Yasemin AYDOĞAN, Şermin METİN, Zerrin MERCAN

Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimlerine Yönelik Kullanılan Öğretim Stratejileri

Kendilerine özgü fiziksel, zihinsel, sosyal ve kişilik özelliklerine sahip olan üstün yetenekli çocuklar, bu farklılıklarından dolayı akranlarından niteliksel olarak farklı yollarla dünyayı deneyimlerler ve öğrenirler. Üstün yetenekli çocuklar bahsedilen özellikleri ve geliştirilebilir potansiyelleri sebebiyle, normal programlar yoluyla sağlanamayacak geniş kapsamlı eğitim olanaklarına ihtiyaç duyarlar. Bu çocukların eğitimlerine yönelik farklı yaklaşım ve modeller bulunmaktadır. Ancak okul öncesi yıllarda üstün yetenekli çocuklara yönelik öğretim modellerinin uygulamaya aktarılması sınırlıdır. Bu nedenle çalışmada dünyada ve Türkiye’de üstün yetenekli çocuklara yönelik okul öncesi dönemde uygulanan sınıf içi öğretim stratejilerinin incelenmesi ve mevcut durumun ortaya konması amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı ve doküman incelemesi yapılarak verilerin toplandığı araştırmanın çalışma grubuna, 1990-2017 yılları arasında okul öncesi dönem üstün yetenekli çocukların eğitimine yönelik öğretim stratejilerini içeren araştırma makaleleri dâhil edilmiştir. Bu kapsamda konuyla ilgili olduğu tespit edilen 11 araştırma makalesi incelenmiştir. Elde edilen bulgulara beş araştırmanın Amerika’da, iki araştırmanın İsrail’de ve birer araştırmanın ise Hollanda, Türkiye, Kanada, Tayvan, Avusturya’da yapıldığı görülmüştür. Bu çalışmalar arasında iki çalışma boylamsal araştırmadır ve zenginleştirilmiş sınıf içi uygulamalar analiz edilmiştir. Yapılan diğer çalışmalarda ise zenginleştirilmiş uygulamaların çocukların farklı gelişim alanlarına etkisi incelenmiştir. Bu alanda Türkiye’de bir model önerisi ve etkililiği sınanan bir çalışmaya yer verildiği görülmüştür.

Instructional Strategies Used Pre-school Gifted Children’s Education

The study aims to examine the educational strategies used for gifted children in pre-schools and to reveal the current situation in Turkey and other countries. Gifted children, have specific developmental (social, cognitive, physical and personality) properties, differentiate from their peers regarding their experiences and learning. Due to their properties and potential, they need comprehensive educational programs. It is known that gifted children have specific and different educational approaches and models. But unfortunately, the educational practices regarding gifted children is limited in preschool period. Scanning model is used to document the articles and graduate thesis between 2010 to 2017 years, in terms of educational strategies used for gifted children in preschool period, 11 studies are documented and examined. According to the findings, the studies from different countries (United States of America, Netherlands, Turkey, Canada, Taiwan, Austria, Israel) are listed. Two studies are longituditional and deal with the enrichment classroom practices, other studies depend on the effects of encrichment clasroom praticesto the children’s development. Suggest a model in Turkey in this field and has been shown to be included in the study to test its effectiveness.

PDF

___

Adelson, J. L. ve Carpenter, B. D. (2011). Grouping for achievement gains: for whom does achievement grouping increase kindergarten reading growth? Gifted Child Quarterly, 55(4), 265-278.
Ataman, A. (2005). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar. A. Ataman, (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Clark, B. (1992). Growing up gifted: developing the potential of children at home and at school. NY: Macmillan.
Coates, D., Thompson, W. ve Shimmin, A. (2008). Using learning journeys to develop a challenging curriculum for gifted children in a nursery (kindergarten). Gifted and Talented International, 23(1), 97-104.
Cutts, N. ve Moseley, M. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi. (İ. Ersevim, Çev.). İstanbul: Özgür.
David, H. (2005). Five gifted boys in one classroom: a case-study. Gifted Education International, 20(2), 229-245.
Dağlıoğlu, H. E. (2004). Okul öncesi çağdaki üstün yetenekli çocukların eğitimi. 1. Türkiye Üstün Yetenekliler Kongresi bildiri kitabı içinde (75-85). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. National Education, 39(186), 72-85.
Dağlıoğlu, H. E., Doğan, A. ve Basit, O. (2017). Kapsayıcı okul öncesi eğitim ortamlarında öğretmenler çocukların bireysel yeteneklerini belirlemek ve geliştirmek için neler yapıyor? Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 883-910.
Davaslıgil, Ü. ve Zeana, M. (2004). Üstün yeteneklilerin eğitimi projesi. 1. Türkiye Üstün Yetenekliler Kongresi bildiri kitabı içinde (85-101). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Diezmann, C. M. ve Watters, J. J. (2000). An enrichment philosophy and strategy for empowering young gifted children to become autonomous learners in science. Gifted and Talented International, 15(1), 6-18.
Dümenci, S. B., Gürsoy, F. ve Aral, N. (2016). Türkiyede okul öncesi dönemdeki üstün potansiyelli ve üstün zekâlı olan çocukların eğitimleri. Kastamonu Education Journal, 24(5), 24-69.
Hertzog, N. B. (2008). The practical strategies series in gifted education. Early childhood gifted education. U.S.A: Prufrock Press.
Hertzog, N. B., Klein, M. M. ve Katz, L. G. (1999). Hypothesizing and theorizing: challenge in an early childhood curriculum. Gifted and Talented International, 14(1), 38-49.
Kerem, E. A. ve Kınık, E. (2004). Erken çocukluk eğitiminde üstün yetenekli çocuklara “kimlikli bebekler” çalışmasıyla farklı bir bakış: bir uygulama örneği “deha bebek”. 1. Türkiye Üstün Yetenekliler Kongresi bildiri kitabı içinde (161-169). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Koç, F. ve Saranlı, A. G. (2017). Erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocuklara ilişkin Türkiye’de gerçekleştirilen lisansüstü çalışmaların çok boyutlu analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 163-183.
Kuo, C. C., Maker, J., Su, F. L. ve Hu, C. (2010). Identifying young gifted children and cultivating problem solving abilities and multiple intelligences. Learning and Individual Differences, 20(4), 365-379.
Meador, K. S. (1995). The effect of synectics training on gifted and nongifted kindergarten students. Talents and Gifts, 18(1), 55-73.
Mooij, T. (1999). Integrating gifted children into kindergarten by improving educational processes. Gifted Child Quarterly, 43(2), 63-74.
Morelock, M. J. ve Morrison, K. (1999). Differentiating ‘developmentally appropriate’: The multidimensional curriculum model for young gifted children. Roeper Review, 21(3), 195-200.
Özbay, Y., Metin, N., Dağlıoğlu, H. E., Çalışandemir, F., Bencik Kangal, S. ve Alemdar, M. (2009, Haziran). Model development for inclusive gifted education in Turkey. 12th Inclusive Education in the Balkan Countries: Policy and Practice içinde (245-251). Ohrid-Makedonya.
Sak, U. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programları modeli (ÜYEP) ve sosyal geçerliği. Eğitim ve Bilim, 36(161), 213-229.
Sutherland, M. (2005). Gifted and talented in the early years: Practical activities for children 3 to 5. London: Paul Chapman Publishing.
VanTassel-Baska, J. (2000). Theory and research on curriculum development for the gifted. K. A. Heller, F. J. Mönks, R. J. Sternberg ve R. F. Subotnik, (Ed.), International handbook of giftedness and talent (2. baskı) içinde (345-365). Oxford, UK: Elsevier Science Ltd.
Wadlington, E. ve Burns, J. M. (1993). Math instructional practices within preschool/kindergarten gifted programs. Journal for the Education of the Gifted, 17(1), 41-52.
Walsh, R., Bowes, J. ve Sweller, N. (2017). Why would you say goodnight to the moon? Response of young intellectually gifted children to lower and higher order questions during storybook reading. Journal for the Education of the Gifted, 40(3), 220-246.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.