Şükran CALP, Esra Rabiye KARAMAN, Feyza ÇAVUŞOĞLU

İlkokulda Akran İlişkileri: Farklı Başarı Düzeyindeki Dördüncü Sınıf Öğrencileri Arkadaş Özerklik Desteği Hissediyor mu?

Akran ilişkileri, aynı yaş ya da yakın gelişim ve olgunluk düzeyinde olan; benzer geçmiş, değer, yaşantı, hayat tarzı ve sosyal bağlamı paylaşan kişiler arasındaki etkileşimlerin bütünüdür. Akran ilişkilerinde, akran desteği ve güç dengesi, akran yapısını şekillendiren önemli unsurlardandır. Bu çalışmanın temel amacı, akademik başarı açısından farklı düzeylerdeki ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yakın arkadaşlarından özerklik desteği hissedip hissetmediğini karşılaştırmalı olarak belirlemektir. Bu amaç için öğrenciler akademik başarı düzeylerine göre yüksek ve düşük düzeyde başarılı olarak gruplandırılmıştır. Bir başka ifadeyle ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin arkadaşlarından özerklik desteği alıp almadığı ve desteklenme noktasındaki algılarının başarı düzeyine göre farklılaşıp farklılaşmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma nitel araştırma metodolojisine göre desenlenmiş olup bir durum çalışması niteliğindedir. Veri toplama tekniği olarak “yüz yüze görüşme”ler yapılmış, öğrencilere çizdirilen resimler de “doküman incelemesi” tekniği kapsamında değerlendirilmiştir. Katılımcılar ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. “İlkokul dördüncü sınıfta olmak” ve “yüksek ya da düşük düzeyde başarılı olmak” katılımcıların belirlenmesindeki ölçütlerdir. Bulgulara göre gerek düşük başarılı gerekse yüksek başarılı öğrencilerin tamamına yakını, arkadaşları tarafından verilecek özerklik desteğini arzu ettiklerini, böyle bir desteğin hoşlarına gideceğini vurgulamıştır. Başarısı yüksek öğrencilerin büyük çoğunluğu, okulda kendi kararlarını kendilerinin alması noktasında özgür hissetmekte; ancak bu konuda arkadaşlarından yeterince destek alamamaktadır. Özerklik hissetme durumu düşük başarılı öğrencilerde tam tersidir. Bu öğrencilerin yarıdan fazlası okulda özerkliği hissetmemekte ve kararlarında arkadaşlarının etkisi görülmektedir. Sonuç olarak, gerek başarılı öğrenciler gerekse akademik başarı açısından geride kalan öğrencilerin, arkadaşları tarafından özerkliğinin desteklenmesi ve teşvik edilmesi duygusunu arzu edilen ölçüde yaşamadığı tespit edilmiştir. Bu durum ülkemizde “arkadaş özerklik destekleyiciliği”yle ilgili bir farkındalık olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Bu çalışma böyle bir farkındalığın kazandırılması açısından önemli görülmektedir.

Peer Relations in Elementary School; Do Fourth Grade Students with Different Achievement Levels Feel Peer Autonomy Support?

Peer relations is a whole of interactions among people that are at same age or have close developmental and maturity level and share similar backgrounds, values, life, lifestyles and social context. Individual characteristics, peer support and power balance are important factors in peer relationships. In education literature, the issue of autonomy supportiveness in peer relations is newly studıed. The main purpose of this study is to comparatively determine whether fourth-grade elementary school students with different achievement levels feel autonomy support from close friends. For this purpose, students are grouped as high and low performance according to academic achievement levels. This study was designed as case study with qualitative research method. Face-to-face interview is used as data collection method. Participants are selected by criterion sampling method. “Being fourth-grade primary school student” and “being low and high performance” are the criteria for selectıon of participants. According to findings almost all students, whether they are low and high performance, emphasize that they urge autonomy support from their friends and would like this kind of support. while almost all the high-performance students feel confıdent to take their own decision, they feel that they do not get enough support from their friends. Feeling autonomy ın low performance students is exact opposite. Consequently, it is determined that both successful students and the students who are back in terms of academic achievement do not feel the emotion of supporting autonomy and encouragement in desired level. This finding can be interpreted as there is not any awareness about “autonomy support from friend” in our country.

PDF

___

Asher, S. R. ve Parker, J. G. (1989). Significance of peer relationship problems in childhood. Social Competence in Developmental Perspective, 51, 5-23.
Baard, P. P., Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2004). Intrinsic need satisfaction: A motivational basis of performance and well-being in two work settings. Journal of Applied Social Psychology, 34, 2045-2068.
Bacanlı, H. (1999). Sosyal beceri eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bagwell, C. L., Newcomb, A. F. ve Bukowski, W. M. (1998). Preadolescent friendship and peer rejection as predictors of adult adjustment. Child Development, 69, 140-153.
Buhs, E. S., Ladd, G. W. ve Herald, S. L. (2006). Peer exclusion and victimization: Processes that mediate the relation between peer group rejection and children’s classroom engagement and achievement? Journal of Educational Psychology, 98(1), 1-13.
Deci, E. L., Ryan, R. M., Gagné, M., Leone, D. R., Usunov, J. ve Korazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and wellbeing in the work organizations of a former Eastern Bloc country. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 930-942.
Deci, E. L., La Guardia, J. G., Moller, A. C., Scheiner, M. J. ve Ryan, R. M. (2006). On the benefits of giving as well as receiving autonomy support: Mutuality in close friendships. Personality and Social Psychology Bulletin, 32, 313-327.
Deci, R. ve Ryan, R. M. (2014). Autonomy and need satisfaction in close relationships: Relationships motivation theory. N. Weinstein, (Ed.), human motivation and interpersonal relationships içinde (53-73). New York: Springer Netherlands, Springer Science+Business Media Dordrecht.
DeRosier, M. E., Kupersmidt, J. B. ve Patterson, C. J. (1994). Children's academic and behavioral adjustment as a function of the chronicity and proximity of peer rejection. Child Development, 65(6), 1799-1813.
Doeselaar, C. Van. (2015). The role of best friends’ autonomy support and identity in adolescents’ educational identity formation. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Utrecht University Faculty of Social and Behavioural Sciences.
Giessen, D. V., Branje, S. ve Meeus, W. (2014). Perceived autonomy support from parents and best friends: Longitudinal associations with adolescents' depressive symptoms. Social Development, 23(3), 537-555.
Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Ankara: PegemA Yayıncılık. Hodgins, H. S., Koestner, R. ve Duncan, N. (1996). On the compatibility of autonomy and relatedness. Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 227-237.
Hymel, S., Rubin, K. H., Rowden, L. ve LeMare, L. (1990). Children's peer relationships: Longitudinal prediction of internalizing and externalizing problems from middle childhood. Child Development, 61, 2004-2021.
Kochenderfer, B. J. ve Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: Cause or consequence of children's school adjustment difficulties? Child Development, 67, 1293-1305.
Kochenderfer, B. J. ve Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: Cause or consequence of children's school adjustment difficulties? Child Development, 67, 1293-1305.
La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E. ve Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 367-384.
Ladd, G. W. (1990). Having friends, keeping friends, making friends, and being liked by peers in the classroom: Predictors of children's early school adjustment. Child Development, 61(4), 1081-1100.
Ladd, G. W., Kochenderfer, B. J. ve Coleman, C. C. (1996). Friendship quality as a predictor of young children's early school adjustment. Child Development, 67, 1103-1118.
Ladd, G. W., Herald, S. L. ve Andrews, R. K. (2006). Young children’s peer relations and social competence. B. Spodek ve O. N. Saracho, (Ed.), Handbook on the education of young children içinde (23-54). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Maslow, A. H. (1970). Motivation and personality. NewYork: Harper and Row.
Parker, J. G. ve Asher, S. R. (1993). Friendship and friendship quality in middle childhood: Links with peer group acceptance and feelings of loneliness and social dissatisfaction. Developmental Psychology, 29, 611- 621.
Parker, J. G., Rubin, K. H., Price, J. M. ve DeRosier, M. E. (1995). Peer rela- tionships, child development, and adjustment: A developmental psychopathology perspective. D. Cicchetti, ve D. J. Cohen, (Ed.), Developmental Psychopathology: Risk, Disorder, and Adaptation (Vol. 2) içinde (96-161). New York: Wiley.
Piaget, J. (1932). The moral judgment of the child. https://archive.org/details/moraljudgmentoft005613mbp
Rodkin, P. C. ve Hodges, E. V. E. (2003). Bullies and victims in the peer ecology: Four questions for psychologists and school professionals. School Psychology Review, 32(3), 384-400.
Rohrbeck, C. A. (2003). Peer relationships, childhood. T. P. Gullotta, M. Bloom, J. Kotch, C. Blakely, L. Bond, G. Adams, C. Browne, W. Klein ve J. Ramos, (Ed.), Encyclopedia of primary prevention and health promotion içinde (804-808). New York: Klower Academic.
Ruzek, E. A., Hafen, C. A., Allen, J. P., Gregory, A., Mikami, A. Y. ve Pianta, R. C. (2016). How teacher emotional support motivates students: The mediating roles of perceived peer relatedness, autonomy support, and competence. Learning and instruction, 42, 95-103.
Soenens, B., Vansteenkiste, M., Goossens, L., Duriez, B. ve Niemiec, C. P. (2008). The intervening role of relational aggression between psychological control and friendship quality. Social Development, 17, 661- 681.
Song, S. Y. (2006). The role of protective peers and positive peer relationships in scholl bullying: How can peers help? Yayınlanmamış doktora tezi, University of Nebraska.
Spilt, J. L., Lier, P. A., Leflot, G., Onghena, P. ve Colpin, H. (2014). Children's social self‐concept and internalizing problems: The influence of peers and teachers. Child development, 85(3), 1248-1256.
Sullivan, H. S. (1997). The interpersonal theory psychiatry. W. W. Norton & Company: Newyork
Wentzel, K. R. ve Asher, S. R. (1995). The academic lives of neglected, rejected, popular, and controversial children. Child Development, 66, 754-763.
Williams, G. C., Grow, V. M., Freedman, Z. R., Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (1996). Motivational predictors of weight loss and weightloss maintenance. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 115-126