Kars bölgesinde yetiştirilen Morkaraman ve Tuj kuzularının büyüme özelliklerinin karşılaştırılması

Bu çalışmada Morkaraman ve Tuj kuzularının 90 günlük büyüme özellikleri incelenmiştir. Morkaraman ve Tuj kuzularında doğum, 30, 45, 60,'75, ve 90. gün ağırlıklarına ait en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 3.769±0.185, 3.333+0.218; 6.326+0.503, 6.36610.615; 8.726±0.598, 8.024±0.730; 11.266±0.740, 10.66311.005; 12.85310.758, 12.17510.926 ve 15.006+0.825, 14.51111.008 kg olarak belirlenmiştir. Doğum ağırlığına ırkın etkisi çok önemli (P

Anahtar Kelimeler:

Tuj, Morkaraman, koyun ırkları, karşılaştırmalar, kuzu, doğum ağırlığı, cinsiyet, yaş, büyüme, büyüme performansı, ağırlık artışı, Kars

Comparison of growth characteristics of Morkaraman and Tuj lambs in Kars Region

In this study, the growth characteristics of Morkaraman and Tushin lambs were investigated. The least-squares means of morkaraman and Tushin lambs traits such as birth weight, 30, 45 , 60, 75 and 90th days weights were 3.76910.185, 3.333+0.218; 6.32610.503, 6.36610.615; 8.72610.598, 8.02410.730; 11.26610.740, 10.66311.005; 12.85310.758, 12.17510.926 and 15.006+0.825, 14.51111.008 kg respectively. The effect of breed on the birth weight was highly significant (P<0.01) while sex and the age of dam were insignificant. Also, the linear effect of the birth weight on 30th, 45th and 60th days weights were highly significant (P<0.01) while sex, breed, the age of dam and the linear effects of ewe's weight on the same property were not significant. The influence of the linear effect of the birth weight on 75th days weight was highly significant (F<0.01) as well as the sex was significant (P<0.05). The sex effect on 90th days weight was highly significant (P<0.01).as well as the linear effect of the birth weight was significant (P<0.05). The effect .of genotype throughout the growth period was insignificant.

Keywords:

Tuj, Morkaraman, sheep breeds, comparisons, lambs, birth weight, sex, age, growth, growth performance, weight gain, Kars,

PDF

___

1 Başpınar H. Uludağ N, Yorul O, Oğan M, Akgündüz N, Siierdem M, Karakan E: İthal etçi koyun ırklarının yarı-entansif koşullarda verim performansları ve adaptasyon kabiliyeti. Lalalıan Zoot Araş Derg. 31(1-2): 52-70 1991.
2 Karaoğlu M: Kuzeydoğu Anadolu'da yetiştirilen Tuj koyun ırkının Erzurum bölge şartlarına adaptasyon kabiliyeti. Yüksek Lisans Tezi. 1993.
3 Awad RC, Perez. MP, Rodriguez SD, Garcia FX. Cloro MD. Crenıpien LC: Effect of enviromental factors on growth traits in German Mutton Merino lombs. Anim Breed Absi, 55(6), 3575 1987.
4 Arık İZ, Eliçin A: lvesi koyunlarında kuzunun gelişmesi üzerine ana yaşı ve cinsiyetin etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı. Cilt:42, s 183-189 1991.
5 Alkass JE, Al-Rawi AA, Al-Hiltali AH, Al-Tayy HM A: Body weight of horned v.s. polled-sired Awassi lombs. Anim Breed Abst. 55( 1): 228 1987.
6 Hadzi YN: Factors affecting mortality West African Dworf lombs at kolokope extension centre in Toeo. Anim Breed Absi. 59(7),4790 1991.
7 Garcia FX, Mansilla MA, Garcia DG: Effect of some enviromental factors on sheep production. Anim Breed Absi. 4(6),3765 1986.
8 Ö/can H: Kıvırcık kuzularda doğum ağırlığının kalıtım derecesi ve bazı çevre faktörlerinin doğum ağırlığı üzerine etkileri. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 2( 17): 190-200^ 1970.
9 Shelton M, VVillinghom T, Thompson P, Roberts EM: Influence of docking and castration on growth and carcass trarts of fat-tail Karakul. Rambouillet and Crossbred lambbs. Anim Breed Absi. 59(7).4799 1991.
10 Gupta BR, Reddy KK: Factors affecting the birth weight in Nellone and DorsetxHellone synthetic lambs. Anim Breed Abst. 7(3).4150. 1989.
11 Esenbuğa N, Dayıoğlu H: lvesi ve Morkaraman kuzularının büyüme ve gelişme özelliklerine kimi çevre faktörlerinin etkileri. Tiirk Vet ve Hayvancılık Derg. 26(1): 145-150 2002.
12 Kadak R, Akçapınar H, Tekin ME, Akmaz A, Müftüoğlu Ş: Alman Siyah Başlı Etçi x Akkaraman. Hampshire Down x Akkaraman, Alman Siyah başlı Etçi x İvesi ve Hampshire Down x lvesi Fİ Kuzularının büyüme, besi ve karkas özellikleri. Hay Araşı Derg. 3(1): 1-7 1993.
13 Geliyi C, Haşlan M: Kars ili Çıldır ilçesi Doğruyol Köyünde yetiştirilen Tuj koyunlarının: döl. süt ve yapağı verimleri ile ilgili bir araştırına. Kars Deneme ve Üretme İstasyonu Yayınları. Yayın No:8 1979.
14 Kasaev KHE, Tsaliev BZ: The performance and physiology of voung coarse woolcd sheep. Anim Breed Absi. 059-06764. 19-20 1991.
15 Karaoğlu M, Macit M, Emsen H: Tııj kuzularının büyüme ve gelişme özellikleri ile yaşama gücü üzerine bir araştırma. Tiirk Vet ve Hayvancılık Derg. 25 (3): 261-266 2001.
16 Geliyi C, Ilaslan: Kars ili Karacaören Köyünde yetiştirilen Morkaramanların; döl, süt ve yapağı verimleri ile ilgili bir araştırma. Kars Deneme ve Üretme İstasyonu Yayınları, Yayın No:4 1978.
17 Macit M, Karaoğlu M, Esenbuğa N, Kopıızlu S, Dayıoğlu H: Growth performance of purebred Awassi. Morkaraman and tushin lambs and their crosses under semi-intensive management in Turkey. Small Ruminant Research. 41(2): 177-180 2001.
18 Cho HC, Kang D.I. Choi KS, Oh DK. Kim YJ: The effects of some factors due to permanent differences on growih and wool pruduction of sheep. II. Estimating crossbred effects for body weight at birth and weaning and heriatbility of weaning weight in sheep. Anim Breed Abst.57(1): 255 1988.
19 Özbey O, Akçan A: Morkaraman, Akkaraman ve Ivesi koyunlarının yarı entansif şartlardaki verim performarısı.ll. kuzularda büyüme ve yaşama gücü özellikleri. Veteriner liilimler Derg. 17(1): 57-66 2001.
20 Karataş Ş: Merinos x Morkaraman melezlerinin verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Veterinerlik ve Hayvancılık araştırma Grubu. Proje No: VHAG-510 1973.
21 Negi PR, Bhal PP. Garg RC: Factors affecting preweaning body weights in Gaddi sheep and its crosses. Anim Breed Abat. 55( 10): 188 1987.
22 Tızıkara C, Ghiboka O: Effect of ewe weight gain luring pregnaney type of birth, sew and ram breed on lamb performance. Anim Breed Abst, 58(11),7302 1989.
23 Harvey VVR: Alt sınıfları farklı deneme planında en küçük kareler analizi. Atatürk Üniversitesi Yayınlar. No: 494. Çev. V. Vanlı 1977.
24 Sharma BS, Yadav SBS. Barhat NK. Taneja AD: Faicıors influencing body weight and growth up to yer&rling in Magra and ils crosses with Soviet Merino and Corrredale sheep. Anim Breed Abst. 59(2).8313 1991.
25 Tuah AK, Baalı C: Reproductive performance preweaning growth rate and pre weaning lamb mortality of Djallonke sheep in Ghana. Anim Breed Abst. 54(1).317 1985.
26 Mali SL, Bhoite UY, Upase BT, Kakade DS: A note on effect of weight of ewe at service and lombing and gestotion period on the birth weight of lambs born Deccani sheep. Anim Breed Abst. 54(5),2207 1985.
27 Khan MA, Akhtar LA, Mohiuddin G, Khan GR: Enviromental factors influencing some profuction tra ts of Awassi sheep in Pakistan. Anim Breed Abst. 60(II),6980 1991.
28 Nivsarkar AE, Arora RL, Arora CI: Postweining performance of Russian Merino lambs under ser.iiarid tropical climate. Anim Breed Abst. 55( 10). 61891987.
29 KrizekJ, Jakubec V: Comparsion of reproductive and growth performance of varius types of crossbreeds between (he Iproved Valachian breed and prolific breeds C finns.ieep. Romanov sheeps. Anim Breed Abst. 55(3). 1531 1985.
30 Naikare BD, Killedar NS, Jagtab DZ, Deshmukh AP: Nongenetic factors affecting growth rate of post weaning age in Deccani and halfbreds with Merino and Dorset. Anim Breed Abst. 54(4): 2438 1987.