minorities and Its Impact on Greece, London: Hurst&Company, 2002.
  • Özok-Gündoğan, Nilay. "A 'Peripheral' Approach...", Social Relations in Ottoman Diyarbekir, J. Jongerden, J. Verheij (ed.) içinde 179-215. Leiden: Brill, 2012.
  • Quataert, Donald. Anadolu'da Osmanlı Reformu ve Tarım, 1876-1908, İstanbul: İş Bankası, 2008.
  • Ter-Minassian, Minas. Mémoires d'un Partisan Arménien, Aiguines: Editions de l'Aube, 1990.
  • Toprak, Zafer. İttihad Terakki ve Cihan Harbi, İstanbul: Homer, 2003.