İrfan GÜLTEKİN, Fevzi PARTİGÖÇ, Serpil GÜLTEKİN, Yasin KAYA, Rifat Zafer ARISOY, Alper TANER

Orta Anadolu Bölgesi Kuru Koşullarında Buğday Tabanlı Üretimde Doğrudan Ekim

Orta Anadolu Bölgesi kuru koşullarında tarımsal üretimin çoğunluğunu geleneksel toprak işleme ile yürütülen buğday üretimi oluşturmaktadır. Buğday veriminde istikrarın sağlanması ve aktırılması için, nadas uygulaması önerilmekte ve tercihte görmektedir. Ancak yoğun toprak işlemeye dayanan nadas üretim maliyetlerini artırmakta ve topraklarda olumsuz etkilere neden olmaktadır. Buna karşın dünyada doğal kaynakların korunup geliştirilmesi ve getirdiği ekonomik avantajlar nedeniyle doğrudan ekim (DE) giderek yaygınlaşmaktadır. Bölge koşullarında yürütülen farklı çalışmalara göre DE uygulanabilir bir yöntem olduğu belirlenmiştir. DE’de toprakların işlenmemesi, toprak yüzeyinin mümkün olduğunca bitki veya anızla kaplı tutulması yanında, ekim nöbeti de önerilmektedir. Değişik ekim nöbeti etkilerinin belirlenmesi için 2011-2014 yılları arasında Konya’da geleneksel ekim (GE) ve DE yöntemlerinde nadas, nohut, mercimek, macar fiği ve aspir sonrasında buğday verimlerine bakılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, buğday verimlerinin yıllara, ekim yöntemlerine ve ön bitkilere bağlı olarak değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışmanın ilk yılında 219 kg/da olarak belirlenen verim daha sonraki yıllarda sırasıyla 244 ve 237 kg/da olarak gerçekleşmiştir. Ortalama olarak GE’de 226 kg/da DE’de 241 kg/da, buğday verimi alınmıştır. Nadas sonrasında buğday verimleri 286 kg/da olarak belirlenirken, 249, 228, 223 ve 182 kg/da olarak mercimek, nohut, macar fiği ve aspir sonrasında elde edilmiştir. Uygulama yöntemlerinin her ikisinde de en düşük verimler aspir sonrasında en yüksek verimler nadas uygulamasından alınmıştır. DE yönteminden elde edilen verimleri üzerinde uygulanan yetiştirme tekniği işlemlerinin de bariz etkileri gözlenmiştir. Özellikle, ekim zamanının ve yabancı ot yoğunluğunun etkisi belirgün olmuştur. Sonuç olarak DE farklı bir üretim yöntemi olduğu kendi içerinde gerekli uygulamaların yapılması durumunda geleneksel yöntemden daha iyi sonuçlar verdiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kuru koşullar, buğday, toprak işleme, doğrudan ekim, doğrudan ekimin prensipleri

PDF

___

Akkuş İ. A. Bayat.1993.Toprak işleme sistemlerinin organik madde içeriği bakımından incelenmesi ve Konya' nın Kadınhanı ve Ilgın ilçelerindeki uygulamaları. Proceedings. 5. Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. Kuşadası.
Anonim 2017. Bitkisel istatistik verileri. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim tarihi 30.05.2017)
Anonim 2107. Türkiye’de Koruyucu Tarım: Teşvik Bakımından Durum, Fırsatlar ve Stratejik Çerçeve. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Ankara.5s.
Clabtree, B., 2009. Search for Sustainability with No-till Bill in Dryland Agriculture. 9s.
Gültekin, İ., Arısoy R.Z., Taner, A., Kaya, Y., Patigöç, F.,, Aksoyak Ş. 2011. Comparison of different soil tillage systems, under several crop rotations in wheat production at Central Anatolian Plateau in Turkey. 5th World Congress of Conservation Agriculture Incorporating 3rd Farming Systems Design Conference Brisbane Australia 26-29 September 2011 p98-99
Gültekin, İ., 2012. Consultant Report on the Status of Conservation Agriculture in Turkey, 2012. FAO-SEC Turkey.
Gültekin, İ., Arısoy, R.Z., Kaya, Y., Partigöç, F., Gültekin S., ve Taner, T., 2013. Orta Anadolu Bölgesi Kışlık Tahıl Tabanlı Tarla Bitkileri Tarımında Doğrudan Ekim. İç Anadolu Bölgesi 1. Tarım ve Gıda Kongresi, 2-4 Ekim 2013 Niğde Bildiriler Cilt-I s. 42-48.
Işık, M., Önceler, Z., Siirt, S., Kalaycı, M. ve Aydın, M. 1984. Ülkesel NAD Araştırma Projesi, Eskişehir Zirai Araştırma Enstitüsü. 1983-1984 Yılı Gelişme Raporu. Eskişehir.
Karaca, M. 1987 Kuru Alanlarda Toprak İşleme. Orta Anadolu Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları. ANAKRA.
Kassam, A., , Friedrich, T., Derpsch, R., Lahmar, R., Mrabet, R., Basch, G., Sanchez, E.J., Serraj, R., 2012. Conservation agriculture in the dry Mediterranean climate. Field Crops Research 132(2012) Pages 7-12
Kaya, Y., Arısoy, R.Z., Taner, A., Aksoyak, Ş., Partigöç, F., Gültekin, İ., 2010. Geleneksel ve Doğrudan Ekim Yöntemlerinin Nohut Buğday Ekim Nöbetinde Orta Anadolu Kuru Koşullarında Karşılaştırılması. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science) 2010, 6 (4) 267-272
Ryan, J., Kapur, S., İbrikçi, H., Singh, M. 2011. Cultivation Intensity in Relation to Organic Matter and Related Properties in a Vertisol in Southern Turkey. Journal of Sustainable Agriculture, 35:6, 613-623.
Sayre, K., Govaerts, B., Martinez, A., Mezzalama, M., Martinez, M., 2006. Comparison of alternative conservation agriculture technologies for rainfed production in the highlands of Central Mexico, 28 August–3 September 2006. In: Proc. 17th ISTRO Conf., Kiel, Germany, pp. 1012–1018.
Topal, A. 1993. Konya ekolojik şartlarında bazı arpa çeşitlerinde (Hordeum vulgare L.) farklı ekim zamanlarının kışa dayanıklılık, dane verimi, verim unsurları ve kalite özelliklerine etkileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi (Basılmamış). Selçuk Üniversitesi. Konya