İRAN’IN ÜZERİNDEKİ AMBARGONUN KALDIRILMASI SONRASI DEĞERLENDİRMELER

ABD'nin, İran'ın nükleer programının ortaya çıkmasından hemen sonra gösterdiği ödün vermez sert tutumu, Büyük Orta Doğu Projesi'nin oluşturulmasında, Afganistan ile başlayan yapılandımıada lrak'tan sonra yol üstündeki üçüncü durağın lran olabileceği düşüncesini akla getirmekteydi. Ancak Suriye'de yaşanan gelişmeler, lran'la P5+1 ülkelerinin anlaşma yolunu tercih etmeleri ve en nihayetinde lran'ın üzerindeki ambargoların 16 Ocak 2016 tarihinden itibaren kalkması, Orta Doğu'da yeni bir strateji ve politikanın geçerli olacağını göstermektedir. İran'la P5+l ülkelerinin görüşmeleri sonucu bir anlaşma sağlandığı deklare edilmiş, anlaşma sürecinin aylık olduğu vurgulanmıştı. Başlangıçta her iki taraf da asıl konuda ödün verme yerine, kendi iç ve dünya kamuoylarına geçici uzlaşma yolunu tercih ettiklerini göstermek istemişlerdi. Sonrasında ise ambargoların kaldırılması ile anlaşmanın daha çok pekiştirildiği ve diplomasinin işlerliği gösterilmektedir. Diplomasinin bir şekilde güç kullanma yerine geçerliliğini sürdürmesi ise, zaten ateş çemberine dönmüş Orta Doğu için büyük bir kazanım olmaya devam edecektir.

ASSESSMENT AF ER THE REMO VAL OF THE EMBARGO ON IRAN

The US’ harsh attitude that it demonstrated after the emerge of Iran’s nuclear programme brought to mind that Iran could be the third stop after Iraq in the formation of the Big Middle East Project beginning with Afghanistan. However, developments in Syria, agreement between Iran and P5+1 group of countries and finally lifting up sanctions on Iranas of January 2016 shows that a new strategy and policy will be valid in the Middle East. Following the agreement declared to be reached between Iran and P5+1 group of countries, agreement process was emphasized to be 6 months. Initially, two sides wanted to show their own people and teh world that they prefer reconciliation instead of making concession on the main issue. After then, reinforcement of the agreement with lifting up the sanctions and functionalty of diplomacy is displayed. Therefore, it is too much optimistic to think that this problem will be solved instantly by lifting up the sanctions. Instead of using force, diplomacy maintains its validity and will continue to be a big acquisition for the Middle East which has already returned to a fire circle

PDF

___

BRZEZINSKI, Zbigniew: “Büyük Satranç Tahtası”, 1997.
HASHMI, H. Sohail, LEE, P. Steven: “Ethics and Weapons of Mass Destruction”, Cambridge University Press, New York, 2004.
KÜLEBİ, Ali: “Türkiye’nin Enerji Sorunları ve Nükleer Gereklilik”, Bilgi Yayınevi, Ankara, Haziran 2007.
SÖNMEZOĞLU, Faruk: “Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi”, Filiz Kitabevi, Istanbul, 1995.
WALTZ, Kenneth N.: “Man, The State and War: Theoretical Analysis”, New York, Colombia University Press, 1954.
WENDT, Alexander: “Anarchy is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics”, International Organisation, Cilt 46, No 2, 1992.
BAYLIS John: “Uluslararsı İlişkilerde Güvenlik Kuramı”, (Çevrimiçi) 11 Temmuz 2012, http://www.uidergisi.com/wp—content/uploads/201 1/06/UIde—Guvenlik— Kavramipdf.
CHAO, Pierre, NIBLETT, Robin: “Trusted Partners: Sharing Technology within US—UK Security Relationship’, CSIS Working Paper, 26 Mayıs 2006.
FIDANOĞLU, Dilek, Filiz: “Küresel Isınmaya Karşı Küresel Tedbirler”, Cumhuriyet Strateji, Sayı 141, 12 Mart 2007.
IAEA: Board of Governors, “Implementation of the NPT Safeguards Agreement and relevant provisions of Security Council resolution in the Islamic Republic of Iran”, 25 May 2012.
JERVIS, Robert: “Understanding the Bush Doctrine”, Political Science Quarterly, Sonbahar 2003.
MERT, Nuray; “Zor dostluk: Türkiye—Iran”, Radikal Gazetesi, 14 Ağustos 2008, s. 23.
SAYGIN, Hasan: “Nükleer Enerjiye Geçişte Türkiye Modeli, Büyük Nükleer Kazalar ve Nükleer Enerji Teknolojisinin Evriminde Doğurdukları Sonuçlar”, http://www.edam.org.tr/EDAMNukleer/edamranoıubolum2.pdf, çevrim tarihi 19 Eylül 2012.
SAYGIN, Hasan, KÜPELİ, Timur, KÜÇÜKŞAHİN, Ahmet, DEMİR, Ayhan: “Nükleer Enerji ve Ulusal Güvenlik”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, Sayı 391, Ocak 2007.
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı Yayın N0: 1.
YALÇIN, Cengiz; "İstanbul Nükleer Zirvesi başlarken" isimli makalesinden almmıştır, http://WWW.hurrivet.com.tr/teknoloii/20343 823.asn, erişim tarihi 20 Mayıs 2013.