YAKUT GEVREKÇİ, Yavuz AKBAŞ, E. Funda ATAÇ, Turgay TAŞKIN, ÇİĞDEM TAKMA

Koyunculuk Açısından Batı Anadolu İllerinin Sınıflandırılması

Bu çalışmada, Batı Anadolu’daki 11 ilin (Afyonkarahisar, Aydın, Balıkesir, Bursa Çanakkale, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla ve Uşak) koyunculuğunun yapısı karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırmada, 2003-2008 yıllarına ait Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen koyun sayısı, sağılan koyun sayısı, koyun süt verimi, kesilen koyun-kuzu sayısı, koyun-kuzu eti üretimi (ton), kırkılan koyun sayısı, yapağı üretimi verileri kullanılmıştır. Çok Boyutlu Ölçekleme (MDS) ve Kümeleme analizleri uygulanarak illerin koyunculuk açısından sınıflandırılması yapılmıştır. MDS ve kümeleme analizleri sonucunda koyunculuk bakımından Batı Anadolu illeri dört ana grup oluşturmuştur. Bu gruplar Afyonkarahisar - Balıkesir; İzmir - Manisa; Bursa - Çanakkale - Denizli- Kütahya - Uşak ve Aydın - Muğla şeklindedir.

Anahtar Kelimeler:

yün üretimi, yün üreten hayvanlar, istatistiksel analizler, koyun, süt hayvanları, süt üretimi, et üretimi, et hayvanları, sürü büyüklüğü, sınıflandırma, Türkiye

Classification of West Anatolian Cities for Sheep Production

In this study sheep production structures of 11 West Anatolian cities (Afyonkarahisar, Aydın, Balıkesir, Bursa Çanakkale, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla and Uşak) have been compared and classified. Data were obtained from Turkish Statistical Institute including numbers of sheep and milking sheep, sheep milk production, number of slaughtered sheep, sheep meat production, number of sheep shorn, wool production during 2003-2008 years. Multidimensional Scaling and Cluster Analyses were used for classifying the cities for sheep production. Results from MDS and cluster analyzes show that four city groups for sheep production were available such as Afyonkarahisar - Balıkesir; İzmir - Manisa; Bursa - Çanakkale - Denizli - Kütahya - Uşak, and Aydın - Muğla.

Keywords:

wool production, wool producing animals, statistical analysis, sheep, milk yielding animals, milk production, meat production, meat animals, livestock numbers, classification, Turkey,

PDF

___

Anonim: Ege Bölgesi Tarım Master Planı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. ANKARA, 2006.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK): http://www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 10 Şubat 2011.
Yiğit E: Çok boyutlu ölçekleme yöntemlerinin incelenmesi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniv Fen Bilimleri Enst, İstatistik Anabilim Dalı, 2007.
Tatlıdil H, Cinel O: “Türkiye’nin AT üyeliği ve beşeri kalkınma durumu”. Hazine Derg, 6, 53-68, 1997.
Filiz Z, Çemrek F: Avrupa Birliği’ne üye ülkeler ile Türkiye’nin karşılaştırılması. VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, s. 1-14, İstanbul, 26-27 Mayıs 2005.
Şahin A, Abay C, Miran B: Tarımsal ve sosyo ekonomik özellikler açısından Türkiye’nin AB’ne uyum olanaklarının değerlendirilmesi: Bir MDS uygulaması. Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongr, s. 17-24, Antalya, 13- 15 Eylül 2006.
Atış E: Tarım ve Çevre. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 163-179, 2006.
Şahin A, Miran B: Çiftçi algılarına göre bitkisel ürünlerin risk haritası: Bayındır ilçesi örneği, Ege Üniv Ziraat Fak Derg, 44 (3): 59-74, 2007.
Şahin A, Atış E, Miran B: Daha etkin tarım-çevre politikaları için homojen alanların belirlenmesi: Ege Bölgesi Örneği. Ekoloji Derg, 17 (67): 15-23, 2008.
Berber S, Yıldız H, Özen Ö, Mendeş M, Palaz M: Temporary timing of reproductive traits with respect to environmental variables in Turkish crayfish. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 17 (3): 477-486, 2011.
Nanami A, Nishihira M: The structure and dynamics of fish communities in a Okinawan coral reef: Effects of coral-based habitat structures at sites with rock and sandy sea bottoms. Environ Biol Fish, 63, 353-372, 2002.
Doğan İ: Kümeleme analizi ile seleksiyon. Turk J Vet Anim Sci, 26, 47- 53, 2002.
Erdoğan M, Oğuz C, Kopar A, Özbeyaz C: Genetic varaibility among Arabian horses in Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 15 (2): 267-272, 2009.
SPSS: SPSS 14.0 for Windows. SPSS Inc, Chicago, IL, 2006.
Özdamar K: Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, 2. Kaan Kitabevi, Eskişehir, 1999.
Tatlıdil H: Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ziraat Matbaacılık A.Ş. Ankara, 2002.
Daşdemir İ, Güngör E: Çok boyutlu karar verme metotları ve ormancılıkta uygulama alanları. ZKÜ Bartın Orman Fak Derg, 4 (4): 1-19, 2002.
Çakmak Z: Kümeleme analizinde geçerlilik problemi ve kümeleme sonuçlarının değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniv Sosyal Bil Derg, 3, 87-205, 1999.
Fındıkkaya A: Çok boyutlu ölçekleme analizi ve bir uygulama denemesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniv Sosyal Bilimler Enst Ekonometri Anabilim Dalı İstatistik Bilim Dalı, Bursa, 1995.
Doğan İ: Kuzularda büyümenin çok boyutlu ölçekleme yöntemi ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniv Vet Fak Derg, 22 (2): 33-37, 2003.
Bülbül S, Köse A: Türkiye’de bölgelerarası iç göç hareketlerinin çok boyutlu ölçekleme yöntemi ile incelenmesi. İstanbul Üniv İşletme Fak Derg, 39 (1): 75-94, 2010.
Anonim: Balıkesir ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği dergisi. Ekim-Kasım-Aralık sayısı, 1 (1): 16-17, 2009.
Dinçer B, Özaslan M, Satılmış E: İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması Araştırması. Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 2466, Ankara, 1996.