Türkiye'de muhalif söylemin çeşitlenmesinde bir dönüm noktası: 1980'lerde anarşist yazın: kara ve efendisiz dergileri

Bir politik düşünce olarak anarşizm Türkiyede muhalif gruplar içinde 1980lerin ortasındanitibaren entelektüel bir faaliyet ve heyecan verici bir çaba haline gelmiştir 12 Eylül askeri darbesisonrasında özgürlük taleplerinin yükselişi, Türkiye solunun güç kaybetmesi ve post-modernetkilenmeler anarşist literatürün ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu çalışma kapsamında1980lerin ikinci yarısından itibaren yayınlanmaya başlayan ilk anarşist dergiler Kara ve Efendisizüzerinden Türkiyede anarşizmin hangi şartlarda ivme kazandığı ve anarşist yazarların hangitemalar üzerinde yoğunlaştıkları iktidar-otorite-toplum ilişkileri çerçevesinde incelenecektir.

A landmark in diversification of dissident discourse in Turkey: Anarchist literature in 1980s: kara and efendisiz

Anarchism as a political thought, became an intellectual pursuit and enthusiasm among somedissident groups in Turkey since middle of the 1980s. After the coup d eta in September 12th,anarchism literature has been composed by the affects of rising demand for liberty, the weakeningof Turkish left and post-modern interaction. In this study we attempt to analyse the process ofaccelaration of anarchism in Turkey and topics that anarchist authors focused on; by drawing onperiodicals named Kara and Efendisiz both of which published in the second part of 1980s.

___

  • • Milliyet Gazetesi Arşivi
  • • Arat, Yeşim; “1980’ler Türkiye’sinde Kadın Hareketi: Liberal Kemalizm’in Radikal Uzantısı”, Toplum ve Bilim, Sayı: 53, 1991
  • • Arslaner, Ahmet; “İdeal Bir Birey Nasıl Olmalıdır?”, Kara, Sayı:12, Kasım 1987
  • • “Askerlikten Yırtmanın Yolu?”, Kara, Sayı: 6, Mart 1987
  • • Akalın, Nur; “Özgürlük Üzerine”, Kara, Sayı: 10, Ağustos, Eylül, 1987
  • • Alaca, Suat “”Sınıf Bilinci”?”, Efendisiz, Sayı: 1, Kasım, 1988
  • • Alaca, Suat “Yeni Bir Yayın Dönemine Girerken Düşünceler”, Efendisiz , Sayı: 6, Ekim, 1989
  • • Alkan, Ö. Mehmet; “II. Meşruiyet’te Anarşizm ve Osmanlı Aydını Üzerine” Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, No: 53, 4 Aralık, 1989
  • • Arslaner, Ahmet; “İdeal Bir Birey Nasıl Olmalıdır?”, Kara, Sayı:12, Kasım 1987
  • • Baykal, Ece; “Türkiye’de Anarşist Yazının Gelişimi ve Siyahi Dergisi”, Marmara İletişim Dergis i, Sayı: 13, Temmuz, 2008
  • • Belge, Murat; Sosyalizm, Türkiye ve Gelecek, Birikim Yayınları, İstanbul, 1989
  • • Benlisoy, Foti; “Anarşizm: Gönüllü Düzene Övgü”, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (ed. H. Birsen Örs), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007
  • • “Bilinmeyen Devrim: İspanya İç Savaşı”, Kara, Sayı: 1, Ekim 1986
  • • Bookchin, Murray; “Liberterlik ve Ekoloji”, Kara, Sayı: 2, Kasım 1986
  • • Can, Kemal; “Ülkücü Hareketin İdeolojisi”, Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Cilt: 4, İletişim, İstanbul, 2002
  • • Çelebi, Hulki; “Özgürlüğün Doğası”, Efendisiz , Sayı: 1, Kasım, 1988
  • • Çelebi, Hulki; “Sosyalizm, Demokrasi ve Sivil Toplum”, Efendisiz , Sayı: 3, Nisan 1989
  • • Çelebi, Hulki; “Bilimin Efsaneleşmesi”, Efendisiz , Sayı: 4, Mayıs 1989
  • • Demir, Kemal; “Stalinizm Var Mı?”, Kara, Sayı: 1, Ekim, 1986
  • • Demir, Kemal; “Feminizm?”, Kara, Sayı: 10, Ağustos-Eylül 1987
  • • Demir, Kemal; “Tartışılmayacak Mı?”, Efendisiz , Sayı: 1, Kasım, 1988
  • • Ertan, Hatice; “Anadolu’da Bir İsyan: Babai Ayaklanması”, Kara, Sayı: 6, Mart 1987
  • • Esin, “Çocuk ve Özgürlük”, Efendisiz , Sayı: 6, Ekim 1989,
  • • Esin / Ayhan, “Öğrenci Dernekleri – Başka Bir Seçenek”, Kara, Sayı: 12, Kasım 1987
  • • Gönül, Tayfun “Eşcinsellik Hastalık Değildir”, Kara, Sayı: 10, Ağustos, Eylül 1987
  • • Han, Oğuz; “Cezaevlerine Karşı Toplumsal Dayanışma”, Efendisiz , Sayı: 2, Aralık, 1988
  • • Islak, Cihad; “Doğru Olan Rabıta Yanlış Olan Diyanet İşleri Başkanlığı”, Kara, Sayı: 11, Ekim 1987
  • • “Kara Bildirge”, Kara, Sayı: 10, Ağustos-Eylül, 1987
  • • Konur, Osman; “İşkence Bir Konudur Sürer Gider”, Kara, Sayı: 2, Kasım 1986
  • • Konur, Osman; “İslamcıların Kutsal Cehennemi”, Kara, Sayı: 3, Aralık 1986
  • • Konur, Osman; “Türk Faşizmi Üzerine Bazı Düşünceler”, Kara, Sayı: 4, Ocak 1987
  • • Konur, Osman; “Doğrudan Demokrasi, Doğrudan Etkinlik”, Kara, Sayı: 5, Şubat 1987
  • • Konur, Osman; “İnsanca Bir Hapishane?”, Kara, Sayı: 11, Ekim 1987
  • • Konur, Osman; “Toplumsal Örgütlenme Sorunu” , Efendisiz , Sayı: 1, Kasım, 1988
  • • Konur, Osman; “İslamcı Faşizmin Önlenebilir Yükselişi”, Efendisiz , Sayı: 4, Mayıs
  • • Mert, Nuray; “Türkiye İslamcılığına Tarihsel Bir Bakış”, Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık, Cilt: 6, İletişim, İstanbul, 2004
  • • “Öğrenciler İçin Ayin Töreni”, Kara, Sayı: 4, Ocak 1987
  • • Özben, Ufuk; “Devlet Üzerine”, Kara, Sayı: 12, Kasım 1987
  • • Özdeş, Murat; “1 Mayıs ve Egemen Söylem”, Efendisiz , Sayı: 5, Haziran 1989
  • • “Özgür Bir Eğitim için Özgür Bir Yaşam”, Kara, Sayı: 8, Mayıs 1987
  • • “Putları Kıralım”, Kara, Sayı: 2, Kasım 1986
  • • “Sosyalist Parti Tartışmaları Üzerine”, Kara, Sayı:1, Ekim 1986
  • • Soydan, Barış; Türkiye’de Anarşizm: Yüz Yıllık Gecikme , İletişim, İstanbul, 2013
  • • “Tarihte Federalizm”, Kara, Ocak 1987
  • • “Teknolojik Romantizmin Ölümü”, Kara, Sayı: 1, Ekim 1986, s. 24
  • • Tezgör, Melih; “AET ve Özgürleşme”, Efendisiz , Sayı: 2, Aralık 1988, s. 12, 13.
  • • “Toplum Değiştiricileri ve Yaratım”, Kara, Sayı: 1, Ekim 1986
  • • Tozan, Güler; “Üç metre Özgürlük”, Kara, Sayı: 5, Şubat 1987
  • • Ülgen, İhsan; “”Basın Özgürlüğü” Sloganı Üzerine”, Efendisiz , Sayı: 1, Kasım 1988
  • • Walter, Nicholas; About Anarchism, Freedom Press, London, 2002
  • • Ward, Colin; Anarchism: A Very Short Introduction, Oxford University Press, New York, 2004
  • • Woodcock, George; “Desantralizm”, Efendisiz, Sayı: 6, Ekim 1989
  • • Zileli Gün, Özkaya, E. “Türkiye’de Anarşizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Sol, Cilt: 8, İletişim Yayınları, İstanbul, 2007