Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Dış Politika Krizlerinde Karar Birimlerinin Siyasi Evren Algıları

Türkiye ile Yunanistan arasında 1923-2016 yılına değin 14 dış politika krizi yaşanmıştır. Kriz yönetimi-analizi açısından bakıldığında söz konusu krizlerin iki ülke arasındaki tekrarlayan uyuşmazlık-çatışmalardan kaynaklandığı görülür. İki ülke arasındaki uyuşmazlıklar teknik, hukuki, siyasi nitelikte olmakla beraber özünde egemenlik haklarını ilgilendirmektedir. Bu açıdan bakıldığında başta Lozan Barış Antlaşması olmak üzere ilişkilere zemin oluşturan ahdi hukukun güncel ilişkilerde bir denge kurduğu söylenebilir. Diğer yandan egemenlik hak ve çıkarlarını ilgilendiren konularda tarafların çatışma ve işbirliği sarkacında uzun soluklu çatışma ve krizler yaşaması siyasiler açısından olduğu kadar her iki ülke halklarının da birbirlerine önyargı ve öteki algısıyla bakmalarına yol açmaktadır. Bu bağlamda her iki ülke siyasi karar birimlerinin uyuşmazlıkların çözümüne dair algı ve ürettikleri politikalar önem kazanmaktadır. Bu çalışma ile Türkiye ve Yunanistan arasındaki krizlerde karar birimleri tespit edilmekte ve karar biriminin algısının krizler sırasındaki dış politika tercihlerine etkisi incelenmektedir. Türkiye ve Yunanistan arasındaki krizlerde siyasal sorumluluğu elinde bulunduran karar biriminin siyasi evreni algılama şekline göre uyuşmazlıklara ve çözüme ilişkin seçeneklere bakış da farklılaşmaktadır. Karar biriminin ortaya çıkış sürecinde liderlerin öncelikleri belirleyici olmakta ve bu liderlerin krizlere bakış açıları çatışmacı ya da barışçıl araçlara başvurmalarında ya da risk eğilimli/riskten sakınan bir karar alıp almamalarında etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Karar Birimi, , Siyasi Evren Algısı, , Türkiye, , Yunanistan, , Dış Politika Krizi

The Decision Units’ Perceptions of Political Universe During the Foreign Policy Crises Between Turkey and Greece

In the period 1923-2016 there had been 14 crisis between Turkey and Greece. Depending on crisis management-analysis these crisis are arised from protracted disagreement-conflicts. When these disagreements have techincal, legal, political chracateristics indeed they are also related with the sovereignty rights of the two countries. When viewed from this angle, foremost The Lausanne Peace Treaty and other contractual law lies at the basis of balance current relationships. On the other hand regarding the issues such as sovereignty rights and interests the crisis and the conflicts which take place among conflict and cooperation swing bring out prejudgement and other view from the angle of politicians as well as public. In this contex, political decision makers play a significant role to solve the disagreement regarding with perception and making their policies. This study determines decision units who play role between Turkey and Greece foreign policy crisis and analyse their perceptions effect on foreign policy choices during crisis between two countries. During the formation of decision unit leaders’ perception of their preferences play important role and their perpectives determine which strategies they will apply such as conflicting or peaceful and they also affect their risk taking/ non-risk taking decisions.

Keywords:

Decision Unit, Turkey, , Greece, , Foreign Policy Crisis, , Perception, , Political Universe,

PDF

___

Acar, Özgen “Simitis Altın Fırsatı Yakaladı”, Cumhuriyet, 25 Eylül 1996, s.10.
Aksu, Fuat. “Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sorunu ve Türkiye - AB İlişkileri”, Sertaç Hami Başeren (Y. Haz.), Doğu Akdeniz'de Hukuk ve Siyaset, A.Ü. SBF Yay., Ankara, 2013, ss.159-196.
_______. “Uyuşmazlık-Kriz Sarmalından Algı Değişimine Türkiye-Yunanistan İlişkileri”, Mustafa Kaymakçı ve Cihan Özgün (Ed.), Rodos ve İstanköy Türklüğü, RİOTKDD Yay., İzmir, 2014, ss. 55-90.
_______. “Türk Dış Politikası Krizlerinde Hükümetler, Cumhurbaşkanları ve Başbakanlar”, Uluslararası İlişkiler / International Relations, 15, no. 59, 2018, ss. 65-87.
Balcı, Ergun. “Çiller Türkiye İçin Tehlikedir”, Cumhuriyet, 13 Ocak 1997, s.9.
Batur, Nur. Yürekten Gülerekten Yürüdüm, Doğan Kitap, İstanbul, 2004.
Birand, Mehmet Ali. “Bizim Karamanlis ve Simitis’imiz Yok”, https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/mehmet-ali-birand/bizim-karamanlis-ve-simitis-imiz-yok-5222432 (04.06.2020).
Birand, Mehmet Ali. Diyet, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1985.
Bölükbaşı, Süha. Barışçıl Çözümsüzlük, İmge Kitabevi, Ankara, 2001.
Brecher, Michael. Crisis in World Politics: Theory and Reality, Pergamon Press, Oxford, 1993.
Çetiner, Yılmaz. “Atina Ankara’ya Tercih Edildi”, Cumhuriyet, 29 Nisan 1965, ss.1 ve 7.
Davutoğlu, Ahmet. Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, İstanbul, 2001.
Doğan, Yalçın. “Demirel: Başkomutan Benim!”, Milliyet, 7 Şubat 1996, s.13.
Dündar, Uğur. “Yunan politikacılar Atatürk’ün Büyük Zaferi ile Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ezikliğini yaşıyorlar!”, Sözcü, 16 Eylül 2020, https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/ugur-dundar/yunan-politikacilar-ataturkun-buyuk-zaferi-ile-kibris-baris-harekatinin-ezikligini-yasiyorlar-6039787/
Eralp, Yalım. Perdeyi Aralarken, Doğan Kitapevi, İstanbul, 2017.
George, Alexander L.. The ''Operational Code'': A Neglected Approach to the Study of Political Leaders and Decision-Making, Santa Monica, Calif.: RAND Corporation, RM-5427-PR, 1967. As of May 12, 2020: https://www.rand.org/pubs/research_memoranda/RM5427.html (13.05.2020)
Güldemir, Ufuk. Texas-Malatya, Tekin Yayınevi, İstanbul, 1992.
Gürün, Kamuran. Bükreş-Paris-Atina Büyükelçilik Anıları, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1994.
Hermann, Charles. “International Crisis as a Situational Variable”, in James N. Rosenaou (ed.) International Politics and Foreign Policy, Free Press, New York, 1969. ss. 409-421.
Hermann, Margaret G. and Charles F. Hermann, “Who Makes Foreign Policy Decisions and How: An Empirical Inquiry”, International Studies Quarterly, Vol. 33, No. 4, Dec., 1989. ss. 361-387.
Keçecioğlu, D. “Bu Bir Milli Davadır”, Cumhuriyet, 2 Mayıs 1965,1
Lake, David A. and Robert Powell, “International Relations: A Strategic-Choice Approach”, in David A. Lake and Robert Powell (eds), Strategic Choice and International Relations, The Princeton University Press, Princeton: 1999. ss. 3-38.
Lord, Carnes. The Modern Prince: What Leaders Need to Know Now, Yale University Press, London, New Haven, 2003.
Öymen, Onur. Zor Rota, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2017..
Sağlamer, Kayhan. Kıbrıs Harekâtı, Bir Başbakanın Doğuşu, 3.Cilt, Belge Yayınları, İstanbul 1987.
Şıhmantepe, Aydın. “Kardak Krizi Sürecinin Kriz Yönetim Prensipleri Açısından İncelenmesi”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt:9, Sayı:17, 2013, ss. 127-155.
_______. Türk Dış Politikasında Bir Lider Süleyman Demirel: Dış Politika Kriz Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Cinius Yayınları, İstanbul, 2019.
Toker, Metin. Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973): İnönü’nün Son Başbakanlığı, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1992.
Turgut, Hulusi. Güniz Sokağı, ABC Ajansı Yayınları, İstanbul, 1987..
Üçbaş, Ümran. “Neoklasik Realizm ve Türkiye de Dış Politikanın Süreçsel Analizi”, Yıldız Teknik Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2020.
Ülman, A. Haluk. “1974 Müdahalesi ve Cenevre Konferansı”, Prof. Dr. Ahmet Şükrü Esmer’i Anma Günü Çerçevesinde ‘Kıbrıs Sorunu’ Paneli, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara, 2009. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/41794/KIBRIS%20SORUNU%20PANEL.pdf?sequence=1&isAllowed=y (30.05.2020)
“’Akbulut’dan Gümülcineli Türklere Gelin Çorbamızı Paylaşırız’”, Cumhuriyet, 09 Şubat 1990, s.11.
“Adalara Çıkarım”, Milliyet, 8 Haziran 1994, s.1.
“Cumhuriyet’in Büyük Teşebbüsü”, Cumhuriyet, 2 Mayıs 1965, s.1.
“Davutoğlu: Türkiye ve KKTC'ye Doğu Akdeniz Kapatılamaz”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/davutoglu-turkiye-ve-kktcye-dogu-akdeniz-kapatilamaz , (20.05.2020).
“Erdoğan: ‘Doğu Akdeniz'de Prensibimiz 'Win Win' Esasına Dayalı, Kaynakları Paylaşmasını Biliriz’”, http://www.arti392.com/dunya/erdogan-dogu-akdeniz-de-prensibimiz-win-win-h25740.html, (20.05.2020).
“Kıbrıs Sorununu Tarihe Gömelim”, https://www.aa.com.tr/tr/arsiv/kibris-sorununu-tarihe-gomelim/268827 , (03.05.2020).
“Kopenhag'da Soluk Kesen Diplomasi”, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kopenhagda-soluk-kesen-diplomasi-38437799 , (15.12.2019).
“Mısır, Yunanistan, Rum Yönetimi Zirvesi”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/misir-yunanistan-rum-yonetimi-zirvesi (20.05.2020).
“Papandreou’nun İstifası İçin Kampanya Açıldı”, Milliyet, 12 Ağustos 1964, s.1.
“Yunanistan Başbakanı Samaras: Türkiye Rumları Taciz Etmekten Vazgeçmeli”, http://www.diken.com.tr/yunanistan-basbakani-samaras-turkiye-rumlari-taciz-etmekten-vazgecmeli/, (03.05.2020).
“Yunanistan’la Diyalog Kurmak İstiyoruz”, Milliyet, 7 Aralık 1984, s.5.
“Yurtdışı Edilen Yunan Uyruklu Rumlar Atina’da Dün Bir Nümayiş Yaptılar”, Cumhuriyet, 12 Temmuz 1964, s.1 ve 7.