Nilay KEFELİ, Fi̇li̇z KARA

Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Bilim ve Bilim İnsanına Yönelik Algıları

Araştırma, fen bilimleri öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı hakkındaki algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma son sınıfta öğrenim gören 83 fen bilimleri öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Veriler, Chambers (1983) tarafından geliştirilen Bilim İnsanı Çiz Testi ve bilim-bilim insanı hakkında araştırmacılar tarafından hazırlanmış dört açık uçlu sorudan oluşan soru formu kullanılarak toplanmıştır. Katılımcıların çizimleri, Bilim İnsanı Çizim Kontrol Listesi ve araştırmacılar tarafından oluşturulan Çizim Analiz Kategorileri Listesi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının bilim insanı imajlarının geleneksel bir yapı sergilediği belirlenmiştir. Bilim insanı genel olarak gözlüklü, önlüklü, saçları dağınık, yaşlı, yalnız, erkek ve laboratuvarda çalışan bir insan olarak algılanmaktadır. Çizimlerde kadın ve erkek öğretmen adayları arasındaki en büyük farklılıklardan biri erkeklerin ağırlıklı olarak erkek bilim insanı çizimi gerçekleştirmiş olmalarıdır. Ayrıca öğretmen adayları bilimi daha çok gelişim ve büyüklük nitelendirmeleri ile tanımlamışlardır.

Perceptions of the Prospective Science Teachers towards Science and Scientist

The aim of this research was to determine the effect of prospective science teachers’ perceptions on science and scientists. The research was conducted with a total of 83 prospective science teachers studying in the senior class. The data were obtained by Draw a Scientist Test developed by Chambers (1983) and a question form consisting of four open-ended questions about science and scientist prepared by researchers. The drawings of participants were analyzed by using Draw a Scientist Checklist in the literature and Drawing Analysis Categories List created by researchers. The findings of this research showed that the scientists’ images of the prospective teacher exhibited a traditional structure. The scientist was generally perceived as a person with glasses, laboratory apron, hair scattered, elderly, lonely, male and working in the laboratory. One of the biggest differences between female and male prospective teachers in the drawings is the fact that males mainly drew male scientist. Besides, the prospective teachers identified the science with qualifications of growth and size.

PDF

___

Ağgül-Yalçın, F. (2012). Öğretmen adaylarının bilim insanı imajlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elementary Education Online, 11(3), 611-628.
Akçay, B. (2011). Turkish elementary and secondary students’ views about science and scientist. Asia- Pasific Forum on Science Learning and Teaching, 12(1), 1-11.
Balkı, N., Çoban, A. K. ve Aktaş, M. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilim ve bilim insanına yönelik düşünceleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 11-17.
Bang, E., Wong, S. S. ve Jeffery, T. D. (2014). High school students’ stereotypic images of scientists in South Korea. Mevlana International Journal of Education, 4(1), 96-112.
Bozdoğan, B., Şengül, Ü. ve Bozdoğan, A. E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim insanları hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 227-242.
Camcı-Erdoğan, S. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilim insanlarına yönelik algıları. Turkish Journal of Giftedness and Education, 3(1), 13-37.
Camcı-Erdoğan, S. (2018). Bilim insanlarına yönelik imajlar: üstün yetenekli öğrenciler ile üstün zekâlılar öğretmenliği adaylarının karşılaştırılması. Milli Eğitim, 47(1), 247-268.
Chambers, D. W. (1983). Stereotypic images of the scientists: The draw-a-scientists test. Science Education, 67(2), 255-265.
Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının zihinlerinde canlanan resimdeki bilim insanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 139-153.
Çıkrık, S. ve Yel, M. (2014). The effect of adapted primary literature on biology prospective teachers’ images of the scientists. İ. Şahin, A.S. Kıray, S. Alan (Ed.), International Conference on Education in Mathematics, Science & Technology içinde (s.118). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Demirbaş, M. (2009). The relationships between the scientist perception and scientific attitudes of science teacher candidates in Turkey: A case study. Scientific Research and Essay, 4(6), 565-576.
Eyceyurt-Türk, G. ve Tüzün, Ü. N. (2017). Lise öğrencilerinin bilim insanı imajları ve bilimin doğası mitleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 19-36.
Finson, K. D., Beaver, J. B. ve Cramond, B. L. (1995). Development and field test of a checklist for the draw-a-scientists test. School Science and Mathematics, 95, 195-205.
Fort, D. C. ve Varney, H. L. (1989). How students see scientists: mostly male, mostly white, and mostly benevolent. Science and Children, 26(8), 8-13.
Fung, Y. Y. H. (2002). A comparative study of primary and secondary school students' images of scientists. Research in Science & Technological Education, 20(2), 199-213. Doi: 10.1080/0263514022000030453
Gonsoulin, W. B. (2001). How do middle school students depict science and scientist. Yayımlanmamış doktora tezi, Mississippi State University Department of Curriculum and Instruction.
Gülhan, F. ve Şahin, F. (2018). Ortaokul 5. ve 7. sınıf öğrencilerinin mühendisler ve bilim insanlarına yönelik algılarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 12(1), 309-338. Doi:10.17522/balikesirnef.437785.
Harman, G. ve Şeker, R. (2017). Ortaokul öğrencilerinin zihnindeki bilim insanı. Balıkesir University the Journal of Social Sciences Institute, 20(38), 37-54.
Kara, B. ve Akarsu, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajının belirlenmesi. Journal of European Education, 3(1), 8-15.
Kara, B. ve Akarsu, B. (2015). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajlarının belirlenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 3(2), 90-116.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık. Kaya, O. N., Doğan, A. ve Öcal, E. (2008). Turkish elementary school students’ images of scientists. Eurasian Journal of Educational Research, 8(32), 83-100.
Kemaneci, G. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin bilim insanı hakkındaki imajlarının araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kıral, B. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilim insanına bakış açısı. The Journal of International Social Research, 10(52), 773-782.
Korkmaz, H. ve Gürçay, D. (2016). Öğretmen adaylarının fizik çalışan bilim insanlarına yönelik imajları: öğretmen eğitimi açısından doğurguları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 655-672.
Korkmaz, H. ve Kavak, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. Elementary Education Online, 9(3), 1055-1079.
Küçük, M. ve Bağ, H. (2012). 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajlarının karşılaştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7(2), 125-138.
Matthews, B. ve Davies, D. (1999). Changing children's images of scientists: Can teachers make a difference? School Science Review, 80(293), 79-85.
McDuffie, T. E. (2001). Scientists-Geeks and Nerds? Science and Children, 38(8), 16-19.
Mead, M. ve Metraux, R. (1957). Image of the scientist among high school students. Science, 126(3270), 384-390. http://www.jstor.org/stable/1752140
Medina-Jerez, W., Middleton, K. V. ve Orihuela-Rabaza, W. (2011). Using the DAST-C to explore Colombian and Bolivian students’ images of scientists. International Journal of Science and Mathematics Education, 9(3), 657-690. Doi:10.1007/s10763-010-9218-3.
Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Milford, T. M. ve Tippett, C. D. (2013). Preservice teachers’ images of scientists: Do prior science experiences make a difference? Journal of Science Teacher Education, 24, 745-762. Doi:10.1007/s10972-012-9304-1
Moseley, C. ve Norris, D. (1999). Preservice teachers’views of scientists. Science and Children, 37(6), 50-53.
Nuhoğlu, H. ve Afacan, Ö. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 279-298.
Öcal, E. (2007). İlköğretim 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin bilim insanı hakkındaki imaj ve görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özkan, B., Özeke, V., Güler, G. ve Şenocak, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin bilim insanı imajları ve bu imajları etkileyen bazı faktörler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 146-165. Doi: 10.17556/erziefd.308669.
Özsoy, S. ve Ahi, B. (2014). Çocukların gözüyle bilim insanı. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 8(1), 204-230. Doi: 10.12973/nefmed.2014.8.1.a9.
Rubin, E., Bar, V. ve Cohen, A. (2003). The images of scientists and science among Hebrewand Arabic-speaking pre-service teachers in Israel. International Journal of Science Education, 25(7), 821-846.
Schibeci, R. A. ve Sorenson, I. (1983). Elementary school children’s perception of scientists. School Science and Mathematics, 83(1), 14-19.
Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
Türkmen, H. (2008). Turkish primary students’ perceptions about scientist and what factors affecting the image of scientists. Eurasia Journal of Mathematics, Science&Technology Education, 4(1), 55-61.
Ünver, A. O. (2010). Perceptions of scientists: A comparative study of fifth graders and fourth year student teachers. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 4(1), 11-28.
Ürey, M, Karaçöp, A., Göksu, V. ve Çolak, K. (2017). Fen ve sosyal bilimler kökenli öğretmen adaylarının bilim insanı algıları. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 205-226.
Yenikalaycı, N. (2016). Değişmeyen kalıpyargı: bilim insanının özellikleri. Journal of Research in Education and Teaching, 5(4), 32-37.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.