GÜRCÜ – TÜRK HALK GÖSTERİLERİ “BERİKAOBA, KEENOBA VE ORTA OYUNU” ÜZERİNE

Ülkelerin köklü geçmişleri, geleceğe bırakacakları mirasların habercisidir. Halk gösterileri o ülkenin gelenek-göreneklerine dair bizlere bilgi vermektedir. Makalede kökenini halkından alan Gürcü adetlerinden Berikaoba ve Keenoba; Türk Orta Oyunu üzerinde durulmaktadır. İnsanoğlu çeşitli eğlenceler göstererek, kimi zaman bunu içselleştirip ritüel haline getirerek kimi zamansa doğaçlama gerçekleştirdiği eylemleri adlandırma ihtiyacı hissetmiştir. Bu inançla Yaradandan yardım talep etmektedir. Bu yakarışı dua olarak, mizacı olan bir oyun veya dans olarak kendini göstermektedir. Yeni doğacak olan hayvanların daha sağlıklı, toprakların daha bereketli, havaların güzel ve yeni yılın uğurlu olması istenir. Mitolojik farklılıklara rağmen doğanın canlanması, doğum, ölüm ve yeniden varoluş vazgeçilmez bir gerçektir. Gürcistan’da çok meşhur olan Berikaoba ve Keenoba oyunları varlığını günümüzde de sürdürmektedir. Türkiye topraklarında var olan Orta Oyunu ise bir başka halk gösterisidir. Bu tarz eğlencelerin amacı insanları eğlendirirken o günün koşullarını ve ihtiyaçlarını bir nevi dile getirmektir. Oyunlarda alay etme, dalga geçme, küçümseme, aşağılama gibi eylemler kötü olsa da eğlenme, gülümseme, dans etme, paylaşma ve kaynaşma aslında iyi duygulardır. Her iki toplumunda halk gösterilerinin birer unsurları olan bu parçalar değerlerin toplamı olarak sergilenmektedir.

Georgian - Turkish Folk Shows on “Berikaoba, Keenoba and Orta Oyun”

The deep-rooted history of the countries is the harbinger of legacies they will leave for the future. Public demonstrations inform us about the traditions and customs of that country. This article is focused on Georgian Berikaoba and Keenoba with Turkish Orta Oyun. Mankind showed a variety of fun, sometimes internalized and ritualized, and sometimes felt the need to name the actions they improvised. He is seeking help from the creator with this belief. This call for prayer shows itself as a play or dance. The newborn animals are expected to be healthier, the land is more fertile, the weather is beautiful and the New Year is auspicious. Despite the mythological differences, the revival of nature, birth, death and re-existence are indispensable. Berikaoba and Keenoba games, which are very famous in Georgia, continue to exist today. Orta Oyun is another public demonstration that is existing in Turkey. The purpose of such entertainments is to entertain people and to express their needs and conditions. In the games: mocking, scorn, humiliation, such as the activities are bad though; fun, smile, dance, sharing and fusion are actually good feelings. These parts, which are elements of public demonstrations in both societies, are exhibited as sum of values.

PDF

___

http://astroblogi.com/

http://qartuliazri.reportiori.ge/inside.php?menuid=67&id=21917

https://ichgeorgia.wordpress.com/2015/03/04/berikaoba/

https://www.google.ru

https://tr.wikipedia.org/wiki/Orta_oyunu

https://www.beyaztarih.com/resimlerle-tarih/detay/5-soruda-geleneksel-turktiyatrosunun- onemli-kolu-orta-oyunu

https://www.edebiyatögretmeni.net/orta_oyunu.htm

Rukhadze, C. (2000). Gürcü halk gösterisi (Berikaoba-Keenoba). Tiflis,

Albayrak, N. (2007). Orta oyunu. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 33. Sayı, 400-402 s.

Gaprindaşvili, M. (2015). Gürcü “berikaoba” ve Türk “orta oyunu”. Literatura Çais Tanhlebit, 06.04.15,

İçyar, C. (2011). Köy seyirlik oyunları, orta oyunu ve Commedia Dell’ Arte oyunlarının ilişkilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.

İstoriani, Gürcistan’da Berikaoba Geleneği. 2017/. 14 Ocak,

Kariçaşvili, L. (2010). Khalkhuri dğetsasaulebi halk gösterileri. 8 Mayıs Blog Sayfası,

Konur, T. (1995). Orta Oyunu. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, sayı.12.

Kırcı, N. (1994). Orta oyunu ve Karagöz ile dekonstrüktivizm üzerine bir inceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon,

Memmedli, Ş. (2018). Gürcistan’da Türk edebiyatı (Başlangıç Dönemi). Fenomen Yayınları, Türkiye,

Memmedli, Ş. & Goca, G. (2008). XII. yüzyıl Gürcü şairi Şota Rustaveli ve Nevruz The 12th century Georgian poet Shota Rustavely and Nevruz. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of the Institute of Social Sciences Sayı Number 1, Bahar Spring 2008, 163-166 s.

Memmedova Gocaeva, G. & Memmedli, Ş. (2016). Borçalı'da Nevruz – Bahar – Çınar bayramı Nevruz – Spring – Sycamore Day In Borchaly. TURANSAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi, TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Cilt: 8/KIŞ, Sayı: 29,

Menabdişvili, M. (2018). Ayıların oynaşması, deve oyunu... Gürcü soylu ve köylülerin eğlence gelenekler. 03.05.18,

Nutku, Ö. (1970). Orta oyununda “yabancılaştırma” kavramı. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, sayı.1, ,

Sikharulidze, K. Kafkasiuri mitologia Kafkas mitolojisi. 5. Sayı.