Ali Cevat SÖNMEZ, Soner YÜKSEL, Savaş BELEN, Mustafa ÇAKMAK, Yılmaz YILDIRIM, Yaşar KARADUMAN, Arzu AKIN

Kıraç Koşullarda Orta Anadolu ve Geçit Bölgeleri İçin Geliştirilen Bazı Arpa (Hordeum vulgare L.) Hat ve Çeşitlerinin Tane Verim ve Bazı Kalite Unsurlarının İncelenmesi

Bu araştırmada amaç, Orta Anadolu ve Geçit Bölgelerinde kıraç koşullarda yüksek verimli, abiyotik ve biyotik streslere dayanıklı ve istenilen kalitede arpa çeşitlerinin ıslah edilmesidir. Bu araştırmada, Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsünce yürütülen arpa ıslah projesi kapsamında 2012-2013 sezonu bölge verim denemesi seviyesinde yer alan 19 ‘u hat ve 5 ’i standart çeşit (Erginel90, İnce04, Özdemir05, Keser ve Tarm92) olmak üzere 24 genotip kullanılmıştır. Denemeler 5 farklı çevrede tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada incelenen unsurlar tane verim (TV), bin tane ağırlığı (BTA) ve tane protein oranı (TPO)’dır. Bu çalışmada incelenen her üç parametre açısından genotipler ve çevreler arası farklılıklar ile genotip x çevre interaksiyonu önemli bulunmuştur. Araştırmada TV için deneme ortalaması 391.3 kg/da olurken, standart çeşitlerin ortalaması 430.1 kg/da olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada 3, 4, 8, 16 ve 21 nolu hatların standartlar ortalamasının üzerinde TV elde edilirken bu hatların aynı zamanda diğerlerinden daha stabil oldukları tespit edilmiştir. En yüksek BTA ortalama 53 g ile 3 nolu hattan alınırken, en yüksek TPO % 14.3 ortalama ile hat12’den elde edilmiştir. Çevrelere bakıldığında en yüksek TV ve BTA Eskişehir’den alınırken, en yüksek TPO Hamidiye çevresinden alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Arpa, tane verim, kalite özellikleri

PDF

___

Anonymous., 1960. International Association for Cereal Chemistry ICC Standart No:105.
Akkaya, A., & Akten, Ş. (1986). Kıraç koşullarda farklı gübre uygulamalarının bazı kışlık arpa çeşitlerinde kışa dayanıklılık ve dane verimi ile bazı verim öğelerine etkisi. Doğa, Tr. Tarım Orm. Dergisi, 10(2), 127-140.
Aydoğan, S., Şahin, M., Akçacık, A. G., & Ayrancı, R. (2011). Konya Koşullarına Uygun Yüksek Verimli ve Kaliteli Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 25(1), 10-16.
Bell, M.A., and Fischer, R.A., 1994. Guide to plant and crop sampling: measurments and observations for agronomic and physiological research in small grain cereals, Wheat Special Report No. 32, CIMMYT.
İmamoğlu, A., Pelit, S., Sarı, N., Büyükkileci, C., & Yıldız, Ö. (2016). Ege Bölgesi Sahil Kuşağına Uyumlu Arpa (Hordeum vulgare L.) Çeşit ve Genotiplerinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi.
Kalaycı, M., S. Siirt, M., Aydın ve K. Özbek.1991. Yıllık Çalışma Raporu. Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Eskişehir.
Kün, E., 1988. Serin iklim tahılları ders kitabı. A.U.Z.F.Yayınları, Yayın No: 1032/299, s:187-195, Ankara
TUİK, 2016. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi : 23/07/2017
Turgut, İ., Konak, C., Zeybek, A., Acartürk, E. ve Yılmaz, R., 1997. Büyük Menderes Havzası Sulu Koşullarına Uyumlu Buğday Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, 520-527 Samsun.
Williams, P., El-Haramein, F. J., Nakkoul, H., & Rihawi, S. (1988). Crop quality evaluation methods and guidelines. Crop quality evaluation methods and guidelines., (14, Ed. 2.).