Akkaraman ırkında yaş ve cinsiyetin deri kalitesi ve randımanına etkileri üzerinde araştırmalar

Bu araştırma, Türkiye'nin koyun varlığı içinde önemli bir paya sahip olan Akkaraman ırkının farklı yaşlarda kesilmiş erkek ve dişi kuzularına ait derilerin, teknolojik açıdan önemli ham ve işlenmiş deri özelliklerini ve özellikler arasındaki ilişkileri ortaya koymak, aynı zamanda kuzuların büyümeleri ile deride meydana gelen kalitatif ve ka'ntitatif değişiklikleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, Bâlâ Tarım İşletmesi'nde yetiştirilen Akkaraman ırkı kuzular ve derileri materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada, 5 aylık yaştan itibaren 12 aylık yaşa kadar, her ay 3 erkek ve 3 dişi olmak üzere toplam 48 kuzu incelenmiştir. Akkaraman kuzularının canlı ağırlığı en yüksek 10 aylık (43.16 kg) ve en düşük 5 aylık (34.75 kg) yaşta belirlenmiştir. Erkek ve dişi kuzuların canlı ağırlık ortalamaları arasında 6.05 kg fark bulunmuştur (P

Studies on the effect of age and sex on the leather quality and yield in Akkaraman breed

This study was performed on the Akkaraman breed which contributes a significant portion to Turkey's live sheep stock, to discuss the relationship between the important skin and leather characteristics with technological aspects and body weights. Also discussed was the changes taken place on the skins qualitatively and quantitatively while the animals were aged. The experiments performed on the male and female lambs in different ages. For this purpose Akkaraman lambs reared in Bâlâ stud and their skins were used. During the study, starting at 5 months, 3 male and 3 female lambs were examined until their 12th month with a total 48 lambs. Highest weight of Akkaraman lambs was (43.16 kg) at 10th month and lowest weight was (34.75 kg) at 5th month. There was a 6.05 kg difference between the weights of male and female lambs (P

PDF

___

1. Afsar, A. (1983): Kürk-Süet Deri Özelliklerinin Kimi Yerli Koyun Irklarında Arastırılması (Doktora Tezi). Ege Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi Bölümü, İzmir.
2. Akçapınar, H. (1983): Bazı faktörlerin Akkaraman ve Morkaraman kuzularının büyüme kabiliyeti üzerine etkileri. Ank. Üniv. Vet. Fak. Dergisi., 30 (1), 80-99.
3. Akçapınar, H. (1994): Koyun Yetistiriciligi. Medisan Yayınevi, Ankara.
4. Andersen, M.K., Field, R.A., Riley, M.L., McCormick, R.Y., Snowder, G.D., Bailey, D.G. (1991): Effects of age, castration and season on difficulty of pelt removal in lambs. J. Anim. Sci., 69 (8), 3284-3291.
5. Artan, M.E. (1979): Akkaraman ve Daglıç Derilerinin Yapı Özellikleri Bu Özelliklerin Birbirleriyle ve İslenmis Deri Kalitesiyle İliskisi (Doçentlik Tezi). İst. Üniv. Vet. Fak. Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsü, İstanbul.
6. Artan, M.E. (1982a): Canlı koyun derilerinde (Akkaraman, Daglıç, Merinos) alt katman kalınlıkları ile bag doku iplik demetlerinin (kollagen ve elastik iplikler) sıklık ve kalınlıklarının islenmis deri kalitesi üzerine etkisi. TÜBİTAK, Doga Bil. Derg., 6 (3), 13-20.
7. Artan, M.E. (1982b):Atatürk Yılı kurban derileri ıslah çalısmaları. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg., (Ek), 8 (1), 1-88.
8. Artan, M.E. (1983): Ham ve islenmis koyun derileri üzerinde karsılastırmalı bir çalısma. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg., (Ek), 9 (2), 38-46.
9. Artan, M.E., Özcan, N., Civcik, A., Susur, M.(1981): İstanbul, Malatya ve Konya Ereglisi’nde 1980 yılında toplanan kurban derileri üzerinde bir çalısma. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg., 7 (1), 19-23.
10. Artan, M.E., Sunaçoglu, H. (1986) : Koyun derilerinin kimyasal bilesimi ve yas, ırk, cinsiyete baglı degisimler. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg., 12 (1), 43-53.
11. BASF, (1993): Pocket Boook For The Leather Tecnologist, 3rd edition. BASF Aktiengesellschaft, 67056, Ludwingshafen, Germany.
12. Blajan, L. (1991a): Effects of diseases on the production of hides, skins and animal fibres. Uluslararası Deri, Kıl ve Yapagı Sempozyumu, 2-6 Kasım 1991, Çukurova Üniv. Zir. Fak., Bildiri No. 2-2, Adana.
13. Blajan, L. (1991b): Effects of abattoir procedures on the quality of hides and skins. Uluslararası Deri, Kıl ve Yapagı Sempozyumu, 2-6 Kasım 1991, Çukurova Üniv. Zir. Fak., Bildiri No: 2-3, Adana.
14. Böler, S. Alaçlı, Ü. (1990): Koyun Derilerinin Karısık ve Irklara Göre Ayrı Ayrı İslenerek Kalite Farklarının Tespit Edilmesi. Dericilik Aras. Enst., C-Ser. Yay., İstanbul.
15. Dikmelik, Y. (1978): İslenmek Üzere İzmir Tabakhanelerine Gelen Kıl Keçisi Derileri Üzerinde Arastırmalar (Doktora Tezi). Ege Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi Bölümü, İzmir.
16. DİE (1994): Tarım İstatistikleri Özeti. Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
17. DPT (1996): Yedinci Bes Yıllık Kalkınma Planı. Deri ve Deri Mamulleri. Özel İhtisas Komisyonu Raporu. T.C. Basbakanlık DPT Müstesarlıgı, Yayın No: DPT. 2436-Ö.K. 493.
18. Duncan, D.B. (1955): Mutiple Range ang Multiple F Tests. Biometrics. 11, (1-12).
19. Eskolin, M., Morjıniemi, M., Möntysalo, E. (1991): Anisotrophy of physical characteristic funttions of sheep leather. Uluslararası Deri, Kıl ve Yapagı Sempozyumu, 2-6 Kasım 1991, Çukurova Üniv. Zir. Fak. Bildiri No: 2-1, Adana.
20. Hakimoglu, İ. (1990): Deri Sanayiinde İslenti Kontrol Metodları. Dericilik Aras. Enst. Yay. No. 6, İstanbul.
21. Harmancıoglu, M., Dikmelik, Y. (1993): Ham Deri (Yapısı, Bilesimi, Özellikleri). Özen Ofset, İzmir.
22. Harmancıoglu, M., Yakalı, T. (1973): Kurban derileri üzerinde bir arastırma. 4. Bilim Kongresi, 5-8 Kasım 1973, Ankara.
23. Hynd, P.I., Ponzoni, R.W., Grimson, R., Jaensch, K.S., Smith. D., Kenyon, R. (1996): Wool follicle and skin characters-their potential to ımprove wool production and quality in Merino Sheep. Wool Technology & Sheep Breeding, 44 (3), 167-177.
24. Jüllien, I., Gavend, G. (1977): LEATHER, its origin and fabrication. Centre Technique Du Cuir, 181. Avanue Jean-Jaure’s-69007, Lyon-France.
25. Kanagy, J.R. (1965): Physical and performance properties of leather. “The Chemistry and Tecnology of Leather” Vol. 4., R.E. Krieger Publishing Company, Malabar-Florida.
26. Kılıçoglu, S. (1991): Ham Deri. Dericilik Aras. Enst. Yay. No. 2, İstanbul.
27. O’Flaherty, F., Roddy, W.T., Lollar, R.M. (1978): The Chemistry and Technology of Leather. R.E. Krieger Publishing Company, Malabar-Florida.
28. O.M.A. (1965): Official Methods of Analysis. Leather Trades’ Chemist. Herts, England.
29. Özçörekçi, M. (1995): Deri ve deri mamulleri sanayii 1994-95 yıllarına iliskin degerlendirme. DERİ Derg., 124, 8-13, Tuzla-Istanbul.
30. Sarı, Ö. (1995): Tabaklama Maddeleri (Ders Notları). Ege. Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi Bölümü, İzmir.
31. Sarkar, K.T. (1974): Theory and Practice of Leather Manifacture, Madras.
32. Sharphouse, J.H. (1971): Leather Technicians Handbook. Leather Producer’s Association, Londun.
33. Sipahi, N., Böler, S., Berkay, K., Hakimoglu, İ. (1980): Morkaraman, Daglıç ve Kıvırcık Koyun Derilerinin Giysilik Deri Üretimine Uygunluk Dereceleri Üzerinde Arastırmalar. VHAG-266 No’lu Proje Kesin Raporu, TÜBİTAK.
34. Sykes, R.L. (1983): Deri sektörünün küresel degisimi ve bunu etkileyen faktörler. Henkel Deri Semineri, Mayıs 1993, Bil. No:1, Türk Henkel A.S., İstanbul.
35. Senses, İ.U. (1991): Deri Teknolojisi. Dericilik Aras. Enst. Yay., İstanbul.
36. Tancous, J.J., Roddy, W.T., Q’Flaherty, F. (1969): Skin-Hide and Leather Defects. Tanners’ Council Laboratory, University of Cincinnati, Cincinnati 21, Ohio.
37. Tekin, M.E., Kadak, R., Böler, S., Akmaz, A., Akçapınar, H. (1994): Merinos, Etçi Irklar X Merinos, Akkaraman ve İvesi melezi (F1 ve G1) kuzuların derilerinin sanayii için önemli özelliklerinin arastırılması. Hay. Aras. Derg., 4 (2), 63-67, Konya.
38. Toptas, A. (1993): Deri Teknolojisi. İst. Üniv. Teknik Bilimler M.Y.O. İstanbul.
39. TSE (1984a): T.S. 4114. Mamul Deriler-Laboratuvar Analizleri İçin Numune Alma. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
40. TSE (1984b): T.S. 4115: Mamul Deriler.-Deney Numulerinin Fiziksel Deneyler İçin Kondisyonlanması. Türk Standartalrı Enstitüsü, Ankara.
41. TSE (1984c): T.S. 4117: Mamul Deriler-Kalınlık Tayini. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
42. TSE (1984d): T.S. 4119: Mamul Deriler-Kopma Dayanımı ve Uzama Yüzdesi Tayini. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
43. TSE (1984e): T.S. 4122: Mamul Deriler-pH Tayini. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
44. TSE (1985a): T.S. 4125: Mamul Deriler-Toplam Sülfat Külü ve Suda Çözünmeyen Sülfat Külü Tayini. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
45. TSE (1985b : T.S. 4126: Mamul Deriler-Krom Oksit (Cr2O3) Tayini. Türk Standartları Enstitüsü.
46. Will, K. (1984): Küçük bas deri islentisi. Henkel Deri Semineri, Mayıs 1984, Türk Henkel A.S., İstanbul.
47. Yakalı, T. (1975): Degisik Kesim Evrelerine Ait Ege Orijinli Kuzu ve Toklu Derileri Üzerine Arastırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi Bölümü, İzmir.
48. Yalçın, B.C. (1990): Özel Zootekni (Koyun ve Keçi Yetistirme) Ders Notları. İst. Üniv. Vet. Fak. Zootekni Anabilim Dalı, İstanbul.
49. Yazıcıoglu, T., Böler, S. (1983): Koyun ve keçi derileri (Teknoloji, Kalite ve Kullanım). Avrupa Zootekni Federasyonu, Sempozyum’83, 17-21 Ekim, Ankara.
50. Yelmen, H. (1992 : Kazlıçesme’de 50 Yıl. Ezgi Ajans, Cagaloglu-İstanbul.