BÜROKRASİDEN SİYASETE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN XIV. BAŞKANI NECMETTİN KARADUMAN

Necmettin Karaduman, Türk siyasetinde iz bırakmış, Trabzon’un yetiştirdiği önemli devlet adamlarından birisidir. 1927 yılında Trabzon’da doğmuş, İlk ve ortaöğrenimini Trabzon’da tamamlamıştır. 1948 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olmuştur. Kaymakamlık ve Mülkiye Müfettişliği, Maraş, Erzurum ve İçel Valiliği görevlerinde bulunmuştur. Bürokrasideki başarılı çalışmalarının ardından bir süre özel sektörde yönetici olarak bulunmuş, 12 Eylül 1980 Müdahalesinin ardından sivil rejime dönüş sürecinde siyasete girmiştir. 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan 17. Yasama Dönemi seçimlerinde Anavatan Partisi’nden (ANAP) Trabzon Milletvekili olmuştur. Karaduman, 4 Aralık 1983 ve 12 Eylül 1985 tarihlerinde iki kez olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığına seçilerek, 29 Kasım 1987 tarihine kadar bu görevde kalmıştır. Bu makale, Karaduman hakkında bir biyografi çalışması olmayıp TBMM içerisindeki faaliyetlerine odaklanmaktadır. Bu doğrultuda arşiv belgeleri, TBMM Zabıt Cerideleri, süreli yayınlar ve telif ve tetkik eserler yararlanılan başlıca kaynaklardır.

Anahtar Kelimeler:

Anavatan Partisi (ANAP), Necmettin Karaduman, Trabzon, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)

FROM BUREAUCRACY TO POLITICS XIV. PRESIDENT OF THE TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY NECMETTİN KARADUMAN

Necmettin Karaduman is one of the outstanding statesmen raised in Trabzon who left his mark on Turkish politics. He was born in Trabzon in 1927 and completed his primary and secondary education in Trabzon. He graduated from the Ankara University Faculty of Political Sciences in 1948. He served as District Governor, Civil Inspector, and Governor of Maraş, Erzurum, and İçel. After his successful work in the bureaucracy, he worked as a manager in the private sector for some time, and after the intervention of September 12, 1980, he entered politics during the return period to the civilian regime. He became a Trabzon Deputy from the Motherland Party (ANAP) in the 17th Legislative Term elections held on November 6, 1983. Karaduman was elected President of the Turkish Grand National Assembly (TBMM) twice, respectively, on December 4, 1983, and September 12, 1985, and remained in this position until November 29, 1987. This work is not a biography of Karaduman but rather focuses on his activities within the TBMM. Within this regard, the main sources that are used in this work are archive documents, Turkish Grand National Assembly journals, periodicals, copyrighted works, and research works.

Keywords:

Motherland Party (ANAP), Necmettin Karaduman, Trabzon, Turkish Grand National Assembly (TBMM),

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivleri Başkanlığı (BCA).
ALBAYRAK, Hüseyin, Trabzonlu Meşhurlar Ansiklopedisi, Vadi Yayınları, Ankara 2008.
AŞIK, Süleyman, “Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanı Seçilmesi Sürecinde ve Sonrasında Yaşanan Bazı Gelişmeler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi XVII/34, Bahar 2017, ss. 431-465.
ATAMAN, Muhittin,1983-1991 Döneminde İç Politika: Özallı Yıllar, Osmanlı’dan İkibinli Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi, Ed. Âdem Çaylak vd., 2.bsk, Savaş Yayınevi, Ankara 2010, ss.587-599.
BAŞ, Ramazan, “Türkiye'de Çok Partili Siyasi Hayatın Çok Partili Siyasetçisi Fethi Çelikbaş (1912-2009)”, Anadolu Mecmuası, 2(4) 2023, ss.31-72.
ÇAHA, Ömer, “Türkiye’de Sivil Toplum ve Demokrasi”, Osmanlı’dan İkibinli Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi, Ed. Âdem Çaylak vd., 2.bsk, Savaş Yayınevi, Ankara 2010, ss.567-586.
ÇAVUŞOĞLU, Hüseyin, “1983 Genel Seçimleri ve Anavatan Partisi”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8 (1), (2022), ss. 77-86.
DEMİRHAN, Hasan “Bulgaristan Türklerine Uygulanan Zorla İsim Değiştirme Kampanyası ve Türk Basını (Aralık 1984-Mart 1985), Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, S: 17, Aralık 2019, ss. 252-272. 1. Millî Egemenlik Sempozyumu 24-25 Nisan, TBMM Basımevi, Ankara 1985.
KARADUMAN, Necmettin, “Atatürk’te Demokrasi Düşüncesi”, TBMM Dergisi, S: 7, Mayıs 1989.
Necmettin Karaduman Örnek Bir Devlet Adamı, Der. Kerem Çalışkan, 2. bsk, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2019.
ÖZCAN, Ümit Niyazi, “Heykeltıraş Burhan Alkar’ın Anıt Eserlerinin Tasarımı ve Kamusal Alan İle İlişkileri”, Tarih Okulu Dergisi, S: 21, Mart 2015, ss. 398-434.
SAVAŞ, Ali, “Necmettin Karaduman ve Bende Bıraktığı İz”, Karadeniz’den Günebakış, 25 Haziran 2017.
TBMM Albümü 1983-2010, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No: 1, Ankara 2010.
SARIHAN, Zeki, “Beyceli Köyü’nde Kızların Okullu Olması”, Cumhuriyet Bilim Teknik, 11 Aralık 2015.
TANÖR, Bülent, “12 Eylül Rejimi (1980-1983),” Bugünkü Türkiye 1980-1995- Türkiye Tarihi 5, Cem Yayınevi, İstanbul 2002, ss.51-53.
TAŞKIN, Murat, Üçüncü’den Emir Almayan Tek İkinci Adam Necmettin Karaduman”, Karadeniz Gazetesi, 24 Haziran 2017.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Necmettin Karaduman'ın Söylev, Demeç ve Mesajları (1 Eylül 1986- 29 Kasım 1987), s.248-250.
Süreli yayınlar: Cumhuriyet, Taka, Trabzon, Karadeniz’den Günebakış, TURSAB Dergisi, TBMM Dergisi