KÂŞGAR’IN ÜNLÜ OZANI ABDUREHİM HEYİT VE SANATI

Çok işlevli bir sanat olan ozanlık geleneğinin taşıyıcıları ozanlar, Türk kültürünün devamında ve gelişiminde esas rol oynamaktadırlar. Ses, söz, şiir, müzik, enstrüman gibi pek çok görevi birlikte yürüten ozanlar, tarih boyunca Türk halklarının özellikle yabancı kültürlerin içerisinde yaşayan Türk halklarının dil, edebiyat, müzik, folklor ve diğer kültürsanat değerlerinin taşıyıcıları ve halka sunucuları olmuştur. Bu cümleden Uygur Türklerinin, kültür varlıklarını devam ettirme ve geliştirme görevini büyük oranda ozanlar yapmaktadır. Günümüzde Uygurlar arasında ozanlık geleneğini sesiyle, sözüyle, dutarı ve çok işlevli sanatıyla büyük bir maharetle devam ettiren ozanlardan biri Abdurehim Heyit’dir. Türk kültürünün canlı bir şekilde varlığını devam ettirdiği, en doğudaki kültür ve medeniyet merkezi Kâşgar’da ozanlık geleneğini maharetle devam ettiren Abdurehim Heyit’i ve sanatını, sanat ve kültür insanlarına tanıtmak maksadıyla bu çalışma yapılmıştır.

Kashgar’s Eminent Bard Abdurehim Heyit and his Art

Bards, transferers of bardic tradition that is a multi-functional art, play the main role in persistence and evolution of Turkic culture. The bards who carry out a good number of tasks such as voice, speech, poetry, music, instrument together, have become the conveyers and representatives of language, literature, music, folklore and other cultural and artistic values of Turkic peoples, especially of those living in foreign cultures throughout history. That is the tasks to sustain and improve cultural properties of Uyghur Turks are fulfilled substantially by bards. Today, among the Uyghurs, one of the bards maintaining the bardic tradition with his own voice, speech, dutar and multifunctional art proficiently is Abdurehim Heyit. This study was carried out with the purpose of introducing Abdurehim Heyit who carries on bardic tradition skillfully in Kashgar, the easternmost cultural and civilization center, where Turkic culture continues its existence spryly, and his craft to people who are concerned with art and culture.

PDF

___

Arat, R. R. (1977). Kâşgar, İ.A. İstanbul, MEB Yayınları.

Donuk, A. (1985). Türk kültürünün Çin kültürüne tesiri, Doğu Türkistan’ın Sesi, S. 7, İstanbul.

Gömeç, S. Y. (2016). Uygur Türklerinin destanları ve kültürü hakkında özet, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi S. 7, Nevşehir.

Heyit, A. (2015). Dutarım-Uygur halk nakşeleri/müzikleri toplusu, Urumçi, Çin, İskender Medeniyet Şirketi Yayınları.

Heyit, A. Sunumu (2-4 Mayıs 2016). Giresun Üniversitesi, Özel Arşivimiz.

http://turkiyat.gazi.edu.tr/posts/view/title/abdurehim-otkur’un-olumunun-20.-yili-vemirsultan- osmanov’un-dogumunun-85.-yili-munasebetiyle-uluslararasiuygur- arastirmalari-konferansi-147326?siteUri=turkiyat bu adrese 05 Şubat 2018 erişildi.

http://www.uyghurcongress.org/tr/?p=31497 bu adrese 05 Şubat 2018 erişildi.

İnayet, A.  Uçkuncan, Ö. (2009). Uyğur xelq tarixiy qoşaqliri qamusi (Uygur Halk Tarihi Koşakları Kamusu), Ürimçi-Çin, Şincan Üniversiteti Neşriyatı.

Kasapoğlu, H. http://www.gokbayrak.com/dergi_oku.asp?id=30&sid=729 bu adrese 05 Şubat 2018 erişildi.

Ögel, B. (1955). Uygur Devletinin teşekkülü ve yükseliş devri, Ankara, TDK Yayınları.

Sümer, F. (1995). Eski Türk Elleri Uygurlar, Türk Dünyası Tarih Dergisi S. 98 , İstanbul.