Ece COŞKUN, Fırat ALATÜRK, Ahmet GÖKKUŞ, Selçuk BİRER

Koruma ve Farklı Yöntemlerle Islah Uygulamalarının Meraların Bitki Örtüsü ve Toprak Tohum Stoklarına Etkileri

Bu araştırma Çanakkale ili Biga ilçesi Gümüşçay beldesinin doğal ve korunan meraları ile Gerlengeç köyünün doğal ve farklı yöntemlerle (yakma, yakma+herbisit, tohumlama) ıslah edilen meralarının bitki örtüsünü ve toprakların tohum stoklarını ortaya koymak amacıyla 2013 ve 2014 yıllarında yürütülmüştür. Toprak örnekleri 10 cm çap ve derinliğindeki silindirle 2011 yılı Ağustos ayında alınmıştır. Bütün uygulamalardan alınan toplam 92 adet toprak örneği, bünyesindeki tohumların çimlenmelerini önlemek için karanlık ve serin ortamda bekletilmiştir. İlkbahar başında bu topraklar plastik küvetlere aktarılmış ve sulanarak içerisindeki tohumların çimlenmeleri sağlanmıştır. Çıkan fideler sayılarak toprakta çimlenebilir tohum miktarları belirlenmiştir. Her iki yılda da en fazla çimlenen tohum yakılan, en az ise doğal merada belirlenmiştir. Bütün meralara ait tohum stoklarında en fazla buğdaygiller, en az ise baklagiller yer almıştır. Tohum stokunda en fazla baklagil ve buğdaygil oranları tohumlanan, en fazla diğer familyadan tür ise doğal merada tespit edilmiştir. Bitki örtüsü ile tohum stokları arasındaki en yüksek benzerlik indeksi Gerlengeç’in korunan ve doğal merasında, en az ise Gümüşçay’ın yakma+herbisit atılan ve tohumlanan merasında belirlenmiştir. Sonuç olarak, meralarda yakma ve tohumlama uygulamalarının toprak tohum stokunu artırarak meraların sürdürülebilirliğinde en etkili yöntemler olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Mera, botanik kompozisyon, tohum stoku, yakma, herbisit, tohumlama

PDF

___

Archibold OW 1981. Burial Viable Propagules in Native Prairie and Adjacent Agricultural Sites in Central Saskatchewan. Can. J. Bot., 59: 701-706.
Bakoğlu A, Bağcı E, Erkovan İH, Koç A, Koçak A 2009. Seed Stock of Grazed and Ungrazed Rangeland on Palandöken Mountains of Eastern Anatolia. Journal of Food. Agriculture & Environment, 7(3-4): 674-678.
Ball DM, Collins M, Lacefield GD, Martin NP, Mertens DA, Olson KE, Putnam DH, Undersander DJ, Wolf MW 2001. Understanding Forage Quality. American Farm Bureau Federation Publication 1-01. Park Ridge. IL.
Blodgett H, Hart G, Stanislaw M 2000. Annual Burning Decreases Seed Density in the Upper Soil Layers of the Seed Bank. Tillers. 2: 31-38.
Corral R, Pérez-García F, Pita JM 1989. Seed Morphology and Histology in Four Species of Cistus L. (Cistaceae). Phytomorphology, 39: 75–80.
G´omez C, Espadaler X 1998. Myrmecochorous Dispersal Distances: A World Survey. Journal of Biogeography, 25: 573-80.
Gökkuş A, Koç A, Bakoğlu A 1997. Otlak Ayrığı (Agropyron cristatum Gaertn.)’nın Bazı Morfolojik. Agronomik ve Kimyasal Özelliklerinin Zamana. Bitki Boyuna ve Toprak Üstü Biomasına Bağlı Olarak Değişimi. Tarla Bitkileri Merkez Araş. Enst. Dergisi, 6: 49-61.
Gökkuş A, Özaslan-Parlak A, Alatürk F 2012. Meraların Sürdürülebilirliğinde Tohum Stoklarının Önemi. TÜRKTOB. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 1(4): 44-47. Hulme PE 1998. Post-Dispersal Seed Predation and Seed Bank Persistence. Seed Science Research, 8: 513-19.
Jaccard P 1912. The Distribution of the Flora of the Alpine Zone. New Phytology, 11: 37-50.
Koç A 1991. Güzelyurt (Erzurum) Meralarında Otlatmaya Başlama ve Son Verme Zamanlarının Belirlenmesi ile Toprak Üstü Bioması ve Otun Kimyasal Kompozisyonunun Yıl İçerisindeki Değişimi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üni. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Erzurum.
Leck MA 1989. Wetland Seed Banks. In Ecology of Soil Seed Banks. Ed. M. A. Leck. V. T. Parker & R. L. Simpson. San Diego. CA: Academic Press. pp. 283-305.
Milberg P, Andersson L, Thompson K 2000. Large-Seeded Species are Less Dependent on Light for Germination Than Small-Seeded Ones. Seed Science Research, 10: 99-104.
Ne’eman G, Henig-Sever N, Eshel A 1999. Regulation of the Germination of Rhus coriaria, a Post-Fire Pioneer, by Heat. Ask. pH and Ethylene. Physiologia Plantarum, 106: 47-52.
O’Connor TG. Pickett GA 1992. The Influence of Grazing on Seed Production and Seed Banks of Some African Savanna Grasslands. J. Applied Ecology, 29: 247-260.
Özaslan-Parlak A, Gökkuş A, Demiray HS 2011. Soil Seed Bank and Aboveground Vegetation in Grazing Lands of Southern Marmara. Turkey. Notulea Botanica Horti Agrobotanici Cluj- Napoca, 39(1): 96-106. Peart MH 1984. The Effects of Morphology. Orientation and Position of Grass Diaspores on Seedling Survival. Journal of Ecology, 72: 437-53.
Poschlod P, Tackenberg O, Bonn S 2005. Plant Dispersal Potential and its Relation to Species Frequency and Coexistence. In: van der Maarel E. (Ed.). Vegetation Ecology. Blackwell. Oxford, 147-171.
Pugnaire FI, Lazaro R 2000. Seed Bank and Understory Species Composition in a Semi-Arid Environment: The Effect of Shrub Age and Rainfall. Annals Bot., 86: 807-813.
Sternberg M, Gutman M, Perevolotsky A, Kigel J 2003. Effects of Grazing on Soil Seed Bank Dynamics: An Approach with Functional Groups. J. Veg. Sci., 14: 375-386.
Valkó O, Török P, Tóthmérész B, Matus G 2011. Restoration Potential in Seed Banks of Acidic Fen and Dry-Mesophilous Meadows: Can Restoration Be Based on Local Seed Banks? Restoration Ecology, 19: 9-15.
von Blanckenhagen B, Poschlod P 2005. Restoration of Calcareous Grassland: The Role of the Soil Seed Bank. Seed Dispersal for Recolonisation Processes. Base, 9(2): 143-149.