Celal YÜCEL, Mustafa AVCI, İlker İNAL, Murat Reis AKKAYA

İskenderiye Üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) Islah Çalışmaları

Araştırma, Çukurova bölgesine uygun kışlık ara ürün yetiştirme döneminde tarımı yapılabilecek, ot verimi ve kalitesi yüksek yeni İskenderiye üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) çeşitlerinin geliştirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırma, populasyon karakterindeki materyalde, kendine döllenen bitkilerde uygulanan tek bitki seleksiyonu yöntemiyle, Adana Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Araştırma Alanında, 2010-2015 yılları arasında kışlık dönemde yürütülmüştür. Araştırmaya, Kasım 2010’de 70 x70 cm aralıklarla 2000 tek bitki elde edilecek şekilde kaynak popülasyonu ile başlanmıştır. 2011 yılında 200 tek bitki, 2012 yılında 70 tek bitki sırası, 2013 yılında ise 22 genotip seçilmiştir. 2013-14 ve 2014-15 yıllarında standart çeşitlerinde yer aldığı 25 genotiple çeşit verim denemelerine devam edilmiştir. Araştırmada çeşit verim denemeleri, tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çeşit verim denemeleri sonucunda, genotiplerin çiçeklenme gün sayısı, kuru madde verimi, sindirilebilir kuru madde verimi, ham protein oranı ve nispi yem değeri sırasıyla 120.0-132.8 gün, 894-1222 kg da-1, 4449.7-611.5 kg da-1, % 14.02-17.21, ve 80.5-102.2 arasında değişim göstermiştir. İki yıllık çeşit verim denemeleri sonucu 3,4,13,10,17,14 ve 7 no’lu genotiplerin verim ve bazı kalite değerleri bakımından diğer genotiplerden üstün oldukları saptanmıştır. Söz konusu genotipler, ileride yapılacak ıslah çalışmalarında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

İskenderiye üçgülü, ıslah, genotip, verim, kalite

PDF

___

Açıkgöz E 2001. Yem Bitkileri, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Vipaş Aş Yayın No:58, 584 s.
Anlarsal A.E, Ülger AC, Gök M, Yücel C, Çakir B, Onaç I 1996. Çukurova'da tek yıllık baklagil yem bitkisi + mısır üretim sisteminde baklagillerin ot verimleri ile azot fiksasyonlarının Saptanması ve mısır üretiminde azot kullanımını azaltma olanakları. Türkiye 3. Çayır- Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 17-19 Haziran, Erzurum. 362-368.
Anonymous 1987. Introduction to breeding of forage crops. International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA), ICARDA Training Course 1979, Reprinted, 1987.103 p.
Buxton DR, Hornstein JS 1986. Cell wall concentration and components stratified canopies of alfalfa, birdsfoot trefoil and red clover. Crop Sci., 26:180-184.
Chesson A, Stewart CS, King YP 1986. Degradation of isolated grass mesophyll, epidermis and fiber cell walls in the rumen and by rumen bacteria. J. Ap- pl.Bacteriol., 60:327-336.
Çelen AE, Soya H 1997. Ege bölgesi koşullarında bazı İskenderiye üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) çeşitlerinin adaptasyonu ve verim denemeleri, Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, 411-415.
Çelen AE 1998., Bazı İskenderiye Üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) Çeşitlerinin tohum verimi ve verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Anadolu, J. of AARI 8 (2), 1-7.
Çelen AE, Soya H, Akbari N 1991. Kışlık ara ürün olarak kimi üçgül+buğdaygil yem bitkilerinden yararlanma. Türkiye 2. ÇM ve Yembitkileri Kong., 28-31 Mayıs 1991, Gümüldür-İzmir,S:254-262.
De Santis G, Iannucci A, Chiaravalle E 2007. Changes During Growth in Cell Wall Components of Berseem Clover Under Different Cutting Treatments in a Mediterranean Region. Italian Journal of Agronomy 02/2011; 2(3). DOI: 10.4081/ija.2007.321. Source: DOAJ
Gençkan MS 1983. Yem Bitkileri Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir, 519 s.
Iannucci A, Di Fonzo N, Martiniello P 1996. Effects of harvest manegement on the growth dynamics forage and seed yield in berseem clover, European J. Argon., 14:303-314.
Jaranyama P, Garcia AD 2004. Understanding relative feed value (RFV) and relative forage quality (RFQ). College of Agriculture and Biological Sciences, South Dakota State University, USDA.
Ranjbar GA 2008. Using leaf production efficiency as an effective criterion for evaluation of berseem clover (Trifolium alexandrinum L.) cultivars. Journal of Agriculture & Social Science, 4:107-111.
Shenk JS, . Westerhaus MO 1994. The application of Near infrared reflectance spectroscopy (NIRS) to forage analysis, 406–409, (1994). In: G.C. Fahey et al. (ed.) Forage quality, evaluation, and utilization. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI.
Soya H, Geren H, Kır B 2003. Bazı İskenderiye üçgülü çeşitlerinin verim özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 5.Tarla Bitkileri Kong., 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır, 322-325.
Tansı V, Anlarsal AE, Sağlamtimur T, Gülcan H 1989. Çukurova’da üç İskenderiye üçgülü çeşidinde farklı biçim yüksekliklerinin verim ve verim unsurlarına etkisi üzerinde bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (5):69-82.