Görünmezliğin Görünürlüğü ve Akşam Okulları

Cumhuriyetin görünürlüğünü, hem dikiş dikerek, hem de ailelerini model aileler olarak oluşturup komşularını etkileyerek sağlayan Kız Enstitüsü öğrencilerinin bu gayretleri ve başarılarının bu konudaki sessizlikleriyle beraber düşünülmeli. Enstitülerin Akşam okulları da, bu sessizliğin kendini en derin şekliyle gösterdiği bir alan. Okulun kendisi içinde bile görünmez addedilmek akşam okulu öğrencilerini bir anlamda görünmezlik rolünün taşıyıcısı haline getiriyor. Bir yandan enstitünün içinde yer alıyorlar ve orada geliştirilen mükemmel birşekilde batıya adapte olmak, hata batının ta kendisi olduğunu göstermek idealini yaygınlaş- tırıyorlar, diğer yandan gündüzlülerdeki gelecekteki anne- şimdiki kız çocuğu ilişkisinden doğan ikilemini gerçek hayata daha yakın ve içinde duruşları ama yine de atölyelerde yer almalarıyla aşıyorlar. Bu yazı Akşam Okullarını erken cumhuriyet eğitim politikalarının ve kadınlara verilen görünmez gösteren rolünün bir dışavurumu olarak kısaca değerlendiriyor ve gelecekteki çalışmalara bir pencere açıyor.

The Visibility of Invisibility and Evening Schools

Girls Institute students have provided for the visibility of the republic with the clothes they sew and the interiors they built. The middle class ideal was thus realized but the girls remained silent about their success. That seemed to be the deal. While the evening school students also walked the same path, in contrast to the day school students, they were invisible even when they were students. This paper aims to demonstrate how the silence and the invisibility are connected and how they can be observed more clearly in the context of evening schools.

___

Ağar, Ömer Kemal. “Kız Enstitüsü Açıldı,” Altan: Elâziz Halkevi Dergisi, No. 32, 2 Teşrinievvel, 1937, s.12.

“Akşam Okulu,” 1934-35 Enstitü Yıllığı, s. 53.

Akşit, Elif. Kızların Sessizliği. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.

Akşit, Elif. "Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'de Kamusallık Kavramının Dönüşümü ve Dışladıkları," SBF Dergisi 64/1, 2009: 1-21.

Akşit, Elif. “Latife’nin bir Jesti: Doğu ve Batı Feminizmleri ve Devrimle İlişkileri”, Jön Türk Devriminin Yüzüncü Yılı, ed. Sina Akşin, Barış Ünlü ve Sarp Balcı, İstanbul: İş Bankası Yayınları, (2010): 235-264.

Akşit, Elif ve Funda Şenol Cantek "Kadınların Kuşaklar ve Sınıflar Arası Bilgi Aktarımları," Birkaç Arpa Boyu... 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar / Prof. Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan, der. Serpil Sancar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011, 535-569.

Akşit, Elif. "Rearrangement of the Public and the Private Spheres." Ottoman Women: A Social History from 19th and 20th Centuries. Duygu Köksal, Anastassia Falierou (ed) Londra: I.B.Tauris, 2013a.

Akşit, Elif. “Annelik, Feminizm, Tarih,” Doğu Batı 64, Mayıs 2013.

1935 Enstitü Yıllığı, İzmir: Cumhuriyet Kız Enstitüsü, 1935, s. 17.

1937-38 Enstitü Yıllığı, s. 48.

Çağlar, Behçet Kemal. “Enstitü Kızı,” 1940 Enstitü Yıllığı, s. 30.

Çalışlar, İpek. Halide Edib (Biyografisine Sığmayan Kadın). İstanbul: Everest Yayınları, 2011.

“Enstitüde Akşam Okulu,” 1934-35 Enstitü Yıllığı, s. 56.

Kandiyoti, Deniz. “Bargaining With Patriarchy”, Gender and Society, cilt 2, sayı 3, (1988). Navaro-Yaşin, Yael. “Evde Taylorizm”: Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Yıllarında Evişinin Rasyonelleşmesi (1928-1940),” Toplum ve Bilim, 84, 2002.

Nezihe (Sınıf: IV), “Tütüncü Kız,” 1937 Enstitü Yıllığı, s. 37.

Sezer, Rahşan. “Akşam Okulu,” 1937-8 Enstitü Dergisi, s. 34-5.

Temuçin, Aliye ve Leman Baykal, “Ayşe Gadınla Fadıme Gadın Arasında,” 1937-8 Enstitü Dergisi, s.46-7.

Toktaş. Şule, “History of Girls Institutes.” Women's History Review 15:5, November 2006, s. 737–749.

Tükelar, Türkan (Altıncı Sınıf), 1936-7 Enstitü Dergisi, s. 12.

“Sipariş Atölyesi” 1936-7 Enstitü Dergisi, s. 36.

Yeşil, Sevim. Unfolding Republican Patriarchy: The Case of Young Kurdish Women at the Girls Vocational Boarding School in Elazığ. Master’s thesis conducted with Yıldız Ecevit and Mesut Yeğen for the Department of Gender Studies at Middle East Technical University, 2003.