Obsesif Kompulsif Bozukluğu Olan Bireylerde Din ve Maneviyatın Hastalık Sürecindeki Etkisi Üzerine Nitel Bir Çalışma

Bu makale din ve maneviyat olgularının OKB'li bireylerin hastalık sürecindeki etkisini ortaya koymaya çalışan araştırma sonuçlarına değinmiştir. Nitel araştırma bulgularından elde edilen veriler ışığında oluşturulan OKB’li bireylerin sınıflandırılması ile ortaya çıkan bazı prototipleri kişilerin bu olguları ne şekilde anlamlandırdığı ve sorunları ile başa çıkmasına katkı sağladığını açıklamaktadır. Makale, Obsesif Kompulsif Bozukluk (Saplantı/Zorlantı Bozukluğu) ile ilgili tıbbi literatürü, devamında ise bu hastalığın dini ve manevi boyutunu teorik ve pratik çerçevede ele almıştır. Teorik bilgiye bu kapsamda araştırmanın sonuç kısmını anlamlandırmaya yardımcı olmak hasebiyle makalede yer vermenin gerekli olduğu görülmüştür. Pratik çerçevede ise makalede, katılımcıların araştırmada kullanılan 6 açık uçlu anket sorusuna verdikleri cevapların nitel veri analizi olan betimsel analize göre elde edilen bulguları yer almaktadır. Bu araştırmada, bireylerin rahatsızlık ile baş etme yöntemlerine göre konu çerçevesinde sınıflandırılan hangi dini manevi prototipe girdiği konusunda bilgi verilmiştir. Bu prototipler araştırmadan elde edilen veriler bağlamında oluşturulmuş olup, ruhsal tekâmülcüler, mukayeseli şükürcüler, teslimiyetçiler ve imtihana bağlananlar olarak sınıflandırılmıştır. Ankara Numune Hastanesi Psikiyatri Kliniği ve Ankara ili içerisindeki OKB tanısı almış 50 kişi üzerinde yapılan araştırma sonucunda ortaya çıkan verilerin analizi, din ve maneviyat olgusunun kişilere büyük oranda “tedavi sırasında kişiyi manevi açıdan güçlendirmeye” yönelik olumlu katkı sağladığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Obsesyon, Kompulsiyon, Din, Maneviyat, Prototip.

A Qualitative Study on the Effect of Religion and Spirituality on the Disease Process in Individuals with Obsessive Compulsive Disorder

This article addressed the results of the research that tried to reveal the effect of religious and spiritual phenomena on the disease process of individuals with OCD. Some prototypes created by the classification of individuals with OCD in the light of the data obtained from qualitative research findings explain how people make sense of these phenomena and contribute to coping with their problems.The article discussed the medical literature on Obsessive Compulsive Disorder (Obsessive/Compulsive Disorder) and then the religious and spiritual dimension of this disease in a theoretical and practical framework. In this context, it was seen that it was necessary to include theoretical knowledge in the article in order to help make sense of the result part of the research. In the practical framework, the findings obtained from the descriptive analysis, which is the qualitative data analysis of the answers given by the participants to the 6 open-ended questionnaire questions used in the research, are included in the article. In this research in the article, information is given about which religious and spiritual prototype individuals enter according to their methods of coping with discomfort. These prototypes were created in the context of the data obtained from the research and were classified as spiritual evolutionists, comparative thankfulness, surrenders and test takers. The analysis of the data obtained as a result of the research conducted on 50 people diagnosed with OCD in Ankara Numune Hospital Psychiatry Clinic and Ankara province shows that the phenomenon of religion and spirituality contributes positively to people in order to "strengthen the person spiritually during treatment".

Keywords:

Psychology of Religion, Obsession, Compulsion, Religion, Spirituality, Prototype.,

PDF

___

Abramowitz, Jonathan S. – Taylor, Steven vd. “Obsessive-Compulsive Disorder.” The Lancet 374/9688 (2009), 491–499. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(09)60240-3.
American Psikiyatri Birliği. Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması Ve Sınıflandırılması El Kitabı. çev. Ertuğrul Köroğlu. Hekimler Yayın Birliği (Yeniden gözden geçirilmiş dördüncü baskı (DSM-IV-TR)), 2000.
Amil, Osman. Dini İçerikli Obsesif Kompulsif Davranışların Sosyodemoğrafik Açıdan İncelenmesi Ve Vesvese İlişkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
Apaydın, Halil. “Ruh Sağlığı‐Din İlişkisi Araştırmalarına Bir Bakış.” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/2, (2010), 59-77.
Arıcı, Asude.“Ergenlerde Dini Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua.” Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. 529-557. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2006.
Ayverdi, İlhan. Kubbealtı Lugatı: Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C.1, 2005.
Ayten, Ali. Din Ve Sağlık, Kavram Kuram Ve Araştırma, Marmara Akademi Yayınları, 2018.
Bayraktar, Erhan. “Obsesif Kompulsif Bozukluk.” Psikiyatri Dünyası, S. 1, (1997).
Başbakkal Zümrüt. “Spiritüalite ve Hemşirelik.” 3. Uluslararası 10. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, (2005).
Cimete Güler. Yaşam Sonu Bakım. Nobel Tıp Kitabevi, 2002.
Erkmen, Hüsnü. “Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB-Takıntı Hastalığı) Nedir?.” NP Hastanesi Sağlık Rehberi. (2019). https://npistanbul.com/obsesif-kompulsif-bozukluk-okb-takinti-hastaligi
Freud, Sigmund. “Obsessive Acts and Religious Practices.” Freud On Sex And Neurosis. ed. S Katz. Art And Science Press, 1907.
Göcen, Gülüşan. Şükür Ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir Alan Araştırması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
Hayta, Akif. “İbadetler Ve Ruh Sağlığı Dini Pratikler ile Psiko-Sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma.” Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. 137-139. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2006.
Himle, J. A.- Chatters, R. J. “Religious İnvolvement And Obsessive Compulsive Disorder Among African Americans And Black Caribbeans,” Journal Of AnxietyDisorder, 2011.
Karabulut, Cafer. Elazığ Yöresinde Çocuk Ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluğun Görülme Sıklığı Ve Sosyodemografik Değişkenlerle İlişkisi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı, Uzmanlık Alan Tezi, 1998.
Keçe, Cem. “Suçluluk Duygusu.” Hürriyet Gazetesi, (12.05.2013), https://www.hurriyet.com.tr/sucluluk- duygusu-23256190.
Kırbaşoğlu, Hayri. “İlmihal Dindarlığının İmkânı Üzerine.” İslamiyât Dergisi (Nisan 2009), 109-124. Bkz. http://islamiyatdergisi.blogspot.com/2009/04/ilmihal-dindarlgnn-imkan-uzerine-m.html.
Kimter, Nurten.“Dini İnanç, İbadet Ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma.” Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. 217-249. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2006.
Koç, Bozkurt. “Dinsel Bir Yaklaşımla Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu.” EKEV Akademi Dergisi 6/10, (2002), 29- 144.
Koenig, Harold G. “Religious Attitudes and Practices of Hospitalized Medically İll Older Adults.” Int J Psychiatry Med, C. 13, 1998.
Koyuncu, Ahmet. Takıntı… Kuruntu, Vesvese Obsesif Kompulsif Bozukluk. İstanbul: Liman Yayınları, 2. Basım, 2012.
Köroğlu, Ertuğrul vd. Obsesif-Kompulsif Bozukluk. Ankara: Medikomat Yayınları, 1995.
Peters Florian S. “When Prayer Fails: Faith Healing, Children And The Law.” Oxford University Press, Inc., 2008.
Rady, A.- Salama, H.-Wagdy, M.- and Ketat, A. “Religious Attitudes in Adolescents With Obsessive Compulsive Symptoms OCS and Disorder OCD.”Global Journal Of Health Science, 2012.
Şahin, Ahmet Rıfat. “Obsesif Kompulsif Bozukluk.” Psikiyatri Temel Kitabı I. ed. Cengiz Güleç– Ertuğrul Köroğlu. Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 1997.
Tükel, Raşit. “Obsesif Kompulsif Bozukluk, Beden Dismorfik Bozukluğu ve Hipokandriyazis: Spektrum Bozuklukları Kavramı ve Fenomonolojik Açıdan Bir Yaklaşım.” Bilimsel Çalışmalar Özet Kitabı. 34. İzmir: (29 Eylül/3 Ekim 1998).
Tükel, Raşit vd.. “Impact of Obsessive-compulsive Disorder Comorbidity on the Sociodemographic and Clinical Features of Patients with Bipolar Disorder”. Comprehensive Psychiatry 51/ 3 (Mayıs- Haziran 2010), 293-297. http://dx.doi.org/10.1016/j.comppsych.2009.07.006.
Yağcı, Hanife Yıldız. Saplantılı Dini Davranışlar. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı Ve Din Psiko-Sosyal Uyum Ve Dindarlık. Karahan Kitabevi, 2007.
Yılmaz Beyzanur. Dini Başa Çıkma Düzeyinin Takıntılı Davranışlarla Baş Etme İle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
Zayman, Esra.“DSM-V’te Obsesif Kompulsif Bozukluk.” Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 41/2 (2016), 360-362.