Yerel aktörlerin gözünden yerel özerklik sorunsalı: Türkiye'de il Belediyeleri örneği

Türkiyede son yıllarda izlenen yerelleşme politikasının en çok tartışılan ve hassasiyet gösterilenkonusu yerel özerklik sorunsalıdır. Yerel özerkliğin üniter devlet ilkesi ile uyumlu olup olmadığıtartışılmaktadır. Yeni yerel yönetimler yasalarını eskilerinden ayıran temel farklardan birisi, yerelyönetimlerin idari ve mali özerkliği ne yapılan vurgudur. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasındaise, yerel yönetimlerin özerkliğine doğrudan atıf yapılmadan, sadece yerel yönetimlerin kuruluş,görevleri ve yetkilerinin yerinden yönetim ilkesi ne uygun olarak düzenlenmesi gerektiğibelirtilmiştir. Bu bağlamda, yeni yerel yönetim yasaları ve kimi siyasal çevrelerdeki yerel özerklikbeklentileri ile Türkiyedeki geleneksel yerel yönetimler anlayışının ne kadar uyuşacağı tartışmalıdır.Bu Çalışmada, Türkiye genelinde il belediyeleri üzerinde yürütülen alan araştırmasının sonuçlarıyla,belediye siyasetçileri ve yöneticileri tarafından yerel özerkliğin nasıl algılandığı-yorumlandığı;gelişmelerin, eksikliklerin ve/veya buna dair kaygıların neler olduğu; yerel özerkliğin sınırlarınınnerede durması gerektiği vb. konular ele alınmıştır. Böylece, Türkiyenin yakın gelecekteki enönemli siyasal-yönetsel sorunlarından biri olma potansiyeline sahip yerel özerklik tartışmasına sözkonusu amprik araştırmanın bulguları çerçevesinde katkı sağlanmaya çalışılmıştır.

Local autonomy problematique through the eyes of local actors: the case of provincial municipalities in Turkey

The most controversial and sensitive issue of decentralisation policy carried out in Turkey in recentyears is local autonomy problematique. The compatibility of local autonomy with the principle ofunitary state has been discussed. One of the most important difference between the new and previouslocal governments laws is the emphasis on local governments administrative and fiscal autonomy.Whereas, without any direct reference to the autonomy of local governments, it is only stated inthe Constitution of Turkish Republic that organization, duties and authorities of local governmentsshould be regulated in accordence with the decentralisation principle . In this context, to whatextent new local governments laws, expectations of local autonomy in some political circles and thetraditional local autonomy approach in Turkey will be matched-up is controversial. In this Paper,with reference to the findings of field research on provincial municipalities (i.e. municipalitiesin the centres of provinces in Turkey), how does local autonomy is perceived and interpreted bymunicipal politicians and administrators; what are the developments, deficiencies and/or concernsabout local autonomy; where should the boundaries of local autonomy be drawn , and etc. issues arediscussed. Thus, it is sought to contribute to the local autonomy debate having the potential to beone of the most important political-administrative problems in the near future within the frameworkof findings of empirical research.

PDF

___

Alada, A. B. (2008), Türkiyede Yerel Yönetimleri Özerklik Meselesi Üzerinden Yeniden Düşünmek, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 17(4), 5-44.
Ateş, H. ve D. Çetin (2004), Kamu Performans Yönetimi ve Performansa Dayalı Bütçe, içinde: Çağdaş Kamu Yönetimi IIKonular, Kuramlar, Kavramlar , (ed.) M. Acar ve H. Özgür, Ankara: Nobel, 1. Baskı, 255-285.
Ayman Güler, B. (2006), Yerel YönetimlerLiberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım , İmge, 3. Baskı, Ankara.
Ayman Güler, B. (2010), Türkiyenin YönetimiYapı, İmge Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
Ayman Güler, B. (2012), Büyükşehir Kanun Tasarısı İçişleri Komisyonunda Görüşülüyor!, http://www.yayed.org/id262-haber-duyuru/buyuksehir-kanun-tasarisi-komisyonda.php, E.T.: 08.12.2013.
Bergström, T. (2014), The Omnipresent State? How Local is Local Government?, EGPA PSG IV: Local Governance and Democracy, In: U. Ömürgönülşen and U. Sadioğlu (Ed.), Local Governance Today: European and Turkish Experience in Local Politics, Democracy and Governance and Reciprocal Lessons , Union of Municipalities of Turkey, Ankara, 39-52.
Eryılmaz, B. (2011), Kamu Yönetimi, Düşünceler/Yapılar/Fonksiyonlar/Politikalar , Okutman, 4. Baskı, Ankara.
Franzke, J. (2014), Current Problems of Local Governance and Democracy in Germany Between Europeanization and Financial Crisis, In: U. Ömürgönülşen and U. Sadioğlu (Ed.), Local Governance Today: European and Turkish Experience in Local Politics, Democracy and Governance and Reciprocal Lessons , Union of Municipalities of Turkey, Ankara, 55-65.
Goldsmith, M. (1992), Local Government, Urban Studies , 29(3/4), 393-410.
Goldsmith, M. (2002), Central Control over Local GovernmentA Western European Comparison, Local Government Studies , 28(3), 91-112.
Gül, H. ve H. Özgür (2004), Ademi Merkeziyetçilik ve Merkezi YönetimYerel Yönetim İlişkileri, İçinde: M. Acar ve H. Özgür, Çağdaş Kamu Yönetimi IIKonular, Kuramlar, Kavramlar, Nobel, Ankara, 161-204.
Karaarslan, M. (2008), Özerklik ve Denetim Açısından Yerel Yönetimler Reformu , Turhan, Ankara.
Keleş, R. (1992), Belediyeciliğimizde Son Gelişmeler ve Yerel Özerklik, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 1(2), 9-14.
Keleş, R. (1995), Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Karşısında Avrupa ve Türkiye, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 4(6), 3-19.
Keleş, R. (2006), Yerinden Yönetim ve Siyaset , Cem, 5. Basım, İstanbul.
Keleş, R. ve A. Mengi (2002), Dünya Yerel Yönetimler Özerklik Şartına Doğru, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 11(4), 6-24.
Koyuncu, Başak (2000), Yerel Özerklik: Modeller ve Uygulamalar, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1), 97-117.
Laffin, M. (2009), Central-Local Relationsin an Era of Governance: Towards a New Research Agenda, Local Government Studies , 35(1), 21-37.
Mengi, A. (2003), Freiherr vom Steinın Modern Kent Yönetimi Anlayışının Gelişimine Katkısı ve 1808 Prusya Kentler Şartı, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(2), 117-132.
Nadaroğlu, H. (2005), Yerel Yönetim ve Özellikleri, içinde: N. Varcan (ed.), Yerel Yönetimler , Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, s.1-26.
Toksöz, F., A. E. Özgür, Ö. Uluçay, L. Koç, G. Atar ve N. Akalın (2009), Yerel Yönetim SistemleriTürkiye ve Fransa, İspanya, İtalya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Tesev, İstanbul.
Tortop, N. (1996), Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(5), 3-13.
Yalçındağ, S. (1995), Yerinden Yönetim, Yerel Yönetim, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 4(2), 3-19.
Yeter, E. (1995), Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Kapsamında Türkiye: Anayasa ve İlgili Yasalarda Durum, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(1), 3-13.
Yıldırım, U., Ş. Öner, Y. Ayrıçay ve İ. E. Taş (2006), İl Özel İdaresi ve Belediye Gelirleri Yasa Tasarısı Taslağı: Mali Özerklik mi? Merkez Kaynaklı Gelirlerin Revizyonu mu?, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 15(3), 43-61.
Varcan, N. (2005), Türkiyede Yerel Yönetimler, içinde: N. Varcan (ed.), Yerel Yönetimler , Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 161-174.
Varcan, N. (2005), Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Çözüm Önerileri, içinde: N. Varcan (ed.), Yerel Yönetimler, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 259-275.
Zeyrekli, S. ve R. Ekizceleroğlu (2007), Avrupa Birliği Bağlamında Hizmette Yerellik (Subsidiarite) İlkesi ve İlkenin Türkiye Açısından Ele Alınışı, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 16(3), 29-48. Kanunlar ve Kararlar
T.C. Anayasa Mahkemesi, Karar Günü: 18.01.2007, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 29.12.2007 26741.
T.C. Anayasa Mahkemesi, Karar Günü: 04.02.2010, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 21.06.2010 27619.
T.C. Anayasa Mahkemesi, Karar Günü: 04.02.2010, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 21.06.2010 27619.
T.C. Anayasası (2011), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Belediye Kanunu, Kanun No: 5393, Kabul Tarihi: 03.07.2005, Resmi Gazete Tarih- Sayısı: 13.07.2005 25874.
Büyükşehir Belediyesi Kanunu, Kanun No: 5216, Kabul Tarihi: 10.07.2004, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 23.07.2004 25531.
İl Özel İdaresi Kanunu, Kanun No: 5302, Kabul Tarihi: 22.02.2005, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 04.03.2005 25745.
On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun No: 6360, Kabul Tarihi: 12.11.2012, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 06.12.2012 28489.
On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun No: 6447, Kabul Tarihi: 14.03.2013, Resmi Gazete Tarih- Sayısı: 22.03.2013 28595.
Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, KHK No: 641, TBMM Başkanlığına Geliş Tarihi: 08.06.2011.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, KHK No: 644, TBMM Başkanlığına Geliş Tarihi: 04.07.2011.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Kanun No: 6306, Kabul Tarihi: 16.05.2012, Resmi Gazete Tarih-Sayısı: 31.05.2012 28309.