FAKİR BAYKURT’UN “IRAZCA’NIN DİRLİĞİ” ROMANININ YAPISAL ÇÖZÜMLEMESİ

Her roman, teknik bakımdan bir bütünlük içerisinde çeşitli yapı unsurlarından oluşur. Romanda anlam bütünlüğünün sağlanması, yapısalcı bakış açısı ile yapısal unsurların kurgulanma ve kullanılma biçimine bağlıdır. İnceleme içerisinde yapı; Romanın Kimliği, İsimden İçeriğe, Bakış Açısı ve Anlatıcı, Olay Örgüsü, Zaman, Mekan ve Kişiler Düzlemi başlıkları altında tespit edilmeye çalışılmış ve bu yapının gösterdiği anlam örüntülerine değinilmiştir. Mekan çözümlemesinde, mekana yüklenen algısal yük esas alınarak darlaşan/labirentleşen ve genişleyen mekanlar; kişiler düzleminde ise, başkişi ve başkişinin etrafında şekillenen norm, kart ve fon kişiler tespit edilmiştir. Huzur arayışında olan Cumhuriyet sonrası dönem Anadolu insanının yaşamsal sorunlarının anlam bulduğu Irazca’nın Dirliği romanı, Fakir Baykurt anlatılarının ortak çıkış noktasını oluşturan toplumsal eşitsizliği konu edinir. Romanda anlam bütünlüğünün sağlanabilmesinde yol gösterici olan yapı unsurları, romanın başkişisi olan Irazca etrafındaki anlam örüntülerini aydınlatmak amacıyla çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yapısalcılık, Roman Tekniği, Fakir Baykurt, Irazca’nın Dirliği, Algısal Mekan

STRUCTURAL ANALYSIS OF “IRAZCA’NIN DİRLİĞİ” BY FAKİR BAYKURT

In terms of technical arrangement, each novel is made up of various constructive elements. Achievement of meaning in a novel depends greatly upon the arrangement and use of structure elements, when vieving the novel from a structural standpoint. The structure in the novel is achieved through the examination of identity of the novel, from the title to the content, point of view and the narrator, plot, time, setting and personalities, and the interrelation between meaning and structure is analyzed. In the analysis of setting (namely space) the meaning attached to space is taken into consideration and the setting is considered as narrowing, labyrinth or widening setting; and in the analysis of personea, the normative, decorative and stereotypical caharacters are detected so as to shed light on the main character. Irazca’nın Dirliği, in which the life matters of Anatolian people, who are in search of a peaceful lifestyle following the foundation of Turkish Republic, mainly focuses upon social inequality, which forms the main axis of Fakir Baykurt’s novels. Structural elements that are helpful in understanding the meaning entity of the novel are examined so as to throw light upon the life of the protagonist, Irazca.

Keywords:

Structuralism, Novel Technique, Fakir Baykurt, Irazca’nın Dirliği (Irazca’s Peace), Perceptive Space,

PDF

___

AKTAŞ, Şerif (2000), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
AŞKAROĞLU, Vedi (2016), “Romanlarda Kişilik Kurgusu: Kuramsal Bir Karşılaştırma”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.14, s. 301-319.
BACHELARD, Gaston (2008), Uzamın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
____________, ______ (2013), Mekânın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
BAKHTİN, Mikhail (2001), Karnavaldan Romana, (Çev. Sibel Irzik), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BALDIRAN, Galip (2002), Alain Robbe-Grillet ve Yeni Roman, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
BAYKURT, Fakir (2010), Irazca’nın Dirliği, İstanbul: Literatür Yayınları.
ÇETİN, Nurullah (2011), Roman Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Öncü Kitap.
DEVECİ, Mutlu (2007), “Anahtar Romanının Yapı ve Tema Bakımından İncelenmesi”, Erdem, S. 49, s. 77-95.
ELİUZ, Ülkü (2008), “Orhan Kemal’in Murtaza Romanında Yapı”, Turkish Studies, C. 3/4, s. 904-921.
GASSET, Jose Ortega Y (2012), Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler, (Çev. Nevriye Gül Işık), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
GÖKA, Şenol (2001), İnsan ve Mekan, İstanbul: Pınar Yayınları.
KAPLAN, Ramazan (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Akçağ Yayınları.
KORKMAZ, Ramazan (1997), Sabahattin Ali (İnsan ve Eser), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
__________, _______ (2002), “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholary Dept and Accuracy, s. 217-281, Ankara: Grafiker Yayınları.
__________, _______ (2007), “Romanda Mekânın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları (Mustafa İsen’e Armağan), Ankara: Grafiker Yayınları.
__________, _______ (2015), Yazınsal Okumalar, İstanbul: Kesit Yayınları.
LUKACS, Georg (2011), Roman Kuramı, (Çev. Cem Soydemir), İstanbul: Metis Yayınları.
MORAN, Berna (2008), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-2, İstanbul: İletişim Yayınları.
RICOEUR, Paul (2007), Zaman ve Anlatı: bir (Zaman, Olayörgüsü, Üçlü Mimesis), (Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
STEVİCK, Philip (2004), Roman Teorisi, (Çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
ŞAHİN, Eda (2006), Fakir Baykurt’un Köy Romanlarında Sosyal Yapı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ŞAHİN, Veysel (2007), “Roman Tekniği Bakımından Yaban”, e-Journal of New World Sciences Academy -Social Sciences, C. 2, S. 3, s. 179-196.
YANARDAĞ, Mehmet Fetih (2005), Fakir Baykurt’un Hikâye ve Romanlarının Tema ve Yapısı Üzerine Bir İnceleme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.