ÇİZGİ FİLMLERDE KÜRESEL VE YEREL KÜLTÜRÜN İNŞASI: CAİLLOU VE PEPEE ÖRNEĞİ

Bu çalışmada küresel kültür ile yerel kültür arasında kitle iletişim araçları üzerinden, özellikle televizyon üzerinden, kültürel bir mücadele yaşandığı ve bu mücadele alanlarından birinin de çizgi filmler olduğu görüşü savunulmaktadır. Ulus aşırı üne sahip çizgi filmleri çocukların yoğun bir şekilde izlemesi, Batılı kültüre ait değerlerin ve yaşam biçimlerinin giderek yerel kültürleri etkisi altına almasına neden olmakta bu durum, yeni nesillerin kendi kültürlerine yabancılaşmalarına ve kültürel kimlik bunalımı yaşamalarına sebebiyet vermektedir. Medya emperyalizmi ve kültürel emperyalizm kavramlarının tartışıldığı bu çalışmada, Türkiye’de son yıllarda üretilen yerli çizgi filmler aracılığıyla küresel kültüre ait değerler karşısında, Türk kültürüne ait değer ve pratiklerin yeniden üretildiği, bu yolla da Türk kültürüne ait değerlerin çocuklar tarafından öğrenilmesine katkı sağlandığı görüşü ileri sürülmektedir. Bu bağlamda Türkiye’de en çok izlenen ‘ulus aşırı üne sahip’ çizgi filmlerden “Caillou” isimli çizgi film ile yerel olarak en çok izlenen çizgi filmlerden biri olan “Pepee” isimli çizgi film, tematik analiz yönteminden faydalanılarak çözümlenmiş, küresel ve yerel kültüre ait değerlerin bu çizgi filmlerde nasıl işlendiği ve hangi kültürel değerlerin bu yolla ‘ekilmeye’ çalışıldığı hususu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kültür aktarımı ve çizgi filmler, kültürel emperyalizm, medya emperyalizmi, Pepee, Caillou

CONSTRUCTION OF GLOBAL AND LOCAL CULTURE IN CARTOONS: CAILLOU AND PEPEE SAMPLE

This study advocates the view that through the mass media, especially through television, a cultural struggle between local culture and global culture takes place and one of the main areas of this struggle is the cartoons. Intensive consumption of the transnational cartoons by the children, triggers the penetration of the Western values and lifestyles to the local cultures and this situation leads cultural identity crisis and the alienation of the new generations to their cultural values and lifestyles. In this study where cultural imperialism and media imperialism is broadly discussed, it is advocated that through the domestic animated cartoons produced in recent years in Turkey, in response to transferring the values of the global culture, the values of the Turkish culture and practices has been re-produced and this contributes to learning of the local cultural values and practices by the new generations. In this context, “Caillou” named one of the most watched transnational renowned cartoons and “Pepee” named locally one of the most watched cartoons in Turkey has been examined through the thematic analysis method, in this way the study reveals how the local and global values have been reprocessed and which cultural values are tried to be ‘cultivated’ in this cartoons. Keywords: Cultural transfer and cartoons, cultural imperialism, media imperialism, Pepee, Caillou

Keywords:

Cultural transfer and cartoons, cultural imperialism, media imperialism, Pepee, Caillou,

PDF

___

Akça, E. (2012). “Küreselleşme Üzerine Bir Tartışma: Kültürel Emperyalizm ve Kültürel Küreselleşme Tezleri” Siyasal İletişim Enstitüsü, http://www.siyasaliletisim.org/dr-bahadr-kaleaas/yrd-doc-dr-emel-akca/224-kuereselleme-uezerine-bir-tartma-qkueltuerel-emperyalizmq-ve-qkueltuerel-kueresellemeq-tezleri.html (Son Erişim Tarihi: 2016, Mayıs 29)
Akçalı, S. İ. (2009). Tüketim toplumunda çocukluğun yitişi. S. Akçalı (Ed.). Çocuk ve medya (İkinci baskı) İçinde (s. 1-13). Ankara: Nobel.
Albrow, M. ve King, E. (Eds.) (1990). Globalization, Knowledge and Society. London: Sage.
Araslı, A., Pilgir, A. (2010, Aralık 20). Miniklerin kalbini "Kayyu" ile kazandı. Yeni Asır. Retrieved from: http://www.yeniasir.com.tr/ekonomi/2010/11/21/miniklerin kalbini_kayyu_ ile_kazandi (Son Erişim: 21 Mayıs 2016)
Atan, U. (1995). Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
Banerjee, I. (2002). The locals strike back? Media globalization and localization in the new asian television landscape. Gazette: The International Journal for Communication Studies, 64(6), 517-535.
Benk, S. ve Akdemir, T. (2004). “Globalleşme ve Ekonomik Değişim”, Çimento İşveren, Vol. 18 (1).
Çilingir, A. (2014). Popüler Kültür İçerisinde Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Yeri. I. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. 24-25 Ekim 2014 Maltepe – İstanbul. 143-149.
Doğan, H. (2005). Küreselleşme Sürecinde Kültürel Değişim ve Medya İlişkisi: Ankara’da Corn Flakes Tüketimi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
Dursun, Ç. (2001). Televizyon Haberlerinde İdeoloji, Ankara: İmge Kitabevi.
Erbaş, P. (2012, Haziran 3). Pepee bu vatanın evladıdır. Haber Türk Gazetesi. Retrieved from: http://www.haberturk.com/medya/haber/747675-pepee-bu-vatanin-evladidir (Son Erişim: 29 Mayıs 2016)
Erdoğan, İ. (1998). Gerbner’in Ekme Tezi ve Anlattığı Öyküler Üzerine bir Değerlendirme. Kültür ve İletişim Dergisi, Vol. 1(2) 149-180.
Erdoğan, İ. (2014). Medya Teori ve Araştırmaları: Biliş ve Davranış Yönetimi Amaçlı Endüstri, Devlet ve Üniversite İşbirliğinde, Medyanın Egemen ve Alternatif Açıklamaları. Ankara: ERK Yayınları.
Erdoğan, İ. Alemdar, K. (2010). Öteki Kuram: Kitle iletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel bir Değerlendirmesi (3. Bsk.). Ankara: Erk.
Giddens, A. (2010). Modernliğin Sonuçları, E. Kuşdil (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Giddens, A. (2013). Sosyoloji, C. Güzel (Çev.),, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Giroux, H. (1999). The Mouse that Roared: Disney and the End of Innocence. New York: Rowman & Littlefield Publisher, Inc.
Göçer, A. (2012). Dil-Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine. Türk Dili, Vol. 729. 50-57.
Gunter, B. (1987). Poor Reception: Misunderstanding and Forgetting Brodcast News. Hillsdale, Lawrence Erbaum Associates: New Jersey and London.
Güler, D. (2013). Soyutun Somutlaştırılması: Çizgi Filmlerin Kültürel İşlevleri. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi. Bildiri Kitabı (ss. 207 – 216). 14-15 Kasım 2013, İstanbul.
Hall, S. (1998). “The Local and the Global: Globalization and Ethnicity”, Anthony D. King (ed.) Culture, Globalization and the World System, New York: Macmillan
Herman, E., McChesney, R. (1997). The Global Media, London: Cassell.
Katz, E., Gurevitch, M., & Haas, H. (1973). On the Use of the Mass Media for Important Things. American Sociological Review, 38 (2), 164-181.
Keloğlu İşler, E. İ. (2014, Ocak 14). Kültürel Ekme Kuramı Bağlamında Türkiye Üretimi Çizgi Filmler ve Çocuk Bilincinin İnşası. Retrieved from: www.iletisimvediplomasi.com/kulturel-ekme-kurami-baglaminda-turkiye-uretimi-cizgi-filmler-ve-cocuk-bilincinin-insasi-yrd-doc-dr-esra-i-keloglu-isler/ (Son Erişim Tarihi: 25 Kasım 2016)
Ker-Dincer, M. ve Yılmazkol, Ö. (2009). “Televizyon: Çocuklara “Gerçek Hayat”ı Şiddetle Öğreten Çağdaş Masal Anlatıcısı”, İçinde Akçalı, S. İ. (2009). Çocuk ve Medya, (ss.189-210). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kongar, E. (1986). Kültür ve İletişim, İstanbul: Say Yayınları.
Mahiroğulları, A. (2005). Küreselleşmenin Kültürel Değerler Üzerine Etkisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Vol. 50 (1). 1275 – 1288.
Marsh, J. and Millard, E. (2000). Literacy and Popular Culture: Using Children’s Culture in the Classroom, London: Paul Chapman.
Mattelart, A. ve Mattelart, M. (1992). Rethinking Media Theory: Signposts and new directions. University of Minnesota Press: Minessota.
McLuhan, M. (1962). The Gutenberg Galaxy: The making of Typographic Man. Toronto: University of Toronto Press.
Mora, N. (2008). Medya ve kültürel kimlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. Vol. 5 (1). 1-14.
Muratoğlu, B. (2009). “Sosyal Sapkınlığın Medyadaki Temsilinin Çizgi Filmler Üzerinden İncelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
Oğuz, M. Ö. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
Öğüt, E. (2010). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Aktarımına Bir Bakış: Geleneksel Çocuk Oyunlarının Yaşatılması İçin Öneriler. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi: Ankara
Postman, N. (1994). Televizyon Öldüren Eğlence, O. Akınhay (Çev.),, İstanbul: Ayrıntı.
Powers, S. ve Postman, N. (1996). Televizyon Haberlerini İzlemek. Çev. Aslı Tunç, İstanbul: Kavram Yayınları.
Robertson, R. (1992). Globalization: Social Theory and Global Culture (Reprint. ed.). London: Sage.
Robertson, R. (1999). Küreselleşme: Toplum Kuramı ve Küresel Kültür, Çeviren: Hüsrev Yolsal, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Schiller, H. (1991). "Not Yet the Post-Imperialist Era." Critical Studies in Mass Communication 8(1). Ss.13-28.
Şeker, M. ve Gölcü, A. (2008). Futbolun Televizyonda Yeniden Üretimi, İletişim Kuram ve Araştırmaları Dergisi, Vol. 26, Kış-Bahar Sayısı, 115-134.
Terkan, N. (2011). Çocuk ve Medya Popüler Çocuk Dergilerinde Egemen Söylemlerin Kuruluşu, Ankara: Savaş Yayınları.
Tomlinson, J. (1999). Kültürel Emperyalizm: Eleştirel Bir Giriş. E. Zeybekoğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Tomlinson, J. (2013). Küreselleşme ve Kültür. A. Eker (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
TUİK. (2013, Ağustos 22). 06 - 15 Yaş Grubu Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanımı ve Medya, 2013. Alınan Yer: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866 (Son Erişim Tarihi: Nisan 23, 2016)
Türkmen, N. (2012). Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol 36 (2). 139-158.
Yavuz, S. (2011, Mayıs 18). Çocuklarda Caillou(Kayu) çılgınlığı ve olumsuz etkileri. Retrieved From: http://www.milliyet.com.tr/cocuklarda-caillou-kayu--cilginligi-ve-olumsuz-etkileri-pembenar-yazardetay-aile-1391749/ (Son Erişim: 21 Mayıs 2016)
Yaylagül, L. (2010). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. 3. Baskı, Ankara: Dipnot Yayınları.
Yorulmaz, B. (2013a). Din ve Değerler Eğitimi Açısından Caillou Çizgi Filminin Değerlendirilmesi. Diyanet İlmi Dergi, Vol. 49 (3), 127-143.
Yorulmaz, B. (2013b). Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol. 24 (6), 438-448.