YER ADLARI(TOPONİMİ) AÇISINDAN DİVANÜ LÛGATİ’T-TÜRK

Türkiye’de ad bilim çalışmaları 20.yüzyılın ilk yarısında başlamıştır. Biraz geç kalmış olan bu çalışmalar özellikle Cumhuriyetle beraber yaygınlaşmış, yer adlarının kültür tarihi için ne kadar önemli olduğu fark edilmeye başlanmıştır. Yer adlarının kaynakları tespit edilirken ilk ve en önemli kaynak olan Divanü Lûgati’t-Türk de ihmal edilmemiştir. Kâşgârlı Araplara Türkçe’yi öğretmekle kalmamış aynı zamanda Türkçe’nin gramerini, Türk’ün örfünü, âdetini, yaşayış tarzını da eserine işlemiştir. Kâşgârlı’nın Divânı o dönemdeki adlandırmaların ve ad verme geleneklerinin öğrenilmesi açısından da bilimsel önem taşımaktadır. Bu çalışmada DLT’de geçen yer adları anlamı içeren kelimelerin karşılıkları Köylerimiz-1933 kitabında bulunmuştur. Divanü Lûgati’t-Türk’te yer almasına rağmen Köylerimiz-1933 kitabında rastlayamadığımız; fakat yer adı olduğunu/olabileceğini düşündüğümüz kelimeler de listelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yer adı, dağ adı, su adı, mevki adı, Divanü Lûgati’t-Türk, Köylerimiz-1933

THE PLACES NAMES (TOPONIM) IN THE TERMS OF DIVANU LUGATI’T-TURK

Scientific studies in Turkey started in the half of the first of 20th century. These studies, which are a little late, have become especially common with the republic and are beginning to be recognized as being important for the cultural history of places names. When the sources of places name have been identified, Divanu Lugait’t-Turk , the first and most important resources, was not neglected. Kasghar taught the turkish language to the arabs and talked in his works about the turkish grammar and traditions and the life style of turkish people at the same time.Kashgarli has also carried the scientific significance in the way he learned the tradition of naming at that time. In this study, the correspondence of the words containing the places's names in Divanu Lugati’t-Turk was found in the book " Köylerimiz(Our Villages)-1993 ". Although being in the Divanu Lugait-Turk, we could not find it in the book " Köylerimiz(Our Villages)-1993 " but it has been listed in the words we think might be the places name.

Keywords:

Toponimi, oronomi, hidronomi, Divanu Lugati’t-Turk, , Our Villages1933,

PDF

___

AKAR,Ali:(2006), “Renge Bağlı Yer Adlandırmalarında Muğla Örneği”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, s. 51-63
AKSAN Doğan:(1974), “Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar”, TDAY Belleten 1973-1974,TDK Yay. Ankara, s.185-193
AKSAN Doğan:(1995), Her Yönüyle Dil Anaçizgileriyle Dilbilim, TDK Yay., Ankara
AMANOĞLU Ebülfez Kulı:(2000), “Divanü Lûgat-İt-Türk’deki Kişi Adları Üzerine”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 15, Erzurum, s.5-13
AMANOĞLU Ebülfez Kulı:(1999), E “Eski Türk Onomastiği Üzerine Notlar”, A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 13, Erzurum,, s.61-67
ATALAY Besim:(2013), Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi, TDK Yay., C.I,II,III,C.IV., Ankara
ATSIZ H. Nihal, NACİ Ahmed:(1926)., “Anadolu’da Türklere Aid Yer İsimleri”, Türkiyat Mecmuası, İstanbul Devlet Matbaası,C.2, İstanbul , s.243-259
EREN Hasan :(1966),“Yer Adlarımızın Dili”, TDAY-B-1965, TDK Yay.,Ankara, s. 155-165
GÜLENSOY Tuncer:(1998),“Anadolu Yer Adlarına Genel Bir Bakış”, Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara, s.41-48
KARAÇETİN Habib:(1984), “Antik Çağ’da Anadolu’da Tarihi Yer Adları”, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Ankara, s.219-223
Köylerimiz:(1933), Dahiliye Vekaleti, İstanbul
SAKAOĞLU Saim:(2001), Türk Ad Bilimi 1, TDK Yay., Ankara
ŞAHİN Güven:(2010), “Türkiye’de Yapılmış Toponomi Çalışmaları”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl.3,S.4, s.134-156
ŞENEL Mustafa:(2009), “Yer Adları Açısından Derleme Sözlüğü”, Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri(25-30 Mart 2008, Şanlıurfa), TDK Yay., Ankara, s.627-670
UMAR Bilge:(1993), Türkiyede’deki Tarihsel Adlar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul
VARDAR Berke:(2002),Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yay., İstanbul
İnternet Kaynakları
http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10825,123pdf.pdf?0, (14.04.2016)