DIŞAVURUMCU BİR İFADE ARACI OLARAK OTOPORTRE

Mısır ve Antik Yunan medeniyetlerine kadar uzanan bir geçmişe sahip olan portre bireyi en iyi anlatan, anlamsal ve biçimsel olarak ele alan bir plastik sanat alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Konu olarak insanı temel alan portre sanatı onu toplum içinde diğerlerinden ayıran özellikleri vurgulayan, kimliğini ön plana çıkaran belge niteliğindedir. Dışavurumcu bir ifade aracı olarak otoportre, konulu bu çalışmada, günümüz sanatında portre ve otoportrenin sanatçının öznelleştirdiği ve simgeleştirdiği çağdaş sanatta dışavuruma dayanan anlatımı çeşitli örneklerle irdelenmeye çalışılmıştır. Çünkü içsel duyguları, ruh durumlarını, portrede modelin yüzünden, otoportrede ise sanatçının kendi yüzünden yansıtmaya çalışması dışavurumcu sanatçıların vazgeçemedikleri konulardan biri olmuştur.

Self-Portrait as an Expressionist Tool for Representation

The history of portraiture dates to ancient Ancient Greek and Egyptian. It is the branch of the plastic arts that represents individuals the best and approaches them considering meaning and form. The theme of portraits is humans. They act as the documents that emphasize their distinguishing qualities and highlight their identities. This study examined self-portrait as an expressionist tool for representation and attempted to analyze portraiture in today’s art as well as the expressionist representation of selfportraits in modern art, which is subjectivized and symbolized by the artist. The researcher believes that this is a consistent theme used by expressionist artists to reflect inner feelings and psychological states through the faces of their models in portraits and through their own faces in self-portraits.

PDF

___

Akkuş, Y. (2011). Dışavurumculuk ve 1980 sonrası Türk resim sanatındaki yansımaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.

Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.

Artinger, K. (1999). Egon Schiele, Könemann. Cambridge, UK.

Ashton, D. (2001). Picasso konuşuyor, Çev. Mehmet Yılmaz, Nahide Yılmaz, Ankara: Ütopya Yayınevi.

Bahr, H. (1989). Dışavurumculuk, Çev: Doğan Şahiner, Kalın,

Bayl, F. (1997). Resimde dışavurumculuk modernizmin serüveni, Haz. Enis Batur, İstanbul.

Baykam, B. (1999). Maymunların resim yapma hakkı. Literatür Yayıncılık, İstanbul.

Beykal, C. (1988). Dışavurumculuk, Kalın Dışavurumculuk Sanat Seçkisi, sayı 7, 16-22.

Burgin, V. (1986). “The absence of presence: Conseptualism and postmodernizm”, The End of Art Theory: Criticism and Postmodernity, Macmillan: Basingstoke.

Compton, S. (1987). British art in the 20th century the modern movement, Royal Academy of Arts, London Presdel-Verlag, Munich.

Demirbulak, A. (2007). Çağdaş Türk resminde otoportreler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.

Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, (1997). Cilt:1, İstanbul: YEM Yayınları.

Ergüven, M. (2006), Aydınlıkta görmek, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Ergüven, M. (1996), Türk resminde otoportre, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Erzen, J. N.(2012). Çoğul estetik, Metis Yayınları, İstanbul.

Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze sanat, Çev. Göral Erinç Yılmaz, Karakalem Kitapevi Yayınları., İzmir.

Fritsch, M. (2004). Käthe Kollwitz zeichnung.Grafik.Plastik – E.A.Seemann – Germany.

Giderer, H. E. (1999). Ekspresyonizm ve şehir, Anadolu Sanat, sayı:7, Nisan, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, Eskişehir, s.52-66.

Hollingswort, M. (2009). Dünya sanat tarihi, Çev. Rengin Küçükerdoğan, Banu Ergüder, İstanbul: İnkılap Yayınevi.

İskender K. (1997). Portre, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 3. Cilt, İstanbul: YEM Yayınevi.

Kahraman, H. B. (1988). Ekspresyonizm kavramında temel sorunlara bir bakış, Kalın Dışavurumculuk Sanat Seçkisi, sayı;7, s.15-19.

Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü, Ütopya Yayınları, Ankara.

Leppert, R. (2002). Sanatta anlamın görüntüsü, çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.

Lynton, N. (2009). Modern sanatın öyküsü. (Dördüncü Basım). (Çev: Çapan, C. Ve Öziş, S.). İstanbul: Remzi Kitabevi.

Özkanlı, Ü. (2006). Sanat ve sanatçı bağlamında otoportre ve portre. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Richard, L. (1999). Ekspresyonizm sanat ansiklopedisi, çev. Beral Madra, Sinem Gürsoy, İlhan Usmanbaş, 3. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.

Sağlık, E. (2013). Görsel sanatlarda otobiyografik anlatımlar, Gazi Sanat ve Tasarım Dergisi, S.12, 103-114.

Salkur, A. A. (2014). Protest bir tavır olarak otoportre, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.

Sheppard, R. (1997). Alman dışavurumculuğu, „„modernizm serüveni‟‟, Haz.Enis Batur, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.

Steiner, R. (1997), Sanatçının benligi, Schiele, Çev. Ahu Antmen, Taschen, ABC Kitabevi Yayın ve Dağıtım A.Ş., İstanbul.

Tansuğ, S. (1987). Markus Lupertz Aya İrini‟de, Milliyet Sanat Dergisi, Sayı:178.

Thompson, J. (2014). Modern resim nasıl okunur: Modern ustaları okumak. Çev. Firdevs Candil Çulcu, Hayal Perest Yayınevi. İstanbul.

Uysal, A. (2009). Yüzün ötesi - Portre kurmak üzerine... Gazi Sanat ve Tasarım Dergisi, 4. Sayı, 107-122.

Wolf, N. (2005). Dışavurumculuk (ekspresyonizm), İstanbul: Remzi Kitabevi.

Woodal, J., Bond, A., Clark, H. J, Jordanova, L. & Koerner, J. L. (2005). The body of the artist, self portrait, London: National Portrait Gallery.