İbn Haldûn‟un tespitlerine göre memlük Devleti yargı sistemi

İbn Haldun Memlük Döneminde 1384 -1406 yılları arasında çeşitli kereleratanmak suretiy le altı defa başkadılık görevini ihdas etmiştir. İbn Haldun başk adı olarak atanınca Memlük adlî teşkilatının büyük bir yozlaşmayla yüz yüze old uğunu görmüş ve bu kötü durumu ıslah etmek için bir takım teşebbüslerde b ulunmuştur. Onun mevcut yapıyı ıslah yön ündeki bu çabaları yerleşik düzeni rahatsız etmiş ve İbn Haldun çeşitli engellemelerle karşılaşmıştır. Elinizdeki bumakale İbn Haldun un otobiyografik eseri et-Tarif ten yola çıkarak, İbn Haldun unbaşkadılık yaptığı dönemi, bu dönemin özelliklerini ve İb n Haldun un konuyla ilgili değerlendirmelerini ele almaktadır.Anahtar kelimeler:

What Ibn Khaldun saw: The judiciary of Mamluk Egypt

Ibn Khaldun had served six times as the chief judge in the Maml uk Periodbetween the years 1384 -1406. Once appointed chief judge he saw the corru ption of the Mamluk Legal Administration and attempted a number of improv ement to rehabilitate the poor condition. His attempts disturbed the existingstructure and Ibn Khal dun faced various obstacles. This article has examinedthe period of Ibn Haldun s chief judge, the features of this period and Ibn Kha ldun s assessments takes place on the subject based primarily on his autobiog- raphic book (et-Tarif).

PDF

___

» Escovitz, Joseph H., The office of qâdî al-qudât in Cairo under the Bahrî Mamlûks, Berlin, 1984.
» Fischel, Walter Joseph, Ibn Khaldûn in Egypt: His public functions and his historical research , 1382 -1406; A study in Islamic historiography, Berkeley, 1967.
» Hassâf, Ebû Bekr Ahmed b. Ömer, (ö. 261 / 875), Edebü‟l-Kâdî, editör: Farhat Ziadeh, Kahire, 1978.
» Ibn Khaldûn, Le voyage d'Occide nt et d'Orient: autobiographie , trans. Abdesselam Chedd a- di, Paris, 1980.
» Ibn Khaldûn, The Muqaddimah: an Introduction to History, çeviren: Franz Rosenthal, New York, 1958.
» İbn Hacer, Ahmed b. Ali el -Askalânî, (ö. 852/1449 ), Ref‟ u‟l-isr an‟ Kudâti Mısr, Kahire, 1957 -1961.
» İbn Haldûn, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed, (ö. 808/1406), et-Tarif bi İbn Haldûn ve Rihletihi Garben ve Şarkan , editör: Muhammed b. Tavît et-Tancî, Kahi re, 1951.
» İbn Kâdî Şühbe, Takiyyüddin, (ö. 851/1448), Târîhu İbn Kâdî Şuhbe, Şam, 1977.
» İbn Khaldûn, al-Muqaddimah , yayınlayan E. Quatremere as Prolegomenes d'Ebn -Khaldoun, Notices et extraits des manuscrits de la Bibliothéque impériale et autres bibliothé ques, vols. 16 18 , Paris, 1858.
» İbn Tağrîberdî, Ebül -Mehâsin Cemâlüddin Yusuf, (ö. 874/1470), en -Nücûmüz‟z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve‟l-Kâhire, Kahire, 1929 -1972.
» KalkaĢandî, Ahmed b. Ali, (Ö. 821/1418), Subhü‟l-AĢâ fî Sinâati‟l-İnĢâ, Kahire, 1964.
» Kosei, M orimoto, "Qarâr-nomin ka, Qarrâr-nomin ka: Ejiputonomin ni kansuru Maqrîzî no 47 es-Sehâvî, ed -Dav -ül-Lâmi‟, 8: 234. kijutsu no kaishaku wo megutte" (Critical remarks on modern interpretations of al - Maqrîzîs description of Egyptian farmers), Isuramu sekai (The world of Islam) 16, 1979.
» Makrîzî, Ebû Muhammed Takıyyüddin Ahmed b. Ali b. Muhammed, (ö. 845/1442), Kitâbu‟s-Sulûk li-Marifeti Duveli‟l-Mülûk , Kahire, 1939 -1973.
» ________, Kitâbu‟l-Mevâiz ve‟l-İtibâr bi-Zikri‟l-Hitati ve‟l-Asâr, Bağdat, 1970.
» Rosenthal, Franz, A history of Muslim Historiography, 2nd ed., Leiden, 1968.
» Sehâvî, Ebül -Hayr Muhammed b. Abdurrahman, (ö. 902/1497), ed -Dav-ül-Lâmi‟ fî A‟yâni‟l- Karni‟t-Tâsi‟, Kahire, 1934 -1936.
» ________, el-İ'lân bi't-Tevbîh li-Men Zemme Ehle't-Târîh , Şam,1930.
» Süyûtî, Ebül -Fazl Celâlüddîn b. Mu hammed, (ö. 911/1505), Hüsnu‟l-Muhâdara fî Târîhi Mısr ve‟l-Kâhire, Kahire, 1968.
» Tyan, Emile, "‗Adl," EI2, I/209 -210.
» ________, Histoire de l'organisation judiciaire en pays d'Islam , Leiden, 1960.