Hukuk Felsefesi Gözüyle "Polis" Kavramı ve Çağdaş Polislik Düşüncesi

Özet Hukuk felsefesi, hukuk düzeninin amacı ve toplumsal düzenin sağlanmasında hukukun rolü gibi konularla meşgul olduğuna göre, aynı zamanda polislik ile de ilgilenmek durumundadır. Hukuk felsefesi gözüyle "polis" kavramı ile uygulama polisliği arasında fark vardır. Hukuk felsefesi bakımından polis, bir konsept, bir güvenlik politikası ve sistemi, olması gereken en iyi polisliktir. Dolayısıyla, hukuk felsefesi polisliği, uygulamadaki polislikten daha kapsamlı algılar. Günümüzde, felsefe gözüyle polis, özellikle de Türk hukuku bakımından şimdiye kadar fazla araştırılmamıştır. Bu tür incelemeler hukuk felsefesine yeni ve orijinal yöntemsel bir katkı olacaktır. Polislik, toplum düzenini sağlama yöntemi ve uygulamada kamu düzeninin sağlanması görevlerini içerir. Günlük dilde polislik ise kamu düzenini sağlayan örgütü, polis görevlilerini veya etkinliklerini ifade etmektedir. Bu anlamdaki polis ile kolluk kuvveti arasında bir fark yoktur; diğer kolluk güçleri de polis kapsamı içindedirler. Polis, görevinin niteliği, konumu ve kullandığı yetkiler itibarıyla siyasal rejimlerin nitelenmesini etkiler. Polise verilen yetkilerle temel haklar arasında ters orantı vardır. Bu nedenle polise verilen yetkiler ne kadar fazla olursa insan hakları o kadar sınırlanır. Antidemokratik rejimlerde polis vazgeçilmez ve iktidarın ihtiyaç duyduğu en önemli kurumdur. Şurası önemlidir ki, çağdaş ve demokratik devlette polis sadece kamu düzenini sağlar ve suçla mücadele eder. Çağdaş ve demokratik devlette ideal polislik için örnek önerilerden bazıları şöyle sıralanabilir: 1.Son zamanlarda, genel olarak polisin yetkilerinin artırılması gerektiği ileri sürülmektedir. Çünkü, terör ve diğer suçlarda nitelik ve niceliksel bir artış gözlenmektedir. 2.Suçla mücadelede, toplumla birlikte ve bilimsel olarak hareket etmeyi öneren pro-aktiv polislik önerilmektedir. 3.Özel güvenlik, profesyonel, özel, gönüllü ve/veya ücretli polislik tavsiyeler arasındadır. 4.Polis uygulamaları sırasında etik ve insan haklarının hukuksal sınırları göz önünde bulundurulmalıdır. 5.Polisin sosyal yardım görevi, siyasal rejime ve devlete karşı güveni artırır vasıfta olmalıdır.

PDF

___

AKILLIOĞLU, Tekin (1995) İnsan Hakları, c. I, İmaj Yayıncılık, Ankara.
AKTAN, Coşkun Can (2003) Değişim Çağında Devlet, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
ALDERSON, J. (1989) İnsan Haklan ve Polis, çev. İhsan Kuntbay, TODAİE Yayınları, Ankara.
BAL İhsan, BEREN Fatih (2003) Polis Etiği, Siyasal Kitabevi, Ankara.
BALTA, T. Bekir (1968/70) İdare Hukukuna Giriş, TODAİE Yayınları Ankara.
BİLGE, Necip (1977) Hukuk Başlangıcı Dersleri, Genişletilmiş 3. Baskı, Sevinç Matbaası, Anka-ıa.
ÇÜÇEN. A. Kadir (2005) "Felsefi Açıdan İnsan Haklarının Evrenselliği Sorunsalı", Kaygı Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, s. 4, Bahar 2005.
DERBİL, Süheyp (1944) "Polis Kavramı", AÜHFD, c. I, s. 4, Ankara.
DERBİL, Süheyp (1949) İdare Hukuku, c. 2, Ankara.
DERDİMAN, R. Cengiz (1995) "Kamu Yönetiminde Polis Eylem ve İşlemleri", Türk İdare Dergisi, yıl. 65, s. 408.
DERDİMAN, R. Cengiz (1996) "Kamu Yönetiminde Polis Halk İlişkisi ve İşbirliği", Türk İdare Dergisi, yıl. 67, sayı. 412.
DERDİMAN, R. Cengiz (1997) Polis Yönetimi ve Hukuku, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Matbaası, Tokat.
DERDİMAN, R. Cengiz (1998) "Kamu Yönetimi ve Maliyesi Açkından Bir Reform Önerisi Olarak Ücretli Polis Sistemi", Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri, Antalya Barosu Uluslararası Sempozyumu (1) 1997, Antalya.
DERDİMAN, R. Cengiz (2003) Türkiye İdaresinin Hukuksal Yönü ve Yapısı. Temel Bilgiler, İdari Teşkilat, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Alfa Yayınları, İstanbul.
DERDİMAN, R. Cengiz (2004) Türkiye İdaresinin Hukuksal Yönü ve Yapısı. Kamu Malları ve Görevlileri, İdari Faaliyetler, c. II, Aktüel Yayınları, İstanbul.
DOEHRİNG, Kari (2002) Genel Devlet Kuramı (Genel Kamu Hukuku), çev. Ahmet Mumcu, İnkılap Kitabevi, Ankara.
DÖN M EZER, Sulhi (1998) "Sentez Raporu"; Adli kolluk Teşkilatı ve Görevleri, Antalya Barosu Uluslararası Sempozyum (I) 1997, Antalya.
DURAN. Lütfı (1982) İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul.
ERDOĞAN. Mustafa (2001) Dersimiz Özgürlük, Pınar Yayınları, İstanbul.
EREM, Faruk (1984) Türk Ceza Hukuku. Genel Hükümler, c. I, Onikinci Baskı, Seçkin Kitabevi, Ankara.
FERDAN, Ergut (2001) "Polis Çalışmaları İçin Kavramsal Bir Çerçeve", Amme idaresi Dergisi, c. 34, s. 1, Mart 2001.
FINDIKLI, Remzi (2003) Polisin Görevleri: Temel Kavramlar, Polisin Görev ve Yetkileri, ed. A. Ziya Özgür, Süleyman Sözen, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınlan, Eskişehir.
GIESE, Friedrich, SCHUNCK, Egon (1976) Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland, Kommandatör Verlag GMBH, Frankfurt am Main.
GİRİTLİ, İsmet, BİLGEN, PERTEV, AKGÜNER, Tayfun (2001) İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul.
GLEİZAL, Jean-Jack, DOMENACH, Gatti, JOURNES, Claude (2000) Batı Demokrasilerinde Polis, çev. Mustafa Kandemir, Temiz Yayınları.
GÖZLER, Kemal (2003) Hukuka Giriş, İkinci Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
GÖZLER, Kemal (2003a) İdare Hukuku, c. I, Ekin Kitabevi Yayınlan, Bursa.
GÖZLER, Kemal (2003b) İdare Hukuku, c. II, Ekin Kitabevi Yayınlan, Bursa.
GÖZÜBÜYÜK, Şeref A. (1983) Yönetim Hukuku, Sevinç Yayınları, Ankara.
GÜRİZ, Adnan (2003) Hukuk Başlangıcı, 9. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
GÜRİZ, Adnan (2003a) Hukuk Felsefesi, 6. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
HELLMER, Joahim (1959) Recht, Fischer Bücherei KG Frankfurt am Main.
KALAYCIOĞLU, Ersin (2003) "İyi Yönetişim ve Yerel Yönetimler", WALD (Dünya Yerel Yönetimler ve Demokrasi Akademisi), İstanbul.
KANAYEV, Serik (2003) "Siyasal Amaçlar ve Onlara Ulaşmanın Yollarr.Gücün Mahiyeti ve Kullanılması Meselesi Üzerine", Kaygı, Uludağ Üniversitesi Felsefe Topluluğu Dergisi, s. 2, yıl: 2003.
KAPANİ, Münci (1981) Kamu Hürriyetleri, Yenilenmiş 6. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, no. 453, Ankara.
KAVGACI, Halil İbrahim (1997) Demokratik Polislik Temel Yaklaşımlar, Ankara.
KOCAOĞLU, Mehmet A. (1998) Anayasa Hukuku, YÖK Matbaası, Ankara.
KUZU, Burhan (1992) Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi, Kazancı Yayınlan, İstanbul.
KUZU, Burhan (1999) Türk Anayasa Metinleri ve İlgili Mevzuat, Filiz Kitabevi, İstanbul.
MUMCU, Ahmet (1992) İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, ekli 2. baskı, Savaş Yayınları, Ankara.
ÖZAY, İl Han (1990) Devlet İdari Rejim ve Yargısal Koruma, c. III, Filiz Kitabevijstanbul.
ÖZAY, İl Han (2002) Günışığında Yönetim, Alfa Yayınları, İstanbul.
ÖZBUDUN, Ergun (1986) Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
ÖZER, Attila (2003) Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara. PITSCHAS, Rainer (1999) "'Neues' Polizeirecht", Speyerer Arbeitshefte, Nr. 121, Speyer, Baden-Wuttenberrg.
REÇBER, Kamuran (2004) Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri, Alfa-Aktüel Yayınları, İstanbul.
SARICA, Murat (1983) 100 Soruda Siyasi Düşünce Tarihi, Gerçek Yayınları, İstanbul.
SCHOLLER, Heinrich, BROSS, Siegfried (1975) Grundzüge des Polizei-und Ordnungsrechts, in der Bundesrepublik Deutschland, Karlsruhe.
SEYHAN, Kazım (2002) Polislik ve Suçun Önlenmesi, Türkiye'de Devlet, Toplum ve Polis, editörler: Hasan Hüseyin Çevik, Turgut Göksu, Seçkin Yayınları, Ankara.
SIDDIK Sami Onar (1960) İdare Hukukunun Umumi Esasları, c. II, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
SOKULLU, Füsun, AKINCI (1990) Polis (Toplumsal Bir Kurum Olarak Gelişmesi, Polis Alt Kültürü ve İnsan Hakları, İstanbul.
ŞAFAK, Ali (1989) Emniyet Teşkilatı: Kısımları, Görevleri, Ceza Hukuku El Kitabı, İstanbul.
TEZCAN, Durmuş (1998) İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Işığında Adli Kolluk, Ceza Adalet Sistemi ve Polis, Ankara.
TOURAINE, Alain (2004) Demokrasi Nedir?, çev. Olcay Kunal, 4. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
TOPÇUOGLU, Hamide (1972) Hukuk Sosyolojisi, Birinci ve İkinci Cilt Özetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1971-1972 öğrenim Yılı Ders Takrirleri, Ankara.
TURHAN, Mehmet (2004) ayasal Devlet, Genişletilmiş 3. Baskı, Naturel Yayıncılık.
YÜCEL, Mustafa Tören (2004) Kriminoloji, Umut Vakfı Yayınları, İstanbul. Organize Suçlulukla Mücadele 2000, (2001): Emniyet Genel Müdürlüğü, Ankara, 2001 Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Katılım Sürecine İlişkin 2003 yılı İlerleme Raporu, (2004): Avrupa birliği Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği, Müka Matbaası, İstanbul, 2004.
İnternet Kaynakları AKYILDIZ, A. Selim, "Dünyadaki Yeni Gelişmeler Perspektifinde Terör ve Terörle Mücadele", Çağın Polisi, (http://www.caginpolisi.com.tr/, 15.8.2005).
CERRAH. İbrahim. Güvenlik Sektöründe Demokratik Açılımlar: Türkiye'de ve Dünyada Eğilimler, Konular ve Sorunlar. İç Güvenlik Sektörünün 'Zihinsel Modernizasyonu': İç Güvenlik Tehdit Algılamasının 'Meşruiyeti' ve Sektörün Demokratik Gözetimi', (hltp://ww w.tcsev.org.tr/etkinlik/lbrahim Cerrah-tr.doc dosyasının html sürümüdür, 11.8.2005).
ERGUN. Ç. Evrim, "Türk Aydınlanma Hareketinde Hukuk Anlayışı Türkiye'de Hukukun Laikleşmesi"', (, 16.8.2005).
ERYILMAZ, M. Bedri. (2003), "Korku Duymama Hakkı ve AB Uyum Yasaları", I hüp://www. aksam, com.tr/arsi v/aksam/2003/09/24/ozgurplatform/ozgurplatforml. html, 22.9.2005).
ERYILMAZ, M. Bedri, (2004), "Suçla Mücadele ve Kişi Hak ve Özgürlükleri Açısından Yeni CMUK Tasarısı Neler Getiriyor?", (info@turkishweeklv.net, 2004-11-24 10:38:22, 18.07.2005).
KARAHANOĞULLAR1. Onur. (2002), "Marksizm ve Hukuk", AUSBFD, 2002, c. 57, s. 2, (http://politics.ankara.edu.tr/~karahan/makaleler/makaleler.htm 22.9.2005).
KÜHLING. Jüıgen. "Die Rechtssprechung des Bundesverfassungsgerichts und das Recht der Inneren Sicherheit", (http://www.humanistischeunion.de/ modules.php?op=modload&name= News&file=article&sid=l83&mode=thread&order=0&thold=0).
ÖN DUL. Hüsnü, "İnsan Onuru", (http://www.ihd.org.tr/makale/onur/onur2.html 21.9.2005).
ÖZTÜRK, Osman Metin, Avrupa Birliği ile İlgili Güncel Gelişmeler, (http://www.kamusen. org.tr/ kitap%5Cabnasil.htm, 14.07.2005).
PEDERSEN. Theresia, "Güvenlik Sektöründe Demokratik Açılımlar: Türkiye ve Avrupa Güvenlik Sektörü Yönetişim" , Uluslararası Konferans, (http://www.tesev.org.tr/etkinlik/conf 3feb tpedersen.php, 27.8.2005).
PİJTTER, Norbert, (2000), "Polizeiübergriffe, Polizeigewalt als Ausnahme und Regel", Bürgerrcchte & Polizei/CILIP 67 (3/2000), (http://www.infolinks.de/cilip/ausgabe/67/ puetter.htm , 27.9.2005).
RÜBMANN, Helmut, (1994), Einführıtng in das Recht, Skript zur Vorlesung für den Fachbereich Wirtschaflswissenschaft im Sommersemester 1994, aktarım: (sb.de/rw20/wiwieinf/wvi.htm 2.10.2005).
SELÇUK, Sami, "1999-2000 Adli Yılı Açış Konuşması", (http://www.vargitav.gov.tr/tarihce/ tarihçe aak/99-20.html, 21.9.2005).
ŞİMŞEK, Hüseyin, "İngiltere ve Amerika Deneyimleri Işığında Toplum Destekli Polisliğin Felsefesi & Uygulaması ve Türkiye İçin Öneriler, (http://www.egm.gov.tr/apk/dergi/42/ makale/Hüseyin SlMSEK.htm, 15.8.05).
YAYLA, Atilla, "Bürokratik Tahakküm Altında İnlemek", (http://www.liberaldt.org.tr/ index.php?lang=tr&message=article&art=432, 3.10.2005).
Kavramlar, Terimler ve İsimler Sözlüğü, (http://tekadamataturk.tripod.eom/4.html. 4.8.2005).
Liechtensteinisches Landesgesetzblatt Jahrgang 2000 Nr. 195 Ausgegeben Am 30. Oktober 2000 Verordnung vom 22. August 2000 über den Dienstbetrieb und die Organisation der Uındespolizei (PolDOV 2000
(http://www.gesetze.li/r2000/html/ get Igbl from lr.xsql?LGBI=2000195. 9.8.2005) "Polizei". (http://lexikon.freenet.de/Polizei, 24.9.2005).
http://www.iura.uni-bonn.de/institute/oerecht/loewer/vorles/2000ges.doc dosyasının html sürümü
http://www.iura.uni-bonn.de/institute/oerecht/loewer/vorles/2000ges.doc (dosyasının html sürümüdür), 22.9.2005.
http://deiure.org/gesetze/StPO/96.html, 13.07.2005.
http://www. soldergisi. com/vazi.php?vazigoster=2207, 14.07.2005.
http://www2.dw-world.de/turkish/politik/1.146483.1 .html, 14.07.2005.
http://www.habermanset. com/modules. php?name=News&fıle=article&sid= 16354, 14.07.2005.
http://www2.dw-world.de/turkish/politik/l. 146483.1.html, 14.07.2005.
http://www.vesil.org/mgsb/5.htm, 25.8.2005.
http://www.pm.ruhr-uni-bochum.de/pm2004/msg00013.htm, 24.9.2005.
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=141454, 16.8.05.
http://www.haberturk.com/habermetni.haberturk?@=192183, 14.07.2005.