Toplumsal boyutlarıyla Osmanlı Devleti‟nde Heterodoks Ermeniler [XIX. Yüzyıl]

Ermeni toplumundaki Katolikleşme süreci, Ermenilerin XII. yüzyılın başlarındaRoma Katolik Kilisesi ile Haçlı Seferleri sırasında karşılaşmaları ile başlamıştır.Protestanlaşma ise XIX. yüzyılda Amerikan Misyoner Meclisi nin İstanbul daki çalışmalarından sonra gündeme gelmiştir. İstanbul un 1453 te Osmanlılar tarafı ndan fethedilmesiyle Türkler, Ortodoks Ermenilerle birlikte yaşamaya başlamış,1461 de Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul Ermeni Patrikhanesi nin kurulmasından sonra devletin dînî sistemi gereği, kiliseler arasında denge kuru lmuştur. Ancak özellikle XIX. yüzyılda Batılı devletlerin de etkisiyle Ortodoks E rmeni Kilisesi, heterodoks gruplara ayrıla rak çözümlenmesi gereken bir meselehaline gelmiştir.

Heterodox Armenians in Ottoman empire By social dimensions [19th Century]

The p rocess of Catholicism in Armenian, beginning in the 12th century, Arm e- nians came into contact with the Roman c hurch through their ties with the Cru- saders in Cilicia. The beginning of Armenian Protestantism is traced back to the19th century missionary activities of the American Board of Missions. AfterCon stanti nople fell to the Ottoman Turks in 1453, the patriarchate came to caremore directly for all the Orthodox living in the Ottoman Empire. In 1461 establi shed as the Armenian Patriarch. In the religious system of government was anoutcome of the fact th at Sultan made no distinction between church and co mmunity, often lent the weight of its authority to maintain the integrity of thechurch. However, especially in 19th century, the influence of the western states,Orthodox Armenian grouped heterodox, has b ecome a problem to be solved.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri (BOA)
» Cevdet Adliye, 64/ 3869; 59/ 3572
» Cevdet Adliye, 53/ 3181
» Cevdet Adliye, 59 / 3572
» Cevdet Adliye, 69/ 4138
» Cevdet Adliye, 7/ 486
» Cevdet Dâhiliye, 138/ 6898
» Cevdet Hariciye, 83/ 4111
» Cevdet Hariciye, 99/ 4935
» Divân -ı Hümâyûn, 114/ 45/ 1
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 13/ 18
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 150/ 12
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 158 / 99
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 40/ 38
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 41/ 39
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 55/ 5
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 56/ 48
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 56/ 51
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 61/ 81
» Hariciye Mektub -i Kalemi, 95/ 47
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48038
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48038/B
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48042
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48043
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48044
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48044/A
» Hatt-ı Hümâyûn, 1235/ 48050
» Hatt-ı Hümâyûn, 1294/ 50241
» Hatt-ı Hümâyûn, 1333/ 51994
» Hatt-ı Hümâyûn, 1333/ 52025
» İrade Mesâil -i Mühimme, 34/ 967
» Sadaret Mektub -i Kalemi, 178/ 31
» Sadaret Mektub -i Kalemi, 193/ 41
» Sadaret Mektub -i Kalemi, 21/ 78
» Sadaret Mühimme Kalemi, 1/ 14 Diğer Kaynaklar
» ADALIAN, Rouben Paul, Historical Dictionary of Arm enia , USA 2010 .
» Ahmed L ütfî Efendi, Tarih -i Lütfî, Dersaadet 1291 .
» Ahmed Lütfî Efendi, Vakanüvis Ahmed Lütfî Efendi T arihi, Hzr: Münir Aktepe, Ankara 1989 .
» AKÇAM, Taner, Türk Ulusal Kimliği ve Ermeni Sorunu , İstanbul 2001 .
» ARTINIAN, Vartan, Osmanlı Devleti‟nde Ermeni Anayasasının Doğuşu (1839 -1863), Çev: Zülal Kılıç, İstanbul 2004 .
» ASLAN, Kevork, Armenia and The Armenians, USA 2005 .
» BARDAKJIAN, Kevork, The Rise of the Armenian Patriarchate of Constantinople‟ In Christi- ans and Jews in the Ottoman Empire: The Functioning of a Plural Society, Editors: Ben- jamin Braude and Bernard Lewis, USA 1982 .
» BROOKES, Ian, Chambers Concise Dictionary, India 2007 .
» CHAMICH, Michael, History of Armenia , Ermeniceden İngilizceye Çeviren: Johannes Avdall, Calcutta 1827 .
» CHRONENSIS, Moses, Mosis Chore nensis Historiae Armenicae Libri, Ed: William Whiston, George Whiston, Lo n don 1736 .
» CURTI, Merle, American Philantrophy Abroad , USA 1988 .
» ÇARKCIYAN, Yervant Gomidas, Türk Devleti Hizmetin de Ermeniler, İstanbul 2006 .
» ÇETİN, İsmigül, İngiliz Misyonerlik Faa liyetlerinin Ermeni Milliyetçiliğine Etkisi ve Grego r- yen - Protestan Ermeni Çatışması‟, Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler Sempozyumu , Kayseri 2009 .
» DABAĞYAN, Levon Panos, Türkiye Ermenileri Tarihi, İstanbul 2005 .
» DADOYAN, Seta B., The Armenians in the Medieval Islamic World , USA 2013 .
» DE TOURNEFORT, Joseph Pitton, Tournefort Seyaha tnamesi, Editör: Stefanos Yerasimos, İstanbul 2005 .
» DURBIN, John Price, Observations in The East, USA 1845 .
» EMBER, Melvin - EMBER, Carol R., Countries And Their Cultures, USA 2001 .
» GARDNER, James, Faiths of The World , New Montana 2003 .
» GHAZARIAN, Jacop G., The Armenian Kingdom of Armenia , England 2001 .
» GROVES, John, A Greek and English Dictionary, Boston 1839 .
» GÜRÜN, Kamuran, Ermeni Dosyası, Ankara 1983 .
» HOVANNISIAN, Richard G., The Armenian Genocide: Cultural and Ethical Legacies , USA 2008 .
» KAŞGARLI, Mehlika Aktok, Kilikyaya Tâbî Ermeni Ba ronluğu , Ankara 1990 .
» KOÇAŞ, M.Sadi, -Ermeni İliṣkileri, Ankara 1970 .
» KURKJIAN, Vahan M., A History of Armenia , USA 2008 .
» KÜÇÜK, Abdurrahman, Ermeni Kilisesi ve Türkler, A n kara 2003 .
» KÜLEKÇİ, Cahit, İslam Tarihinde Ermeniler ve Ermenistan Fetihleri, İstanbul 2012 .
» LAÇİNER, Sedat, Türkler ve Ermeniler, Ankara 2005 .
» LEEZENBER, Michiel - KANIE, Mariwan , Governing Islam by Tribes And Constitutions: British Mandate Rule in Iraq‟, Colonial and Post-Colonial Governance of Islam: Continuities and Ruptures, Editors: Marcel Maussen -Veit-Michael Ba der,Annelies Moors, Amsterdam 2011 .
» LIBARIDIAN, Gerard J., Modern Armenia: People, Na tion , State, USA 2007 .
» MACBEAN Alexander- JOHNSON, Samuel, A Dictionary of Ancient Geography, London 1773.
» MALKOÇ, Mustafa Numan, İstanbul‟daki Protestan Kiliseler, İstanbul 1999 .
» MARAŞLI, Recep, Ermeni Ulusal Demokratik Hareketi ve 1915 Soykırımı, İstanbul 2008 .
» Mehmet Atâullah Efendi, Şânizâde, Şânizâde Tarihi, Thk: Ziya Yılmazer, İstanbul 2008 .
» MINAHAN, James, Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States, USA 1998 .
» MOOSA, Matti, Extremist Shiites: The Ghulat Sects, USA 1988 .
» MURPHY, Arthur, The Works of Cornelius Tacitus, Ph i lidelphia 1818
» NERSESSIAN, Vrej, Armenia , England 1993 .
» ONAT, Hasan, Yirminci Asırda Şiilik ve İran İslam Devrimi‟, Milletlerarası Tarihte ve Gün ümüzde Şiilik Sempozyumu , İstanbul 1993 .
» OSTROGORSKY, Georg, Bizans Devleti Tarihi, Trc: Fi kret Işıltan, Ankara 1999 .
» ÖZDOĞAN, Günay Göksu, Türkiye‟de Ermeniler, İsta n bul 2009 .
» PAMUKCİYAN, Kevork, Ermeni Harfli Türkçe Metinler, İstanbul 2002 .
» SEYFELİ, Canan, İstanbul Ermeni Patrikliği, Ankara 2005 .
» SMITH, Anthony David, Closen Peoples: Sacred Sources of National Identity, USA 2003 .
» STEPANYAN, Hasmik A., Ermeni Harfli Türkçe Kitaplar ve Süre li Yayınlar Bibliyografyası (1727 - 1968), İstanbul 2005 .
» SVAJIAN, Stephen G., A Trip Through Historic Armenia , USA 1977 .
» ŞAHİN, Gürsoy, Osmanlı Devleti'nde Katolik Ermeniler, İstanbul 2008 .
» THOMAS, Joseph, The Universal Dictionary of Biography and Mythology, USA 2009 .
» TRACY, Joseph, History of American Board of Commissioners for Foreign Missions, USA 1842 .
» TÜMER, Günay - KÜÇÜK, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ankara 1993 .
» ÜNAL, Ahmet, Hititler ve Etiler, Münih 1999 .
» WOLLONS, Roberta Wollons, American Philantro phy and Women‟s Education Exported: Missionary Teachers in Turkey‟, Women and Philanthropy in Education , Editor: Andrea Walton, USA 2005 .
» YILDIRIM, Suat, Mevcut Kaynaklar Göre Hıristiyanlık, İzmir 2005 .