ALİ SUAVİ’NİN DİLCİLİĞİ

Dil, bir toplumun aynası gibi onun cevherini yansıtan bütün sosyo-kültürel özelliklerini hücrelerine sindirmiş, o toplumun mirasını yansıtan bir hazine gibidir. Bu bilinçledir ki Tanzimattan Cumhuriyete kadar aydınlarımızın en önemli araştırma konularından biri dil ve dilde sadeleşme eğilimi olmuştur. Tanzimat ile başlayan doğu-batı eski-yeni çatışmaları hayatın her alanında olduğu gibi dil, imla, alfabe konularında da kendini göstermiştir. Yazı ve konuşma dili, terimler meselesi Osmanlıca, Öztürkçecilik gibi tartışmalar da 1876’dan başlayarak Cumhuriyete kadar devam etmiştir. Bu yazıda, Türk tarihi ve edebiyatı açısından önemli bir şahsiyet olan Ali Suavi’nin Türkçeciliği ve bu bağlamda Türk dilinin sorunlarının iki asır önce nasıl ele alındığı ortaya konmaktadır.

Ali Suavi’s Linguistic View

Language is like a treasure that reflects the heritage of society that has absorbed into its cells all socio-cultural features that reflect its ore just like a community. It is conscious that one of the most important research topics of our intellectuals, as well as the Tanzimattan Republic, has tended to simplify the language and the language. The eastwest old-new conflicts that started with the Tanzimat have manifested themselves in language, imitation, and alphabet, as well as in every area of life. The discussions such as the language of writing and speaking, the terms ottoman in terms of terms, pure Turkish movement were continued from 1876 until the day of the Republic. In this article, the Turkishness of Ali Suavi, an important person in terms of Turkish history and literature, and the problems of the Turkish language in this context was discussed two centuries ago.

PDF

___

Akgün, M. Z. (1969). Son asrın Türk düşünürleri: IV Ali Suavi, Yeni Adam, Sayı: 820: 12-13.

Akyüz, Y. (1978). Okula gazete sokan öğretmen Ali Suavi ve günümüz eğitiminde benzer girişimler, Belleten, Sayı 167: 437-444.

Atay, F. R. (1942). Ali Suavi, Yeni Adam, Sayı 380: 9.

Atay, F. R. (1997). Başveren inkılapçı (Ali Süavi), Ankara: Cumhuriyet Gazetesi Yayınları.

Çelik, H. (1992). Çırağan hadisesi bir İngiliz tertibi midir? Tarih ve Toplum, Sayı 103: 42-48.

Danişmend, İ. H. (1942). Ali Suavi’nin Türkçülüğü. İstanbul.

Dizdaroğlu, H. (1958). Ali Suavi’de dil anlayışı, Türk Dili, Sayı 80: 374-380.

Doğan, İ. (1991). Türkçülük düşüncesinin önderi Ali Suavi ve bazı kalıp yargılar, Millî Kültür, Sayı 84:2-10.

Öksüz, Y. Z. (2004). Türkçenin sadeleşme tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 606.

Parlatır, İ. & Çetin N. (1999). Genç Kalemler Dergisi Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Polat, N. H. (2012). Tanzimat sonrası Türk kültür hayatından yansımalar, Ankara: Kurgan Edebiyat.

Suavi, A. (1869). Lisân ve Hatt-ı Türkî, Ulûm, Paris: c.2-3.