33 Numaralı Şer‘iyye Siciline Göre Manastır Şehri

Osmanlı tarihi incelemelerinde önemli bir ehemmiyeti olan Şer‘iyye Sicilleri gerek ictimai, gerek iktisadi, gerek idari ve gerekse de hukuki konularda eşsiz kaynaklar arasında yer almaktadır. Kadı sicili, sicillat-ı şer‘iyye, kadı defteri, sicil-i mahfuz veya sicil olarak da bilinen Şer‘iyye Sicilleri, tarih araştırmalarında birincil el kaynak özelliği taşımaktadır. Evlenme, boşanma, hırsızlık, eşkıyalık, hukuki ve idari yapının işleyişi, şehirlerin yerleşim yerleri ve mimari tarihi, esnaf teşkilatı, narh, para arzı ve ticaret gibi konuları içerdiğinden sicillerin önemi tartışılmaz bir gerçektir. Bu durumdan hareketle Manastır şehrinin sosyal, idari ve ekonomik durumu, 33 Numaralı Manastır Şer‘iyye Sicili çerçevesinde incelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, , Manastır, , Mahkeme, , Şer‘iyye Sicili

Manastir City According to the Sharia Record no: 33

Sharia Records, which have an important importance in Ottoman historical studies, are among the unique resources in both economic, economic, administrative and legal issues. Kadi registers, registers of registers, also known as kadi registers, registers of registers or registers, are the primary sources of hand in historical researches. Marriage, divorce, theft, banditry, the functioning of the legal and administrative structure, settlements and architectural history of cities, artisans organization, narh, money supply and trade issues, such as the importance of records is an indisputable fact. With this in mind, we tried to bring our work on the social, administrative and economic situation city of the monastery into consideration by examining the Monastery Sharia Register No 33.

Keywords:

Ottoman Empire, , Monastery, , Court, , Sharia Register,

PDF

___

AKGÜNDÜZ, Ahmet, “İslam Hukukunun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki: Şer‘iye Mahkemeleri ve Şer‘iye Sicilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 14 (Ekim), Konya 2009, s. 13-48.
AKYILMAZ, Bahtiyar, “Osmanlı Devleti’nde Merkezden Yönetimin Taşra İdaresi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 4 (Aralık), Konya 1999, s. 127-156.
AYDIN, M. Akif, “Ceza”, DİA, C. 7, İstanbul 1993, s. 478-482.
BARDAKOĞLU, Ali, “Hırsızlık”, DİA, C. 17, İstanbul 1998, s. 384-396.
BARDAKOĞLU, Ali, “Katil”, DİA, C. 25, İstanbul 2002, s. 45-48.
BİRTEK, Fatih, “Kasten Öldürmeye Teşebbüs ve Kasten Yaralama Suçlarının Manevi Unsur Bakımından Ayırt Edilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 58, S. 2 (Nisan), Ankara 2009, s. 231-279.
BÜLBÜL, Sevil, “Manastır Şehri’nde Günümüzde Ayakta Olmayan İki Cami”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S. 38, Yaz 2013, s. 15-28.
CİVELEK, Gökhan, “XVII. Yüzyıl Ortalarında Elit Bir Kadın Terekesi: Manastırlı Aişe Hatun”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 54 (Yaz), Erzurum 2015, s. 241-260.
ÇAYIRLI, Necati, “Osmanlı İdaresinde Manastır”, Türk Kültürü Dergisi, S. 458 (Haziran), Ankara 2001, s. 371-376.
ÇELİK, Kürşat, “565 Numaralı Karahisar-ı Sahib Şer‘iyye Sicili’nin Tanıtımı ve Fihristi 1839-1840 (H. 1255-1256)”, Turkısh Studies Internatıonal Academıc Journals, C. IV, S. 3 (Nisan), Ankara 2009, s. 550-582.
DEMİRTAŞ, Mehmet, Osmanlı’da Fırıncılık (XVII. Yüzyıl) İstanbul Örneği, Atıf Yayınları, Ankara 2014.
DULUM, Sibel, Osmanlı Devleti’nde Kadının Statüsü, Eğitimi ve Çalışma Hayatı (1839-1918), Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Cezmi Karasu, Eskişehir 2006.
DURAN, Alev ve ÇAKMAKKAYA, Beste, “Manastır’ın Unutulmaz Günleri ve Manastır Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 96 (Eylül), İstanbul 2019, s. 417-427.
ERKAL, Mehmet, “Cizye”, DİA, C. 8, İstanbul 1993, s. 42-45.
GENÇ, Mehmet, “Mukataa”, DİA, C. 31, İstanbul 2006, s. 129-132.
GÜNAY, Mehmet ve AKBEL, Mustafa, “40 Numaralı Şer‘iyye Siciline Göre 18. Yüzyıl Ortalarında Manastır Şehri Sakinleri”, Balkan Tarihi C. 1, edt. Zafer Gölen, Abidin Temizer, Osmanlı Mirası ve Türk Kültürünü Araştırma Derneği Yayınları, Burdur 2016.
HINZ, Walter, İslam’da Ölçü Sistemleri, çev. Acar Sevim, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1990.
İNALCIK, Halil, “Cizye”, DİA, C. 8, İstanbul 1993, s. 45-48.
İŞBİLİR, Ömer, “Nüzül”, DİA, C. 33, İstanbul 2007, s. 311-312.
JELAVICH, Barbara, Balkan Tarihi 18. Ve 19. Yüzyıllar, (C. 1), Küre Yayınları, İstanbul 2009.
KARTA, Nurullah, “Manastır Şehrinin Sosyal ve Ekonomik Durumu (1482-1615)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. VIII, S. 41 (Aralık), Samsun 2015, s. 458-470.
KOÇAK, Zülfiye, “1017 (M. 1608-1609) Tarihli Ayntab Şer‘iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C. I, S. 3 (Yaz), İstanbul 2012, s. 172-199.
KOÇAK, Zülfiye, “14 Numaralı Şer’iyye Sicil Defterine Göre Vidin’de İdari, Ekonomik ve Sosyal Yapı”, Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, C. X, S. 4 (Aralık), Ankara 2018, s. 1566-1591.
KOÇAK, Zülfiye, Manastır’da Hukuk ve Adalet Uygulamaları (1700-1730), Gece Akademi Yayınları, Ankara 2019.
MURATDAĞI, Muhammed, 168 Nolu Vidin Şer‘iyye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Hava Selçuk, Kayseri 2015.
ÖZCAN, Abdulkadir, “Martolos”, DİA, C. 28, İstanbul 2003, s. 65.
PAMUK, Bilgehan, “XV-XVI. Yüzyıllarda Trabzon Sancağı’nda Martoloslar”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, C. XIV, S. 14 (Haziran), Ankara 2003, s. 185-216.
SAHİLLİOĞLU, Halil, “Avarız”, DİA, C. 4, İstanbul 1991, s. 108-109.
SAKİN, Orhan ve DEMİRBAŞ, Uğurhan, Makedonyada’ki Osmanlı Evrakı, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 1996.
SERTOĞLU, Mithat, Osmanlı Tarihi Lügatı, Enderun Kitabevi, İstanbul 2013.
TÜRKHAN, M. Sait, “Celep”, DİA, C. 1, İstanbul 2006, s. 255-257.
UĞUR, Yunus, “Şer‘iyye Sicilleri”, DİA, C. 39, İstanbul 2010, s. 8-11.
USLU, Rifat, “İslam Hukukunda Suç ve Ceza Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. XVIII, S. 37 (Nisan), Samsun 2015, s. 1049-1063.
ÜNAL, Mehmet Ali, Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Fakülte Kitabevi, Isparta 2014
ÜNLÜ (SARI), Mucize, Manastır Vilayetinin İdari ve Sosyal Yapısı (1873-1912), On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Emin Yolalıcı, Samsun 1996.
YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Vakıf”, DİA, C. 42, İstanbul 2012, s. 479-486.
YILDIRIM, Fatma, S 12 Numaralı Sofya Şer‘iyye Sicili’nin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. İsmail Kıvrım, Gaziantep 2017.